########################### # Lîsteya soranî-kurmancî # # Erdal Ronahî # # www.ferheng.org # # license: GPL # ########################### a belê, erê, e, a a a? çi? -a carinan ciyê 'e' ya kurmancî di paşgirtikên lêkeratn de digire, wek: deka dike, naxwa (ew) naxwe ab gelavêj, tebax, meha 8em ji salnameya zayînî abor buhur, rê, rêk abrû şeref, namûs abrû şerm adey! de! dê! de bike! de haydî! haydî! yella! aferîde afirandî, xuliqandî afirandin afirandin, xuliqandin, dan afret jin, pîrek aga hay, aga, ageh aga lê bûn hay / aga jê bûn aheng şahî, cejn aheng aheng, harmonî ajal kewal, sewal, heywan ajawe têkoşîn, tevger, micadele, dijberî akam encam, dawî akar reftar, tevger, akar, rabûn-û-rûniştin al tila navîn ala ala, perçem alif êm, alif aloz tevlihev, dijwar, aloz, şêlî aloz kirdin tevlihev kirin, alozandin, şêlandin altûn zêr alûgor guher, guherîn, guhartin alûgor danûstandin, têkilî alûgoz guhestin, bi hev guherandin, pêguhartin am ap, mam amade amade, hazir amaj nîşane, delîl, gova aman! eman! hewar! amanc armanc amar hiljimar, statîstîk amasan werimîn, perçivîn amêr alav, amûr, alet amêz hemêz, hembêz, koş, pêsîr amojin jinmam amoza mamza, pismam û dotmam, kurmam û keçmam amraz alav, amûr, alet amraz (di rêzimanê de) pirtik, amraz amser şû, hevser, jina yan mêrê kesekê/î apter dîn, şêt, delodîn aqil biaqil, aqilmend, hişyar, hişmend ara le ara da li holê, li meydanê, li ber dest, berdest araste pêşkêşî, raberî, pêşberî ard ar, ard ard (agir) agir areq xuh, xwêdan arezû daxwaz, xwestek, hêvî armûş hevrîşm asa normal, adî, adetî asan hêsan, sanahî asayî asayî, normalî, adet asayîş ewlekar, asayîş, emniyet asewar kelepûr, bermayî, bermayiyên bavûkalan asin asin, hesin asirme kurtan, kincên li hesp, ker û hwd têt kirin asîm pispor asîw tengasî, rewşa dijwar ask xezal asman esman aso aso, horîzon asok sîber, sî, sih ast pile, derece, gihanek, merhele astem piçek, kêm, ne gelek asûde aram, biewle, tena asûn pozîsyon, rewş aş aş aş xwarin aşaxe rizî aşçî xwarinçêker aşkira aşkira, eşkere, diyar, xwiya aşna nas aşpezxane metbex, mitfax aşt aşt, aşt, tena, vehewayî, hedayî, tebitî aşxane xwaringeh -at carinan ciyê 'e' ya kurmancî di paşgirtikên lêkeran de digire, wek: dekat dike, bidat (ew) bide ateş agir aw av awa ava awale vekirî aware derbider, sergumkirî, aware, mişextî awat hêvî, daxwaz, xwezî, xwestek awaz awaz, melodî awedan avedan, nûkirin, avakirin awedanî gund awedanî gundî awejû vajî, berevajî awelfirman hoker awelkirdar hoker awelnaw rengdêr, adjektîv awendyar navbeynkar, moderator awer bawerî, wijdan awerêj avrêj awha wiha, hosa, awiha awir awir, nerîn, lênerîn, berêxwedan awrîşm hevrîşm awsan werimîn, perçivîn awsandin werimandin, perçivandin awus avis, ducan, bihemle awzengî rikêb, awzengî, ûzengî axawtin axiftin, peyivîn, ştexilîn axêw axivger, axiftinker, peyiver, ya/yê diaxive axinîn jê girtin, daxistin axir dawî axir jixwe, manê, nê axlêf mêrg, çîmen axûn melayê şî'iyan aya ? ma? gelo? erê? ecebe? ayinde pêşeroj, rojên bên, ayinde ayin-oyin dekûdolab, firûfêl ayîn dîn, ol, ayîn ayîn seremonî ba ba ba belê, erê ba bila babole balolk babet mijar, babet babuske gewr bac bac, bêş, vêrgî bace xwişka mezin, hemberî "kek" bo keçan bacî xwişka mezin, hemberî "kek" bo keçan baçe belek, rengereng badam bahîv, behîv badawe berfebahoz, berfebarove badewe berfebahoz, berfebarove bade mey badîhewa bêfeyde, bêencam baft hejî, hêja, hêjayî tiştekî bahêr beyar, ziha, hişk bak kul, xem, tirs bakûr bakûr, şîmal, silal, jor bal çeng, bask bala bilind, berz bala bejn, bejnûbal balabiste bejnbost, bejnqut, quto, qutok balbaz leşker, esker balê belê balêf balguh, balîfk balole balolk balon pivdank, balon ban ban, serban ban ser bang bang, gazî bang bang, ezan bangirdên bagurdan, bangurdan, kevirê / berê li ser banên xaniyan têt gerandin daku ban qayim bibe û dilopan neke bank banke banû xatûn bapîr kal, bapîr, bavûkal baqe baq, dest (destek gulan û ww) baqir jeng, zeng baqo kerik, kojik, çilmik, negihiştî (fêkî û ww) bar xort, negihayî Baram Merîx, Mars bare par, behir, pişk barimte mişkane, barimte, îpotek barist berz, bala, bilind barişt nermebaran, lêzme barîk tenik, nazik bas bas, behs, mijar bask çeng, bask bastan berê, zemanê berê bastannas arkeolog bastannasî arkeolojî basturme sosîs, bastirme baş çê, qenc, baş, rind başûr başûr, jêr batek rewişt, reftar, tevger, rabûn-rûniştin bateqa hindî, bi qasî, temetî batî şûna, li şûna, li ciyê batû gun, ritil, hêlik baw bav, bab baweqot bejnbost, bejnqut, quto, qutok bawer bawer baweş hemêz, himbêz bawêşk bawişk bawî bahîv, behîv bawk bav, bab bax rez, bax, baxçe, gulistan bax cinîn baxel paxil, paşil bayex nirx, biha, bihagiranî, bayix, giramî, hêjayî bayincan bacan bayincanî reş bacanreş(k) bayincanî sûr bacansor(k) bayist sedem, ho, faktor bayist mebest, merem bayî biha, lêçûn bazd bez bazd rev bazirgan bazirgan, ticar, tacir bazî yarî, lîstik bazor baz bazû belek, rengereng be be be bi be li şûna destpêkirinê be bi- (bo çêkirina rengdêran ji navdêran) be bi be biwêj be ... ewe) bi ... ve be daxewe mixabin, heyf e ku be be dest kewtin bi dest ketin be be dest kewtin bi dest xistin be kar hênan bi kar anîn be rê we birdin bi rê ve birin bed nebaş, bed, xerab bedbext bextreş, bêsiûd, bênesîb bedreqe rêber, raber befir berf, befir beha biha, nirx, qîmet, fiyet behane hêcet, hincet, bihane beharat biharat beheşt biheşt, buhuşt, cennet, paradîs beheşt biheşt, buhuşt, cennet, paradîs behr par, pişk, behr behr derya, zerya, behr behre qabîliyet, tiwana, karîn, jêhatîtî bej erd, ax, beyaristan, bej bel şor, daliqandî, hilawîstî bela bela, qeza belam lê, lêbelê, welê belaş belaş, bêpare belayen alîgir, bialî, ne bêalî belayenî alîgirî, bialîtî, ne bêalîtî beled şareza, nas, aşna belek belek, rengereng belem beleme, keştîk, qayik belez bilez, lezgîn beleyandin pesend kirin, pejirandin, beliyandin, qebûl kirin belê belê, lebê, erê, rast e belge belge, nîşane, delîl, govahî belkû belkî, belku, dibe ku belkim belkî, belku, dibe ku bem bi vê, bi vî beme bi vê, bi vî beman, bemane bi van bemaneş, bemanîş bi van jî bemeş, bemîş bi vê / vî jî ben ben, benik, dezî, qeytan ben kezwan benawbang navdar, binavûdeng, meşhûr bend bend bend bend, baraj bende xulam bende kole bendegî xulamî bendegî koletî beng heşîş beng tilyak bengkêş heşîşkêş bengkêş tilyakkêş beq nêrekew, kewê nêr beqal beqal, firoşkar, bifiroş beqlîsok bêşerm, bênamûs, bêşeref ber berhem, ber ber alî, ber ber berfirehî, ber ber berî, pêş, elind berawird kirdin berhev dan, miqayese kirin berayî destpêk, pêşekî berd kevir, ber berdewk xweşheval, dost, birader bere enî, bere berew ber, ber bi, ber bi ... ve, ber bi ... de, berev, ber bi derekê ve berewjêrke nişîvî, berejêrk berewjorke evrazî, berejork bereze aware, derbider, bêmal berêz birêz, hêja bergirî berevanî berjewend bimenfeet, berjewend, bimifa, bisûd, bikelke, bifeyde berjewendî berjewendî, menfeet, mifa, sûd, kelke, feyde berf befir, berf berg berg, cild, rû berge şiyan, taqet, tiwana, karîn bergeşte bextreş, bêsiûd, bênesîb bertîl bertîl, rişwet berûdiwa berûpişt berwar roj, dem, tarîx, dema dê tiştek bibe yan bêt kirin berz bilind, bala, berz berz bihagiran, jêhatî, berkeftî, hêja berze hinda, wenda, berze, nediyar, nexwiya besir betir beste pûte, giringî, watedarî bestin girtin, bestin bestin li dar xistin beş par, behr, pişk, beş beş parçe, ker beş babet beş biwêj beşdar beşdar, tevîbûyî, ya/yê di civînekê / karekî û hwd de amade bûye yan tê de xebitiye. beşka belkî, dibe ku beşkim belkî, dibe ku betal vale, xalî, bênaverok betal betal, bêkar, bêşol, bêîş betlane azane, betlane, tatîl bew bi wê, bi wî bewan bi wan bewr piling Bexa Bexda, serbajarê Iraqê bexş diyarî, xelat bexş efû bexşandin efû kirin, bexşandin bexşende dilovan, mihrevan, camêr, merd, bexşende bexşendeyî dilovanî, mihrevanî, camêrî, merdî, bexşendeyî bext bext, şans, nesîb bextewer bextbaş, binesîb bextiyar dilşad, kêfxweş, bextiyar bextreş bextreş, bênesîb beyan spêde, elind, berbang, şefeq beyan daxwiyanî, ragihandin, îlan beyanî spêde, sibe, serê sibê, sihar beyanname daxwiyanî, îlan beyar beyar, erdê ziha / hişk beyax ala, perçem, beyrax beyaz destnivîs beyaz dîwan beyçel stewr, jina zarok nabin beydax ala, perçem, beyrax beydest bêdest, bêdestûdar, bêdesthilat, bêhêz beynet pêbawerî, emînî, sadiqî, bawerîpêanîn beynetdar pêbawer, sadiq, emîn beze guneh, xerabî, tewan bezeyî dilsozî, sempatî bezeyî dilsojî, dilşewitîn, gunehpêhatin bezm şahî, şehyan, kêfxweşî, aheng bezm mijar, babet bê were (raweya fermanî ya yekhejmar ji lêkera 'hatin'): Zû bê êre! Zû were vir! bê (hoker) bê: Bê ewey ke pêm bilê Bê ku bêje min bê be: Çon bê? Çawan be? bê- (pêşpirtik bo sazkirina rengdêran ji navdêran) bê-: bêaw bêav, bêeql bêaqil bêcge bilî, xeynî bêcge le ji bilî, xeynî: Bêcge le ewan ji bilî wan, xeynî wan bêçû têjik, sava (lawirên nûwelidî / nûbûyî) bêdar hişyar, miqate, liserxwe, haydar, agadar bêgane biyan, xerîb, biyanî bêgane ecêb, seyr, sosret bêguman bêşik, bêguman bêguman bivê-nevê, bêvirde-wirde, bêhirve-wirve bêhîwa bêhêvî -bêj -bêj, ya/yê dibêje: goranîbêj stranbêj bêjar pîne, pinî bêlayen bêal, bêalî bêlayenî bêalîtî bên werin (raweya fermanî ya pirhejmar ji lêkera 'hatin') bên bên, bihn, bîn, bêhn bênewbere prose, pêvajo bêserûşiwên bêsereder, nediyar, wenda bêstan bûstan, bîstan bêşe dal, dehl, dirîk, daristanok, tiraşistan bêşelan dalistan, dehlistan bêşke landik, dergûş, lehindik, dergûşan bêtar tengasî, tengije, tengavî, alozî, kosp bêwe bî-: bêwejin bêwle hirçok, têjika hirçê bêwle berazok, têjika beraz bêx bingeh, esas bêxbir akam, encam, dawî bêzar betilî, bêzar, tengezar, westayî biçej biçêj, bitam, bilezet bidû xeberxweş, biaxiftin bijarde bijare bijardin bijartin bijûlk bûjang, mûjang bilaw belav bilh bêwec, bêfeyde, bilh bilind bilind, berz, bala bilîmet dahî, bilîmet bilît bilêt bilq peqlîşk, bilq, bilqok bilûr belûr, krîstal binaxe bingeh, esas binçe nifş, cêl binçîne bingeh, esas binçîneyî bingehîn, esasî binema bingeh, esas binewş binefş binewşe binefşî binêşt benîşt, bênîşt, 'ilk binke bingeh, esas bir hin bir piç birêk hinek birêk piçek birader dost, heval, birader birajin jinbira, jina birayê yekê/î biraw birî, qutkirî, veqetandî birdemenî hûrûmûr birdin birin biring cew, biring birîtî pêkhatî: Em kitêbe birîtî ye le sê beş Ev pirtûk pêk hatiye ji sê beşan birjandin biraştin birjaw biraştî birjang bûjang, mûjang birmên wêrek, biste, mêr biro birû biro here birsêtî birs, birçîtî, birsatî birsî birçî, birsî birûske telegraf, birûske birûske çirûsk birwa bawerî birwaname karne, bawerîname birxû birxowî, boxrî, vîde, cer birya xwezî, keşke, xozî biryar biryar, qerar bisên bikir, bistîn, kiryar, ya/yê dikire / distîne biske girnij, bişir bişêwe tevlihevî, alozî bit pût, senem biv bive, xeter, talûke bive bive, xeter, talûke biwêr wêrek, biste, cesûr, bicesaret biyanî biyanî, xerîb, yabancî, ecnebî, xaricî biyanû bihane, hêcet, hincet biz boq, zîq (çavên vekirî) bizav tevger, bizav, hereket bizan pispor, zana bizawtin bizaftin, lezandin bizawtin livandin bizir berze, nediyar, nemewcûd, hinda, wenda bizgur bêbiha, erzan bizûtnewe bizav, tevger, hereke bî bih, bî bîbin kemer, kember, şal bîbî bîbok, pitik, sava bîbî bûkok, hirçok bîcame pîjama, bîcame bîçm biçm, serûçav, bejnûbal, rû, derdirûv bîjû bîje, bîjî (zaroka/ê ne ji dêbavên markirî welidî) bîkmar margîsok bîlbîle bûbok (ya çavan) bîm tirs bîmar nesax, nexweş, nisax, xeste bîmaristan nexweşxane, nesaxxane bîr bîr bîr bêrî bîr raman, pûnij, fikir, hizir bîr bûn hatin bîrê bîr kirdin bêrî kirin le bîr çûn ji bîrê çûn bîr bîr, bîra avê bîraz lome bîraz lêdan bîre bîre, bîra bîrtesk bênteng bîrûra bîrewerî, dîtin û nerîn, bawerî bîsta guhdar bîster bihîster, guhdar bîstin bihîstin, bîstin, guh lê bûn bîstok telefon, bîstok, bihîstok bîstok wergirk bîstraw bihîstî, ya hatî guhlêbûn bîvir bivir, darbirk bo bo, ji bo, ji bona, ji boyî bo jê re, ji ... re bo (~ çi) bo çi, çima, çire, ji ber çi bo bên, bîn, bêhn, bihn boçûn dîtin û nerîn, helwest, boçûn, bîrewerî bon bên, bîn, bêhn, bihn bone sedem bone minasibet, bone boran bahoz, barove, bager boran orîn (çêl) borçîn qaza / werdeka mê bordin borîn, buhurîn, bihirîn boq beq boqete patik, paşsto boş betal, boş, vale boye (bo ewe, le ber ewe) lewre, loma, bo wê, bo hindê boye (boyax) boyax, boye, siboq boyinbax stobend, krawat buwêj biaxiftin, devbixeber, zêdebêj buxçe buxçik, buxçe buxtan newehî, sêf, fesad, buxtan bûdir kun, qul (bi taybetî yên lawir ji xwe re çêdikin û tê ve dijîn) bûdîne nane bûjan vejîn, vejiyan bûjandin vejandin, vejiyandin bûm erd, zevî, ax, xak bûm avanî, sazî bûmelerze erdhej, zelzele bûrdin ji hal çûn bûrdû rizî, zêdegihiştî (fêkî) bûse xweveşartin, veşartokane bûwardin borîn, buhurîn bûwardin borandin, buhurandin ca îca, vêca, vêga, ca, ce, cevêca cacik benîşt, cûyek, 'ilk, bênîşt, cûyok calcaloke tevnpîrk, tevnepîr cam şûşe, cam cam pencere cam neynik, awêne, qotîk cam tirar (amanek / firaxek madenî yê avpêvexwarinê) cambaz akrobat, fenaker cambaz hîlebaz, fêlbaz, cambaz, cembaz car car, neql car û bar carinan, hin car, car-car, car û bar car danezan, daxwiyanî, îlan, ragihandin caran caran caran berê Sovyetî caran Sovyeta berê carbilaw belavok caris bêzar, tengezar, mehtil, aciz, bêçare casûs sîxur, zêrevan, casûs casûs pêşnerî cax tan, dîwarê darîn / textîn cebeş zebeş, şitî, jebeş, şûtî Cecal Decal cefen fabel, çîrok, dastan cehenem doje, cehenem, agiristan, dojeh, dozex cehêl genc, nûgihayî (bi taybetî keç) cejn cejn, şahî, roşan, roja taybet: cejnî newroz cejna newrozê cejn eyd: cejnî remezan eyda remezanê cejnepîroze pîrozname, karteya pîrozkirinê celad serbir, celad celd çist, çeleng, ziring, fêris celeb celeb, ker, bir, koma terş û tewalan yan dewaran cemawer cemahir, cemawer, girseya gel cemawer temaşevan, guhdar cemat cemat, cema'et, koma mirovan cema'et cemat, cema'et, koma mirovan cemedanî şaşik, cemedanî, serlav cenab : Cenabit çon e? Tu ya / yê hêja çawan î? Cenabê te çawan e? Cenabtan le kiwêwe dên? Hûn yên hêja / berkeftî / delal ji kû ve tên? cencer cencere, gêre ceng ceng, şerê çekdarî cenge gupik, lûtke, gupîtk, cihê herî bilind cengel dehl, rêl, devî, dehlûdir, dehlistan, cengel, daristana asê cengelistan dehl, rêl, devî, dehlûdir, dehlistan, cengel, daristana asê cengene dawênpîs, bênamûs, beredayî cengewestan agirbest, rawestandina şer bo demekê daku danûstandin bên kirin cerbeze çist, çeleng, ziring, fêris, têkoşer, destbişol, hewldêr cerde keleş, talanker, şelîner cerdeyî şelandin, talankerî, keleşî ceretaw şêlav, ava şêlû / şêlî cerg cerg, mêlak cerg ceger, dil cerg sûtan dil şewitîn / sotin cergsûtaw dilşewitî, dilsotî cergqayîm dilreq, dilqayîm cerîme ceza, siza ceste bir, çeşn, ker, celeb, çîn, sinif, ser ceste kirdin sinifandin, sefandin cestekiraw sinifandî, sefandî ceste cendek, leş, gewde, kelex cew cew, bireka hiriyê mihan yan mûyê bizinan cew cew, bireka çeqên darên rez cewal çewal, tûr, tûrik, têr, telîs, torbe cewan ciwan, xort û zerî, keç û kur cewere tengasî, tengavî, rewşa dijwar / kembax cewher resenî, cewer, gewer, cewher cext koşîn, têkoşîn, liberxwedan, lêxebitîn, cehd ceynik cênîk ceyran xezal, ask cezo cezwe, qehwedank, qawedank cezwe cezwe, qehwedank, qawedank cê cî, cih, war cê nivîn, cihê nivistinê / razanê / raketinê cê şûn, dêlv    cêbecê licî, bicîkirî     cê be cê kirdin bi cî kirin     cê be cê kirdin bi cî anîn     cê nişîn hatin şûnê, ciyê yekî girtin     be cê man li cî man, li cihê xwe man, pêş neketin     be cê man paşve man, pê re negehan, negihiştinê cêbecêkirdin bicîanîn, bicihînan cêdar nûner, cîdar, temsîlkar cêga cî, cih cêga şûn cêge cî, cih cêge şûn cêgir cîgir, cihgir cêgîr cîgîr, cihêxwegirtî cêjn cejn, şahî, roşan, roja taybet, eyd cêmaw paşmayî, peymayî, lipaşmayî, birêvehiştî cêmaw bermayî, mîras cêwaz cuda cibexane cebilxane cifte mûkêşk, mûçink cifte tiwîzer, pens, pense cige bil, xeyn, bilî cige le ji bil, ji bilî, bilî, xeynî, ji xênî bê cige ji bil, ji bilî, bilî, xeynî, ji xênî bê cige le ji bil, ji bilî, bilî, xeynî, ji xênî cilew lixav cilewdar serkêş, pêşewa, elît cilfir goc, destgoc, bêzever, jênehatî, neşê, bêkêr cim liv, lebat ciman livîn, lebitîn ciman leqîn, qeliqîn, leqihan cimandin livandin, lebitandin cimandin leqandin, qeliqandin cimandin seferber kirin cimk cêwî, cêmk, hevalcêmk, cotik, cêmik cimş cejn, şahî, şehyan, roşan cin cin, ecin, "yên ne ji me" cinêw dijûn, xeber, sixêf, buxtan, devavêtin cinîn ker kirin, hûr kirin, parçe-parçe kirin cinoke cinok, ecinok, cinên biçûk circ curd, koremişk cirît rim cirpin goc, destgoc, bêzever, jênehatî, neşê, bêkêr cirûkan çûçîn (dengê çivîkan / çûçikan) cirîwan biriqîn, teyisîn (ronahiya stêran) cirîwan çûçîn (dengê çivîkan / çûçikan) cirûciyazî hûrûmûr, pertal cisn (r) resen, orîjînal, heqîqî, rasteqîne cisn (n) binyat, ejdad, serekanî ciwamêr camêr, ciwamêr, qenc ciwamêr xweşmêr, çeleng, fêris, egîd, gernas, wêrek ciwan spehî, delal, bedew, xweşik, can, ciwan ciwan genc, ciwan, xort, gênc ciwanbext merd, comerd, destvekirî ciwanega canega, gayê ciwan / negihayî ciwanke xweşik, delal, balkêş ciwankele xişkok, delalok, xweşkok ciwanûesp, ciwanemayîn canîk, hespê / mehîna ciwan / negihayî ciwê cihê, cuda, têvel, ferq ciwêçeşn cihêreng, têvel, ciyawaz, cudaçeşn ciwên dijûn, xeber, sixêf, buxtan, devavêtin, gotinên kirêt cixz xirxal, çember ciya cuda, cihê, têvel     le ciya we cuda, jê cuda, bi serê xwe ciyabûn cudabûn ciyabûnewe jêcudabûn, jêvebûn, jêparçebûn ciyabûnewexwaz cudaxwaz, jêcudabûnxwaz, separatîst ciyabûnewexwazî cudaxwazî, jêcudabûnxwazî, separatîzm ciyawaz cuda, têvel, cihêreng ciyawazî cudahî ciyawazî cihêrengî ciyawazey... cudayî..., ferq e li gel...: Ciyawazey bawerîman e Cudayî baweriya me ye, Bi baweriya me re ne yek e, Ferq e li gel baweriya me ciyaxwaz cudaxwaz ciyaxwazî cudaxwazî cizm beş, parçe, pişk, babet cîhan dinya, cîhan, zemîn cîhan gerdûn, kaînat cîhangeraw dinyadîtî, pirdîtî cîhanî dinyayî, cîhanî, ya / yê hemû dinyayê cîhaz cihaz, alav, amûr cîhaz pergal, sîstem, dezgeh cîm navê pêncem tîpa alfabeya kurdî-erebî, berginda tîpa c ya kurdî-latînî cînçik piç, piçek, piçokek, pirt, pirtek, pirtok, pirtkokek cîqne rîxik, pîsatiya firindeyan cîr çir cîran çîrîn, dengê çîr-çîr jê hatin (bi taybetî dema derî têt vekirin yan girtin) cîrandin çîrandin, dengê çîr-çîr jê anîn cîwe sîmav, nemed, cîwe, cive coga, cogele co, cok, coya avê, kenal colane colank colane hêsk, hejandok colane landik, dergûşan com şeq, qelş, derz, derk, cihê qeliştî / qelişandî comerd camêr, ciwamêr, qenc comerd xweşmêr, çeleng, fêris, egîd, gernas, wêrek comerd merd, comerd, destvekirî conî conî, cuhnî, kevirek bo hûrkirina dan bi qutanê coq nîr, nîrik, zincîr core bir, celeb, core, çeşn, teşîd, çeşît cork tûr, tûrik, torbe, telîs, têr coş coş, germî cotyar cotkar, cotyar cum'e în, eynî, înî, cum'e, roja xutbeyê, ji rojên hefteyê ya piştî pêncşemê û berî şemiyê cunge pif, dengê nizm mîna hewa ji ber tiştekî biçe cur - nêre-: curekew nêrekew, curebaz nêrebaz, curepiyaw mêrê mêran, nêremêr cuxrafya erdnasî, zemînnasî, coxrafya cû cuhî, mûsewî, yehûdî cûce çûçel, mirîşk cûcele çûçelk, mirîşkok, çûçik cûk, cûke (dengê) çirpeçirp cûk, cûke (dengê) çîpeçîp cûk kirdin çirpîn, çirpeçipîn, çirpeçirp cûk kirdin çîpîn, çîpeçîpîn, çîpeçîp kirin cûkandin çirpîn, çirpeçipîn, çirpeçirp cûkandin çîpîn, çîpeçîpîn, çîpeçîp kirin cûkî cadû, pîretewt cûlan livîn, lebitîn, qeliqîn, leqîn, leqihan, liqîn, liqliqîn, hereket kirin, ji cihekê hatin yan çûn, cihê xwe guherandin cûlan colîn, li hewa livîn, hejîn cûlan bizaftin cûlandin livandin, lebitandin, qeliqandin, leqandin, liqandin, liqliqandin, hereket lê kirin, ji cihekê birin yan anîn, cihê tiştekî guherandin cûlandin colandin, li hewa livandin, hejandin cûle, cûlanew liv, lebat, qelq, bizav, tevger, hereket, bizûtnewe cûlekan cuhîgeh, taxa cuhiyan, ghetto cûn cûn, cûtin cût cot, (dijw. kit, tek, tenê) cût cot, cotkarî, cotyarî, karûbarê kêlan û çandina zeviyan cût ajotin cot kirin, zevî kêlan, cot ajotin, zevî ajotin cûtbendan demsala cotkirinê cûtdar cotkar, cotyar cûte zîtik, cotik, pêndanîna bi herdu paşpiyan / lingên piştê cûte lê dan zîtik avêtin, cotik lê dan da- da- (pêşgirtikek e dikeve destpêka hin peyvan, bi taybetî lêkaran, û wateyek nû dide wan ku bi piranî liv û tevgerên ji jor berev jêr diyar dike): da-, dak, dalk da-: dapîr dapîr, diya bavê yekî yan diya diya yekî ... da paşdaçekek e ku li gel van pêşdaçekan tê bikaranîn: lê da | pê da | tê da da de, dê, de ka: Da dey werin! De werin (lo)! dab werîs dabarîn dabarîn, (baran, berf) dahatin, ji jor barîn jêr dabestin girê dan, şidandin dabeş parve, lêkve dabeş bûn parve bûn dabeş kirdin parve kirin, lêkve kirin, behr bi behr dan, parandin dabeşandin parandin, parve kirin, lêkve kirin, behr bi behr dan dabeşker parveker, lêkveker dabezandin dahînan, da-anîn, anîn xwarê, anîn jêr dabezandin (ji hesp, ker û hwd) peya kirin dabezîn dahatin, hatin xwarê, jê hatin xwarê dabezîn (ji hesp, ker û hwd) peya bûn dabêjan vebijartin, paqij kirin, saf kirin, ji qirş-mirşan paqij kirin dabêjraw vebijartî, paqijkirî, safkirî dabiran vebirîn, jê vebirîn, jê qut kirin, jê cuda kirin dabiraw vebirî, jêvebirî, jêqutkirî dabirîn bn. dabiran dabîn misoger, tekîd, esehî, piştrast dabîn terxan daçek rz daçek, hin peyvik in ku dikevin pêşiya peyva / peyvên serekî û demê yan cih diyar dikin, 'li malê', 'piştî nîvro'. daçespaw xweragir, qayîm daçespawî xweragirî, qayîmî daçeqan, daçeqîn beş bûn daçeqan, daçeqîn bel bûn, biloq bûn, zîq bûn, vekirî bûn / man daçeqandin daçikandin, di erdê re çikandin, kutan erdê daçilekan, daçilekîn bizdîn, behecîn, bizdan, bizdihan, be'ecîn, tirsek tavil ketin dilî daçilekandin bizdandin, behecandin, be'ecandin, tirsek tavil xistin dilî daçilekaw behecî,bizdayî daçilekaw bizdok, behecok, bizdonek daçoran miçiqîn, çik bûn, çikîn, hêdî-hêdî av jê kêm bûn ta ku bi temamî av jê qut bûn daçorandin miçiqandin, çik kirin, çikandin, hêdî-hêdî av jê kêm kirin ta ku bi temamî av jê qut kirin daçûn daçûn, çûn xwarê dad dad, edalet, heqî dad wey, ax, wax: Xwa dad! Wey Xwedêyo! dad û bêdad! Weyla li minê / mino: Dad û bêdad le dest em dunyaye! Weyla li mino vê dinyayê! Ax ji derdê vê dinyayê! dadan (pênûs) tiraşîn, tûj kirin dadan dilop kirin, çipik jê hatin: Em serbane daeda Ev ban dilopan dike be ser mal da dadan bi ser malê de girtin dadber dozker, dozveker, şikayetker dade dadê: dayê dade xwişkê dadga, dadge dadge, dozge, dadgeh, dozgeh, mehkeme, cihê doz lê tên meşandin dadger dadger, dadpirs, dozpirs, hakim dadirûn vedirûn, pîne kirin, pinî kirin, cihê dir(iyay)î yê cilan bi pate yan pîneyekê dîsan saxlem kirin dadkuj nedadperwer, neheq, nerewa dadkuj binpêkerê mafan dadnûs dadnivîs, doznivîs, noter dadperwer dadperwer, dadevîn, dadhez, adil, rewa, biheq, kesa/ê ji heqiyê hez dike yan bo heqiyê dikoşe dadperwerî dadperwerî, dadevînî, dadhezî, adilî, rewayî, heqî dadpirs dadger, dadpirs, dozpirs, hakim dadpirsî darizandin, dadpirsî, mehkeme kirin dadwer dadnas, dadwer, mafnas, hiqûqnas, jurîst, pispora/ê hiqûqê dadwerî dadnasî, dadwerî, mafnasî, hiqûq, hiqûqnasî, pisporiya hiqûqê dafetan şerm (ji xwe) kirin daga dapîr, pîrê, diya bavê yekî yan diya diya yekî dager birêveber, serperişt, serkêş, rêveber dageran dagerîn, hatin xwarê, berev jêr hatin, dijw. hewa ketin dagirtin dagirtin, tijî kirin, tije kirin dagirtin niximandin, rapêçandin dagirtin danîn, deynan, anîn xwarê, peya kirin dagirtinewe vedagirtin, dîsan dagirtin, dagirtin ve dagirtinewe bagurdan, bagurdan kirin, bagurdan (kevirek giran e) li ser banê xanî gerandin daku serban qayim bibe û dilopan neke dagîr dagir: dagîr kirdin dagîran giran bîstin, (guhên baş nabîzin, kesên guhên wan giran in) dagîran cangiran, dijw. çist û pist, çist û çeleng dagîrandin bn dagîrsandin dagîrker dagirker, (kesê / hêza / dewleta) cihek bi zorê girtiye dagîrkiraw dagirkirî (cihek / welatek) girtî, zeftkirî, zemtkirî (t. bi zorê) dagîrsan (agir / ronahî) vêketin, hilbûn, berbûnê dagîrsandin (agir / ronahî) vêxistin, hilkirin, berdanê dagîrsaw (agir / ronahî) hil, vêketî, hilbûyî, berbûyî, geş, gur daguşîn gemirandin, perixandin, mist dan, masaj kirin dahat destkeft, dahat, qazanc, kar, feyde dahatû ayinde, pêşeroj, dema (yan tişta) bêt / were dahatû (pirça / pora) şekirî, şehkirî dahênan peyda kirin, da-anîn, keşf kirin, damezrandin dahênan raber kirin, pêşkêş kirin, araste kirin dahênan şe, şeh (alavek didanokî bo sererastkirina yan veçirandina pirçê / por) dahêner peydaker, daîner, keşifker dahêner damezrîner dahêner raberker, pêşkêşker, arasteker dahol batirsok, ale, reşe (nîşaneyek e li nav bûstanan bo verevandina firindeyan daku berhemên şên dibin nexwin) dajdar pasevan, cerdevan, zêrevan, herese, çavdêr dajendin, dajenîn veqetandin, ji hev vekirin, ji hev derxistin (t. parçeyên makîneyan û hwd.) dajendin, dajenîn pitepit kirin, gilî û gazin kirin bê ku gotinên xwe bi deng û zelal bibêje dajgîr moxel, bêjing dajimardin dajimartin, dahijmartin, berev jêr jimartin dajiyar pêdijî, dajiyar, tiştên / pareyên / alavên pêdivî bo jiyanê dakendin jê kirin, pêlav / sol ji piyên / lingên xwe kirin, gustîlk ji tila xwe kirin, cil ji (ber) xwe kirin dakewtin daketin, ketin xwarê, ketin jêr dakewtin tehisîn, hilişîn, şemitîn, hulisîn dakewtin (êş, nesaxî, nexweşî) belav bûn dakewtin dest jê berdan, dev jê berdan, neyse kirin dakewtin bêzar bûn, ji şiyan ketin, ji taqet ketin dakewtû daketî dakewtû bêtaqet, neşê, bêzar, bêzever dakêşan dakişandin, dakêşan, berev jêr kişandin / kêşan dakirmandin mirçandin, mirçe-mirç kirin, bi dengê mirçe-mirç tiştek xwarin dakiroştin kirandin, keritandin, tiştek req gezandin, leq li tiştek req dan dakişan dakişîn, berev jêr kişîn dakişan hedinîn, arimîn, tena bûn (wek pêl yan bahoz hedinîn ango hêza wan kêm bûn) dakişe av dema seviya wê dadketî ye dakokî piştgirî, piştevanî, alîgirî, layengirî dakujandin birandin, vemirandin, telaftin, birhandin, dawî lê anîn, qelandin, qir kirin dakutan dakutandin, tê kutandin dal navê tîpa "d dal baz, şahîn dalan bersifk, eywan, korîdor dalandûrep qaştîk, tirkok, tirik, kesa/ê pir dirêj û zeîf dalde pena, stare, taraw, penageh, stargeh, spartgeh, tarawgeh, cihê xwe parastinê dalde dan sitirandin, parastin, pena dan (yekî), stare dan (yekî) dalde hênane ber xwe spartin (yekî / cihekî / tiştekî), pena birin (yekî / cihekî / tiştekî) dalistin qewartin, bi kêrê yan alavek wek wê kolîn yan kun kirin dalle bn dalde dalye şitil, derx, şax, fîdan dam dab, dam, edet, nerît, banek dam û dezga, dam û destûr damûdezge, mekanîzm, damûdestûr dam û dezga, dam û destûr rêveberî, kargêrî, îdare damalîn jê kirin, ji tiştekî kirin, bê tiştek hiştin: çek damalîn ji çek kirin, bêçek kirin / hiştin daman bê tiştekî man, pêdivî / pêwîstî pê hebûn: Damaw e bo aw Pêdivî / pêwîstî bi avê heye daman asê bûn, xetimîn, tê re man, jê sereder nebûn damaw jar, hejar, feqîr û hejar, tine, tinehe damaw rêwenda, bêçare damawî bêçaretî, bêumêdî damawî pêdivî, pêwîstî, kêmasî, tengasî dame dam, damanê, lîstika damê damekirdin dam lîstin, damanê kirin damelaxas şelandî, talankirî, kesa/ê tiştên pê re bi zorê jê hatine standin damelaxasî şelandin, talan, talankirin damelaxasî kirdin şelandin, talan kirin, rût kirin, darûtandin, her tişt jê standin damezran damezrîn, hatin damezrandin / danîn / avakirin / çêkirin / duristkirin damezrandin damezrandin, danîn, deynan, avakirin, çêkirin, durist kirin (t. dezgehek) damezrandin dest pê kirin damezrêner damezrîner, sazimankar, daner, avaker, çêker, binedaner damên bn dawên damirdin, damirdinewe birihîn, vemirîn, telifîn, dawî lê hatin, qelihîn, qir bûn, bê dûnde / ûcax mirin damirkan, damirkanewe tebitîn, vehewihîn, arimîn, hêminîn, sekinîn, rawestîn, hedinîn, bêtevger man, nelivîn, neqeliqîn damirkandin hedandin, tebitandin, arimandin, vehewihandin, tena kirin, rehet kirin, hêdî kirin, hêminandin, aram kirin, hêmin kirin damxe dax, nîşankirina (t. guhên tewalan bo nasîna wan) bi sujandinê / sotinê / şewitandinê damûdezga, damûdestûr mekanîzm damûdezga, damûdestûr rêveberî, kargêrî, îdare dan dan, dayîn: dan be de dînar dan (ango firotin) bi deh dînaran dan dan be kesêk dan kesekî dan dan be şû dan şû, zewicandin (t. keç) dan dan be zewî da (ê)xistin erdê, li erdê dan dan lê dan lê dan, lê xistin, qutan, deynan yekî dan dan be ser da bi ser de girtin, êrişî yekî kirin dan dan le şeqey bal firîn dan dane kêw bi çolê ketin (kesek dîn ku ji mirovan direve) dan çûn serê çiya, bûn şervan / pêşmerge / gerîla dan dane be kirê dan bi kirê, bi kirê dan dan didan, diran dan ajinîn berdidan paqij kirin, bi zilik / darik didan paqij kirin dan (piya) nan li xwe anîn, dirkandin, îtîraf kirin dan dan, dexl, dexlûdan dan qût dan tomik, danê didin mirîşkan, firindeyan û hwd -dan -dank: guldan guldank, şekerdan şekirdank, çadan çaydank û hwd dana jîr, zîrek, tûjbîn, zûtêgih danajin berdidank, zilikê didanan, zilikê mirov (t. piştî xwarinê) didanên xwe pê paqij dike danan danîn, deynan, danîn erdê danan (stran) nivîsîn danan (awaz) çêkirin danar lib, kit, heb (ya dan, genim, tomik û hwd) danar danar lib lib, kitkite, heb heb, her yek bi tenê danayî jîrî, zîrekî, tûjbînî, zûtêgihî dane lib, kit, heb, tene, dane dane didanok, didanên şe, mişarê û hwd dane, danelixaw lixav danebiraw parvenebar, tişta nikare bêt parvekirin yan ji hev parçekirin yan ji hev birîn daneçoqe çirqe-çirqa didanan (ji ber sarmayê) daner daner, çêker, amadeker danewandin çemandin, tewandin danewandin şor kirin, nizik kirin, berev jêr birin danewîn çemîn, tewîn danewîn şor bûn, nizik bûn, berev jêr bûn danexore tomik, danik, çend libên dan ku di xefikê yan tepikê de yan li ber wê tên danîn daku firinde bên wan bixwin û bi wî awayî bikevin xefikê yan tepikê dang n rêje, sewiye dang r wekhev, hevseng, parseng, bibalans danirxandin danirxandin, biçûk hesibandin, kêmnirx hesêb kirin danisqe taybet, xas, xusûsî, kêmpeyda, nayab danist jîrî danist hişmendî, aqilmendî, aqildarî danist aqilê selîm danîştin rûniştin danîştin akincî bûn, bi cih bûn, cîwar bûn danîştû rûniştî danîştû akincî, bicîbûyî, şênî, rûniştvan danîştwan rûniştvan, gelhe, şênî, nifûs, xelka li cihekî dijî dansaz didansaz, doktorê didanan dansazî didansazî, doktoriya didanan danraw danî, deynayî, ya hatî danîn / deynan danuştandin (huçik) hildan danuştaw (huçik) hildayî danû dan, dexl, dexlûdan danûstandin danûstandin, gotûbêj, giftûgo, axiftina (ji dil yan fermî) li ser mijarekê dapaçîn dabirîn, dar ji kok û qurm ve birîn. dapaçîn tê re kirin, tiştek tûj tê re kirin, kêr yan xencer lê kutan dapiçiran, dapiçirîn beş kirin, faş kirin, fehş kirin (dev, çav û hwd zêde) vekirin dapiçiran, dapiçirîn (pî, ling ji hev) faş kirin, vekirin, şeq kirin, dûr xistin dapijan peritîn, perpitîn, pengizîn, pelate bûn, belave bûn dapiloxandin bi ava germ sotin / şewitandin dapilosîn, dapilostin lê dan, lê xistin, zora yekî birin, ji yekî birin dapiroçke tevnpîrk dapirûskan veqetîn, ji hev qut bûn, ji hev vebûn dapîr dapîr, diya bavê yekî yan diya diya yekî dapîre pîrê (pîrejin di çîrokên zarokan de) dapoşran, dapoşrîn niximandin, nixamtin, di bin tiştekî ve parastin yan veşartin dapoşraw niximandî, nixamtî, di bin tiştekî ve parastî yan veşartî daqilîşan daqirçîn, qirçîn, wa şkestin ku dengê "qirç" jê bê daqilîşandin daqirçandin, qirçandin, wa şkandin ku dengê "qirç" jê bê daqilîşaw daqirçandî, qirçandî, wa şkestî ku dengê "qirç" jê hatibe dar dar dar dep, text, dar -dar -dar (paşpirtikek rêzimanî ye bo diyarkirina xwedîtiyê): paredar, maldar, sermayedar dara zengîn, maldar, dara, dewlemend, halxweş daran, daranewe ji hal çûn, ji hiş çûn, bêhiş bûn, hiş di serî de neman darayî darayî, malyetî, maldarî, dewlemendî darayî diravî, pareyî darbend milbend, çarçeve, dorber darbest darbest, tabût dardest gopal, dardest dardojen darmeşk dare dor dareben darkezwan daremeît, dareterm darbest, tabût daresme darkoke, firindeyek e daran bi nikilên xwe kun dike darest asteng, dijwarî, kend û kosp daret rewş, şert, merc, hal darêj kulînçe, kulçe, darêjk darijan darijîn, rijîn xwarê darijan qalib girtin, dirûv dan darinde dirav, malyet daring kerese, daring, malzeme, materyal, madde, xammadde daristan daristan, darûbar, cihê gelek dar lê şên in darişt dirûv, şêwe, şikil darişt deq, berhem, nivîs, tekst dariştin pêkanîn, damezirandin, afirandin, dariştin, çêkirin dariştin dirûv dan, şekl dan dariştin dariştin, formule kirin dariman hilweşîn, têk çûn, ruxîn, wêran bûn, xopan bûn, kembax bûn, kavil bûn darimandin hilweşandin, têk birin, ruxandin, wêran kirin, xopan kirin, kembax kirin, kavil kirin, ji bingeh ve pûç kirin darimaw hilweşî, têkçûyî, ruxî, wêran(bûyî), xopan(bûyî), kembax(bûyî), kavil(bûyî) darinîn werîn, werihan, dawerîn, pel / belg / çilû ji daran ketin darinraw rûtbûyî darinraw hûtbûyî darinraw verûçikî darizan pirtikîn, hûr bûn, hûr-hûr bûn, pirt-pirt bûn, hûrikîn, bi şkestinê parçe-parçe bûn darizandin pirtikandin, hûr-hûr kirin, pirt-pirt kirin, hûrikandin, bi şkandinê parçe-parçe kirin darizaw pirtikî, hûr-hûrbûyî, pirt-pirtbûyî, hûrikî, bi şkestinê parçe-parçebûyî darîn depîn, darîn, textîn, tiştê ji dar / dep darkunkere darkoke, firindeyek e daran bi nikilên xwe kun dike darpaç das, alavek pêbirîna daran e darqepîçan qaştîk, tirkok, tirik, kesa/ê pir dirêj û zeîf darşeq gulte darşeqîn kaşok dartaş necar, dartiraş dartaşî necarî, dartiraşî darûtan rût bûn, rûtikîn, pel / belg bi daran ve neman darûtan hût bûn, hûtikîn, mû bi serî ve neman darûtan rûçikîn, verûçikîn, pûrt pê ve neman darûtandin rût kirin, rûtikandin, pel / belg bi daran ve nehiştin darûtandin hût bûn, hûtikandin, mû bi serî ve nehêlan darûtandin rûçikandin, verûçikandin, pûrt pê ve nehêliştin darûtaw rût(bûyî), rûtikî darûtaw hût(bûyî), hûtikî darûtaw verûçikî, pûrt pê ve nemayî daruxan hilweşîn, têk çûn, daruxîn, kavil bûn, wêran bûn, pûç bûn, ruxîn, ji bingeh ve pûç bûn daruxandin hilweşandin, têk birin, ruxandin, wêran kirin, xopan kirin, kembax kirin, kavil kirin, ji bingeh ve pûç kirin daruxaw hilweşî, têkçûyî, ruxî, wêran(bûyî), xopan(bûyî), kembax(bûyî), kavil(bûyî), (ji bingeh ve) pûçbûyî das şalok, alavek e bo pêdirûna giya das das, alavek e bo pêbirîna çilû yan darên zirav dasekandin hedandin, arimandin, tena kirin, rehet kirin, hêdî kirin, hêminandin, aram kirin, hêmin kirin, sekinandin, rawestandin dasolke şalokok, şalokên biçûk dasolke dasok, dasên biçûk dastan dastan, destan, serpêhatî çîrok (t. yên evînî yan qehremanî) daşkan çemîn, tewîn, daşkîn, veçemîn, berê tiştekî bi aliyek din ve guherîn daşkandin çemandin, tewandin, daşkandin, veçemandin, berê tiştekî dan aliyek din daşkandin kêm kirin, jê kêm kirin, kêmandin daşkelerm qirnebût daşor tiraneker, tinazîbaz, galteker, henekbêj, qerfçî daşore daxuşîn, erozyon, bi avê yan ba re çûna hin ax û kevirokên ser rûyê erdê ji cihê xwe û cihê ax jê çûye êdî bo çandinê wek berê baş nemîne daşt sifteh, firotina yekem ya rojê daştin av dan, avandin daştin tinazî pê kirin, tirane pê kirin, galte pê kirin, henek pê kirin, qerf pê kirin daştin daliqandî şûştin datekan daweşîn, (bi hejîna daran) fêkî ji daran ketin datekandin daweşandin, (bi hejandina daran) fêkî ji daran xistin xwarê datekaw daweşî, (bi hejîna daran) fêkiyên ji daran ketî datekaw (aborî) têkçûyî, topavêtî, îflaskirî datekîn bn. datekan datekîw bn. datekaw datepîn hilweşîn, ruxîn, datepîn, têk çûn, hilweşiyan, ruxiyan datepîn (aborî) têk çûn, top avêtin, îflas kirin datepîw hilweşî, ruxî, têkçûyî, datepî, hilweşiyayî, ruxiyayî dateqandin lezandin, bizirandin, bizav kirin, lez kirin, lezûbez kirin datilîşan peritîn, pijikîn, hincirîn, kincirîn, dirîn, diriyan, dirhan, çirîn, çiriyan, çirhan, bûn kincir, (t. cil) kevn bûn  û xwe saxlem û yekparçe negirtin datilîşan peritandin, pijikandin, kincirandin, hincirandin, dirandin, çirandin, kirin kincir, (t. cil) kevn kirin û pûç kirin datilîşaw peritî, pijikî, kincirî, hincirî, dirî, çirî, çirhayî daw dav, xefik, tepik daw (bo) nanewe dav (li ber) venan, dav (li ber) danîn dawa daxwaz, xwestek, hêvî dawa doz, dawa, şikayet dawa kirdin xwestin, dawa kirin dawakar dozveker, xwedîdoz, şikayetker, dawaker dawaname dozname, şikayetname dawaname daxwazname dawbaz fêlbaz, hîlebaz, fena, şatir, şeytan daweşan hûr hûr bûn, parçe parçe bûn daweşan ketin şermê, ji xwe şerm kirin daweşandin hûr-hûr kirin, parçe-parçe kirin daweşandin dan şermê, şerma yekî birin daweşaw hûr-hûr, hûr-hûrbûyî, parçe-parçe, parçe-parçebûyî daweşaw gazindo, bigilî, bigazin daweşîn bn daweşan dawet vexwendin, dawet dawet dawet, cejn, şahî, şehyan dawet kirdin vexwendin, dawet kirin dawet kirdin dawet kirin, cejn kirin, şahî kirin dawer bn dadwer dawên dang, daw, danga / daw kiras, berdang dawên rewişt, reftar dawêngir xwestok, parsek, dangirok, dawgirok dawênk dawî, dûmahîk, diwayî, kotayî dawênpak mestûr, biexlaq, binamûs, dawpak, saf, paqij dawênpak rastgo dawênpîs bênamûs, bêexlaq, dawpîs, nesaf, pîs dawênpîs derewîn dawûderman giyayên derman dax n dax, nîşankirina (t. guhên tewalan bo nasîna wan) bi sujandinê / sotinê / şewitandinê dax n jan, azar, ezyet, êş, kul, keder, derd, keser, xem, kovanî, kovandarî dax mixabinî, heyf, dax dax ax: Dax le dest em çarenûse! Ax felek! Ax ji destê felekê dax r kel, gurî, zêde germ dax kirdin dax dan, bi sujandinê nîşan kirin dax kirdin kel kirin, gurî kirin, pir germ kirin dax xwardin xem xwarin, derd kişandin be daxewe mixabin, heyf, heyf e ku daxdar xemgîn, xembar, bixem, kovandar, derdgiran daxiran daxistin, daêxistin, bestin, qepat kirin, girtin, qilf kirin, kilîl kirin, kilît kirin daxiraw daxistî, daêxistî, bestî, qepatkirî, girtî, qilfkirî, kilîlkirî, kilîtkirî daxistin daxistin, daêxistin, bestin, qepat kirin, girtin, qilf kirin, kilîl kirin, kilît kirin daxurpan datezîn, dacemidîn, şokek tezî / cemidî bi ser leşî de hatin daxwaz daxwazker, dawaker, hêvîker daxwazî daxwaz, xwestek, hêvî, dawa daye dayê, dê, dayik dayegewre dapîr, diya bavê yekî yan diya diya yekî, pîra yekî dayelê dayê, dayikê (banga li dayikan) dayen dayê, dayen, kesa zarokên kesek din wek zarokên xwe xwedî dike dayenge dayengeh, dayêgeh, mala zarokan, cihê zarok lê tên xwedîkirin (t. bi roj dema dêbavên wan li kar in) dayk dê, dayik, da, mader daykane dayikane, bi awayê dayikan dayke dayê daykûbawk dêbav, dêûbav, dê û bav, da û bab, dayik û bav, mezinên kesekî daylan seyr, sosret, ecêb daylax canîhêştir, hêştirên hê mezin nebûne dayîm herdem, hertim, hergav, hercar, herûher dayîm û derem herûher, hertim de deh (jimare 10, X)     de de deh deh, her carê deh de de, dê: De were De were, De bêne De bîne, De ba bêt De bila bêt, De ba bihata De bila bihata / hatiba de- di-: deçim diçim, debird dibir, nedezanî nedizane de'ba dehbe, heywan, nemirov debaşîr tebeşîr debax, debax dantavê, reşbûn (li ber tavê)     debax dan / kirdin dan tavê, li ber tavê reş kirin debaxxane, debaxane, debaxxane dantavgeh, cihê mirov xwe yan tiştekî dide (ber) tavê debdebe şeng, şehyan, cejnane debdebe gir, gelek mezin, gewre debe peqlîşk, şeqok (li boyaxê / siboqê) debe şeq, jihevvebûyî debe avis debe dewlik, amanek avê û ruhniyên dî ye debeng delodîn, peledîn, tiredîn, kerçove, aqilsivik, kêmaqil, netemam, apter debengî delodînî, peledînî, tiredînî, kerçovetî, aqilsivikî, kêmaqilî, netemamî, apterî debê dibe, gengaz e, mimkin e debê divê, pêdivî ye, pêwîst e debistan dibistan, fêrgeh, xwendingeh, medrese, mekteb, cihê ders lê tên xwendinê debîr erkedar, karmend, memûr, wezîfedar, xebîr deblax canîhêştir, hêştira hê mezin nebûye Decal Decal, Deccal, Dij-Mesîh de'ecanî bn de'ba def def, înstrumentek muzîkê ye defey şan navmil, hestiyên navmilan defir aman, firax, firaq defjen defjen, kesa/ê li defê dide defr bn defir defter defter, tênivîsk degeneg kotek, tade, zor, zilm, tehda, te'da deger nirx, biha, bihagiranî degmen kêm, mînîmal degmen kêm car degmen kêmpeyda be degmen kêm car dehem, dehemîn dehem, dehemîn, 10., (ya / yê / yên) dehê / dehan dehol dehol, dahol deholjen, deholkut deholqut, kesa/ê li daholê dide dej mayî, bermayî, jibermayî, xercnekirî dek de: Dek be xêr bêy De bi xêr hatî dek hey, xwezî: Dek sax nebît! Hey / xwezî sax nebî! del wêrek, dilêr, biste, mêrxas, aza del dêl, dêhl, hin heywanên mê (wek se, beraz, şêr): dêleberaz dêleberaz, beraza mê, dêlegurg dêlegur(g), gur(g)a mê, dêlemeymûn dêlemeymûn, meymûna mê, dêleseg dêlese, seya mê, dêleşêr dêleşêr, şêra mê, dêlewurç dêlehirç, hirça mê delak berber, porkurker, pirçkurker, sertiraş delakxane berberxane, porkurkirinxane, pirçkurkirinxane, sertiraşxane delal navbeynkar, berger, ajan, mezatker delalane destheqê / destmizê navbeynkar / berger / ajan / mezatker delandin riştin, rijandin delandin çipandin, dilopandin, dilop kirin delaqe şeq, qeliş, derz, kelş, kelaştin, kelişandin delaqe tê xistin şeq xistinê, kelaştin, derizandin, kelişandin delb (cil / pêlav) mezin, fire dele, deledel lerz, recf dele kirdin lerizîn, recifîn deleçe nazdarker, dilxweşker deleçeyî nazdarî, dilxweşkirin delek simor, zerdewa delese meth, pesn, xwe yan kesek / tiştek mezin kirin yan mezin hesibandin delê, delêt, delêtin dibêje, dibê, dibêjit, dibêjitin, dibêt, dibêjît delîqanî bêşerm delubîber bîber, îsot, filfil deluqel nefsmezin, qure, pozbilind delû aqilsivik, peledîn, hepledîn, dîn, delî, delodîn, tiredîn, hepletiraş, apter delûkar aqilsivik delûv setil, satil delûv zerik delya bn derya delya pir, gelek, mişe, zaf, zor, zêde delyadil merd, comerd, dilfire delyalûş xwere, bixwere, pirxwer, kesa/ê pir dixwe dem dev dem xoş! Dev xweş! Sehet xweş! (dema kesekî tiştek xweş gotibe) dem dev, devik (devê alavên pêbirînê, wek kêr, birek, çeqo) dem (kat) dem, wext, zeman, kat dem bîsk, kêlîk, delîv, delîve dem- min di-: demzanî min dizanî, demkird min dikir, demxward min dixwar demamk maske, rûpoş, rûyîn, rûdank deman- me di-: demanxwênd me dixwend, demanbijard me dibijart, demanparast me diparast demançe demance demandin (agir) gur kirin, geş kirin, hilkirin, vêxistin, (agir) berdan (tiştekî) demandin (çay) dem kirin, demandin demar demar, reh, rih demargîr serhişk, fanatîk, radîkal demargirî serhişkî, fanatîzm, radîkalîzm demawdem devkî, bi dev gotina tiştekî ji kesekî bo kesek din demax (lût) poz, difin, bêvil, lût demax demax dembest, dembestkiraw devgirêdayî, devgirtî dembên lixav, devgirek, devgirêdek dembil devminok, kesa/ê axiftina wê / wî mine-minokî ye dembir dawîn, talî, dûmahî demdirêj dirêjbêj, kesa/ê mijarekê zêde dirêj dike deme kinar, qirax, lêv, serlêv demelaske zarîkirin, zehrîvekirin, texlîd, lasayî demenî persîv, (êşa) sarma damerakol, damerakole dûpişk demeteqê devjenkî, suhbeta ne giring / fermî demew berev, nêzî: Demew êware bû Berev êvarê bû (ango dê di nêz de biba êvar) demew demewjûr berevjor, serberjor, ser ber bi jor ve, demewxwar berevjêr, berevxwar, serberjêr, ser ber bi jêr ve demewane co, cok demewer zêdebêj, pirbêj demewerî zêdebêjî, pirbêjî demewnixûn serberjêr, ser li ciyê binî û bin li ciyê serî demheraş lewçe, zimandirêj demheraşî lewçetî, zimadirêjî demîn (agir) gur bûn, geş bûn, hilbûn, vêketin, (agir) berbûn (tiştekî) demîn (çay) dem bûn, demîn demnixûn serberjêr, ser li ciyê binî û bin li ciyê serî demkut devqut, kesa/ê devê xwe venake yan devê wê / wî hatiye girtin dempel devbeş, devfire dempîs zimandirêj dempîsî zimandirêjî dempûçel bêdidan, bêdiran demsûr jixwebawer demter bêjok, kesa/ê dibêje (dijwateya kesa/ê dike), kesa/ê dibêje lê napêje demterî bêjokî, pir gotin bêyî kirin demûçaw serûçav, rû demûdan devûdidan, devûdiran demûdest tavilê, di cî de, serdanser, derhal demûduwan dîtin û raman, bîrûray, helwest, boçûn demûlimoz devûlixav demûpil suhbet, axiftin demwal (aman, firax) nizm, dijw. kûr demwer methok, pesnok, kesa/ê pir pesnan (t. yên xwe) dide / methan (t. yên xwe) dike demxoşane mizgînî, nûçeya / peyama xweş / xêr dena yan, yan na, eger na: Bêne, dena min nayem Bîne, yan (eger neînî) ez nayêm. dendûk bn denûk deng deng, dey deng (di hilbijartinan de) deng, ray deng danewe deng vedan, olan dan deng derçûn deng (jê) hatin, deng (jê) derketin deng diran / gîran deng ketin (bi temamî) deng hilbirîn deng(ê xwe) bilind kirin deng nûsan deng ketin (ne bi temamî) deng û seng deng û pêjn: bê deng û seng bêpêjn, mit, bê deng û pêjn dengedeng dingeding, dingering, heytûhot, qerebalix dengegaz kêmbêj, kesa/ê kêm diaxive / dipeyive dengeşe bn dengedeng denggiwê galgal, galegot, galegal, gotinên bêbingeh denggîraw dengketî (bi temamî) dengnûsaw dengketî (ne bi temamî) dengsazî dengsazî, fonetîk dengûbas nûçe, dengûbas, êxbar, xeber dengzil dengbilind denik tovik, dendik denik lib (ya ceh, genim, nîsk, nok û hwd) denke denke lib lib, kit kit, yek yek, êk êk denûk nikil, nukul deq deq, berhem, tekst, nivîs deq tam: Yek mangî deq e min çawêrêm Tam mehek e ez bendewar im deqendûqin guherok, xweranegir, guherbar, nemayinde deqîqe deqe, deqîde, xulek, 60 çirke / saniye, 1/60 saet deqne deqne, xêra didin feqeyan der der, derve, dijw. hindir, hundur, jor der (derga) dergeh, derî, derok, cihê mirov tê re dikare biçe hindir û jê derbikeve der- der-, pêşpirtikek e dikeve pêşiya hin peyvan û wateyên nû didiyê: derçûn, derkirdin, derbirîn û hwd -der -der, paşpirtikek e dikeve paşiya hin peyvan û wateya "kesên tiştekî didin" dide peyvan: fermander deramet destkeft, qazanc, kar, feyde deramet bûn bazar hebûn, tişt hatin firotin deraw bn derbend derawsê bn dirawsê derawurd weşan, belavok derawurd berhem, deq derbarey derbarî, di warê ... de, li ser ... derbaz derbas, derbas, bor, buhur derbaz bûn derbas bûn, borîn, buhurîn, bihartin derbaz kirdin derbas kirin, borandin, buhurandin, bihartin derbazge buhur, bor, derbasgeh, cihê tê re borîn / derbasbûnê / borandinê / derbaskirinê derbeder derbider, aware, mişext, sergûmkirî, derkirî, derxistî derbeder revok derbeder beradayî, gerok derbederî derbiderî, awareyî, mişextî, sergûm, surgun derbederî revokî derbederî beredayîtî, gerokî derbend derbend, buhur, neqeb, rêyên teng yên di çiyayên asê re derbas dibin derbest berbend, têkildar, pêve, pêvegirêdayî, girêdayî, derbest derbest xemxwer derbestî berbendî, têkildarî, pêveyî, pêvegirêdayîtî, giêrdayîtî, derbestî derbestî xemxwerî, matîjêkirin, sereguhî derbir tûj, hişk (t. m.) derbir xurt, hêzdar, bihêz derbirîn gotin, derbirin, anîn ziman derbirdin debare kirin, îdare kirin, qetandin derbiwardin nekirin, nekirî hêlan / hiştin derbiwardin li derveyî tiştekî hiştin / hêlan derbuwardin nekirin, nekirî hêlan / hiştin derbuwardin li derveyî tiştekî hiştin / hêlan derbûn (pirzik, peqlûşk, lîr, dûmel) derbûn, çêbûn, diyar bûn, xwiya bûn derbûne kuçe, kolan (t. yên varê û neserekî) derçûn derçûn, derketin, hatin derê / derve derçûn (ji yan di ezmûnekê / îmtîhanekê / ceribidinekê de) derçûn, bi ser ketin derçûn (pirtûk / kovar / rojname) derçûn, weşîn, hatin weşandin, belav bûn derçûn (kesek) filitîn, revîn, xwe xilas kirin derçûn (bi destî yekî ji devê wê / wî) derçûn derçûn (ji fîşek çek) teqîn, derçûn derçûn (derfet, delîv) ji dest çûn, ji dest derçûn, derfet yan delîv yan îmkan ji dest dan yan wenda kirin derçûn piştî kirinê diyar bûn ku tiştek bi awayekî ye: Çîrokeket zor xoş derçû Çîroka te xweş derçû / derket ango Diyar bû ku çîroka te xweş e derd derd, kul, keder, kovan, keser, xem derd êş, nesaxî derd jan derd pirsgirêk, problem derd e derd e derd e (be daxewe) mixabin, heyf e (ku) derdan vale kirin, xalî kirin derdan vale, xalî, dijw. tijî, tije derdan (êşekê / nesaxiyekê / nexweşiyekê kesek) girtin derdan xuh dan, xwê dan, ji ber westînê yan germê av bi leşê kesekî de hatin derdest berdest, liberdest, tiştên mirov dikare bi asanî xwe bigînê, tiştên nêzîk in, tiştên nêzîkî dest in, tiştên li ber destê mirov in derdest xistin berdest kirin, xistin ber destê mirovî derdestî berdestî, liberdestî, nêzîkî, nêzîkî mirov, nêzîkî dest dere gelî, newal, nihal, dol derebeg derebeg, feodal, axa derebegî, derebegêtî derebegî, feodalîzm, feodalî, axatî derece derece, pile, paye derem hertim, herdem, hergav daîm û derem her û her, hertim deretan çare, hel, (mecazî) derman: Derdim deretanî bo niye Derdê min derman nîne, derdê min bêçare ye derewe derve, der, derê, dijw. hindir, jorve, di nav de bo derewe derve, derê: Min bo derewe deçim Ez diçim der / derve / derê le derewe li derê, li derve le derewewe ji derê, ji derve le derewewe ji derve ve derê bn derewe derfet delîv, derfet, îmkan, fersend, firset, gengazî, delîve, dema yan rewşa mirov dikare tê de tiştek (ku wek din nayê kirin yan nikare bi asanî bêt kirin) bike derfet hênan delîv / derfet / îmkan bi kar anîn, ji delîvê / derfetê / îmkanê sûde / kelk / mifa /feyde wergirtin / kirin derfirtandin dervirandin, derpirandin, derçikilandin, derkirin, bi zorê dan der, wa kirin ku tiştek bi zorê derbikeve yan serê xwe derbîne derga dergeh, derî, derok, derge, cihê mirov tê re dikare biçe hindir û jê derbikeve derga kutan derî qutan / kutan, li derî dan / xistin (t. bi hêz) derga xir kirdin derî / dergeh qilifandin / qilif kirin / qilif dan, derî daxistin le derga dan li derî dan / xistin dergane derok, deriyên biçûk dergawan dergevan, dergehvan dergûş pêçik, landik, dergûş derhanîn bn derhênan derhatin derhatin, derketin, diyar bûn, xwiya bûn, serê xwe deranîn derhatû derhatî, diyar, berçav, xwiya derhawîştin deravêtin, derhavêtin, deravêştin, derhavêştin, deravêjtin, avêtin derê derhawîştin red kirin, qebûl nekirin, dijw. bijartin derhênan deranîn, derînan, derhînan, derhanîn, anîn der / derê / derve derhênraw derînayî, hatî deranîn, înayî der derîçe derok, deriyên / dergehên biçûk derîçe pencerok, pencereyên biçûk derk bn derga derkenar (di nivîsînê de) têbînî derkenar perav, derav, berav, qerax, qirax, kenar, berkinar derkewt derket, derkeft (raweya demên borî ji lêkera derkewtin derketin, derkeftin) derkewt diyarde, fenomen derkewt derdirûv, rû, serû derkewtin derketin, derkeftin, hatin der / derê / derve derkewtin (kovar, pirtûk, rojname) weşîn, belav bûn, derçûn, hatin weşandin derkewtin diyar bûn, xwiya bûn, aşkira bûn, zelal bûn, berçav bûn, ron bûn derkewtû derketî, derkeftî, hatî der derkewtû diyar, aşkira, xwiya, zelal, berçav, ron, eşkere derkêşan derkêşan, derkişandin, kişandin der, bi kişandinê anîn der derkirdin derxistin, derkirin, ji cihekî avêtin / kirin derê derkirdin derxistin, weşandin, belav kirin derkirdin derkirin, hinare kirin, hinartin, îdxalat kirin, ji welatekî birin yek dî derkirdin derkirin, bi qaçaxî ji welatekî / cihekî birin yek dî derkirdin (pirzik, peqlûşk, lîr, dûmel) derkirin ango peqandin derkiraw derkirî, derxistî, deranî, derînayî, derhînayî, derhênayî derkird weşan, belavok derkird berhem, deq derkirdin derxistin derkirdin derkirin derling derling, delîng, herdu derên / devên binî yên derpî / pantolon / şelwal û hwd dermal derazînk, astane, derçik, şêmig, derîzan, dêrzigeh, pêder, şîpane, bilindeka li ber deriyan derman derman, îlac dermange, dermanxane dermanxane, eczexane, cihê derman lê tên standin dermanzan dermannas, pisporê dermanan, kesên ji pîşeya xwe dermanan dinasin derperandin derpirandin, derçikilandin, derkirin, bi zorê dan der, wa kirin ku tiştek bi zorê derbikeve yan serê xwe derbîne derperîn derpirîn, derçikilîn, bi zor yan bi lez derketin yan xwe dan der derperîw derçikilî, tişta serê wê rêkûrast berev jor derketiye derpoqîn derhatin, serê xwe deranîn, xwiya bûn, serê xwe hilanîn derpoqî derhatî, tişta serê xwe deranî, xwiya, serhilanî derqel pirtik, parçok, parîk, parçe, parî ders ders, wane, fêrkirin, hînkirin, elimandin ders pê wutin ders dan (kesekî), (kesek) fêr / hîn kirin, (kesek) elimandin derteng derbend, neqeb, berteng, buhur, rêyên teng yên di çiyayên asê re derbas dibin derû bênvedan, bênvekirin, rehetî, îstîrehet derû lê kirdinewe rehetî dan (kesekî / tiştekî) bên dan (tiştekî), delîva / derfeta bênvedanê / bênvekirinê dan kesekî / tiştekî: Xwa derût lê bikatewe Xwedê rehetiyê bide te derûber dorber, derdor, hawirdor, dewrûber, dewrûdor, çaralî derûber navçe, herêm derûber zom, com, gom derûdeşt derdeşt, deşt û çol, cihê pan û vekirî û neasê derûdirawsê dormal, cîran, kesên mala wan nêzî ya mirov e derûjûr kirdin her çûn der û hatin hindir - çûn der û hatin hindir derûn derûn, ruh, can, giyan derûn (wîjdan) wijdan, ûjdan derûnî derûnî, ruhî, ruhanî, canî, giyanî derûnî sinc, rewişt, exlaq, moral derûnsaz psîkiyatr, derûnsaz, bijîşkên / nojdarên ruhî / derûnî / giyanî derûnzan derûnnas, psîkolog derwaze dergeh, deriyên mezin derwaze azîne, awa, şêwe, metod, tewir derwêş derwêş derwêşî derwêşî derxistin derxistin, derêxistin derxistin diyar kirin, xwiya kirin, aşkira kirin, beyan kirin derxistin nîşan dan derxistin destnîşan kirin derxistin pîşan dan derxward dan xwarandin, dan xwarin, pê dan xwarin (t. bi zorê) derxward dan têkil kirin, tevlî kirin, tevlihev kirin, tiştek kirin nav tiştek dî derya derya, zerya, behr derz bn ders derzî derzî, dirêzî derzî cildirû, dirûnker, terzî, derzî des- dest-, des., dez-, pêşpirtikek e dikeve pêşiya peyvan û wateya "dest" dide wan desa de, de ka, de madem wa ye..., haydî, dê desa dey de! de haydî! de yella! dê ka! desebuxçe çantik, çentik, çanteyê destan deselat desthilat, rêverberî, hêz, hukum, hukumranî, serdestî deselat bandor, kargêrî, tesîr deselatdar desthilatdar, hêzdar, serdest, hukumran deselatdar bibandor, bandorker deselatî desthilatî, rêveberî, hêzdarî, hukumranî, serdestî desere destere, birek, mişar, testere desfiroş etar, bazirganên / tacirên tiştên xwe digerînin û difiroşin desinde, desinge desinde, tehsîsat desindexor, desingexor desindegir, tehsîsatgir, desindewergir, tehsîsatwergir, desindestîn, desindedar desk, deskegul destik, baq (yê gulan û hwd) desmal desmal, kefîk desnûs destnivîs desroke desmal, kefîk dest dest dest zend dest be ser da girtin dest bi ser de girtin, desteser kirin dest gîran mijûl bûn dest kuşîn dest givaştin dest birîn dest rakirin, dest hildan dest lê helgirtin dest jê berdan, dev jê berdan, bes kirin dest piya nan dest danîn ser dest piya nan dest pê ve nan dest tê werdan dest tê werdan, tedexulî kirin, destên xwe kirin nav karên kesek dî re dest dest, taxim, bedle, qat, taxima cilan destajo kedî, kehî destajo zirşerm, dijw. kûvî destajo şermîn destar destar destawdest kirdin ji destên kesekî dan / ketin destên kesek dî, ji destekî dan / ketin destek din destawêz kirdin perixandin, mist dan destçin destdirû, tiştên bi dest hatine dirûn / kêlîkirin destdar hêzdar, destdar, bibandor destdar maldar, zengîn, dewlemend destdarî hêzdarî, destdarî, bandor destdarî maldarî, zengînî, dewlemendî destdirêj şerok, êrişker, şerxwaz, belakir destdirêjk kêlbetan destdirêjî destdirêjî, şerokî, êrişkerî, şerxwazî, belakirî destdirêjî destdirêjî, tecawiz deste deste, kom, taxim destbendî hevgirî, hevpeymanî desteber dilsoz desteber piştevan, piştgir desteberî dilsozî desteberî piştevanî, piştgirî destebira destebira, koma hevalan destebira destebira, hevta, tam mîna hev: Ew dîktator çû belam emeş destebirayetî Ew diktator çû lê ev jî destebirayê wî ye / ev jî tam wek wî ye destejino, deste-ejino destseqet destelat bn deselat destele cer, cêr, amanên / firaqên ji axê hatine çêkirin destemo (lawir) kedî, kehî, dijw. kûvî destemo sernerm destemo bindest destestêre, deste-estêre destestêr, komstêr, koma stêran destewane destparêzk, tiştek e mirov bi ser destên xwe de digire daku destên xwe ji xeteriyê / pîsiyê biparêze dema karekî dike destewdawên tika, rica, hêvî, daxwaz destewdawên bûn xwe avêtin ber bextê yekî, hêvî ji yekî kirin destewsar hefsar desteykar destekar, personel, koma karkeran li kargehekê destxanû destxanî, apartman destgir çembil, destik, destikên qazanan / qûşxanan destgir destgir, demgir, wextgir, tişta kirina wê gelek demê dixwaze destgîr berdestk, alîkar destgîr rêber destî pê kirdin xapandin, xirandin, hîle lê kirin destkar destkar, kesên karên destan (wek dirûn, kêlîkirin) dikin destkewt destkeft, bidestketî destkewt bidestxistî destkewtin destketin, bidestketin destkêş destgork, tilgork, lepik, dezgork, destkêşk, cilek e mirov dike destên / tilên xwe daku wan ji sarmayê biparêze destkird bidestçêkirî destkird çêkirok destkurt destkurt, feqîr, kêmhe, hejar, belengaz, perîşan destkurt bêbandor, bêtesîr, bêwate destnerowîştû bêbandor, bêtesîr, nekarîgêr, ne-efektîv, bêwec, bêfêde destniwêj destnivêj, destnimêj, şûştina bo nivêjê / nimêjê destniwêj girtin destnivêj girtin / şûştin destniwêj şkan destnivêj şkestin / ketin destniwêj şkandin destnivêj şkandin / xistin / êxistin destniwêj şiştin destnivêj şûştin / girtin destpêşkerî pêşgavî, înîsiyatîf destqurs goc, destgiran destrast destrast destrast segvan, kesa/ê zîrek e di lêdana tîr yan fîşekê yan tiştek wek wan li wî cihî yê digiritê destrowîştû bibandor, bitesîr, karîgêr, efektîv destsûk destsivik destûbird lez, bizav, lezûbizav destûbird pît, bilez, lezgîn, bilezûbizav, zû destûbird lê kirdin lezûbizav lê kirin, lezandin destûpil destûlep, hinêr, jêhatîtî, şiyan destûr destûr, izin destûr edet, irf, destûr, qanûn, zagon destûr rêziman destûrî destûrî, izinî destûrî qanûnî, makezagonî destxaw destsist, destxav, sistûxav destxero xapandî, xirandî, hîlelêbûyî destxero kirdin xapandin, xirandin, hîle lê kirin destxeroyî xapandin, xirandin, hîle, hîlekirin, hîlelêkirin destxet destnivîs, destxet, nivîsîna bi dest destxoş! destxweş! sehet xweş! her bijî! aferîn! destyar alîkar, berdestk, hevkar, harîkar destyarî alîkarî, harîkarî, berdestkî, hevkarî deşt deşt det- te di-: detwut te digot, detbird te dibir, dethêna te dianî detan- we di-: detanzanî we dizanî, detanwîst we dixwest, detanjimard we dijimart detîr (tivengên / demanceyên) dehlibxwer, (tivengên / demanceyên) deh fîşek dikarin bên têkirin dever dever, navçe, herêm, cî, cih, war dew (pele) lez, bizav, lezûbizav, ecele dew (rakirdin) bezîn, bazdan dew revîn dewam dewam, dom dewam kirdin domandin, dewamandin, dom kirin, dewam kirin dewan (xêra) pît, lezgîn, beza, bilez, tişta zû dibeze / dimeşe dewan (cewherdar) birqok, biriqdar dewan teyisok dewen tiraş, kêrat, devî, bûş, devîçirk, darkolik, kem, dirîk, çîtik, teraş dewîn (rakirdin) bezîn, bazdan, revîn, pît / bilez meşîn dewît pêzeweng, kodoş, kesa/ê jinan û mêran digihînin hev daku bi pare cot bibin ango bikevin têkiliyên cinsî dewlemend, dewlemen zengîn, paredar, halxweş, xanedan, dewlemend, maldar dewlemendî, dewlemenî zengînî, paredarî, halxweşî, xanedanî, dewlemendî, maldarî dewlet dewlet dewlet mal, maliyet, dewle, dewlemendî, zengînî, malûmilk dewr dewr, dor, dorber, çaralî, derdor, hawirdor dewr dewr, serdem, çerx, qirn dewr dan dewr dan, li dor zivirîn dewr dan (gemaro dan) dorpêç kirin dewrandewr dorber, çaralî dewrî sênîk, teyfik, lalik, dewrî dexezar nesax, nexweş, nesaxdiyar, nexweşxwiya dexîl gorî, qurban, heyran: Dexîlit bim! Ez gorî (te bim)! Ez heyran(î te bim)! Ez qurban(î te bim)! dexl dexl, dexlûdan, genim û ceh dexl kirdin têkil dan, tevlihev kirin, têk werdan, destkarî lê kirin dey de, dê dey ba de ka: Dey ba zû keyn De ka em zû kin dey- wê di- dey- wî di-: deygirt wê / wî digirt, deysend wê / wî distand, deyzanî wê / wî dizanî deyan dehan, bi dehan deyan- wan di-: deyangirt wan digirt, deyansend wan distand, deyanzanî wan dizanî deyeha bi dehan deyek dehêk, dehyek, yek ji dehan, 1/10 deyî dehî, desîmal deysa de madem wa ye, neyse: Deysa, min nayem Madem wa ye, ez nayêm dez- dez-, des-, dest-, pêşpirtikek e dikeve pêşiya peyvan û wateya "dest" dide wan: dezga dezge, dezgîran destgirtî, yar dezga dezgeh dezgadar dezgedar, meyfiroş, barvan, meyxaneçî dezgêr etar, bazirganên / tacirên tiştên xwe digerînin û difiroşin dezgîr berdest, tiştên mirov dikare xwe bigihîniyê dezgîran dezgir, destgirtî, yar, keçeheval yan kureheval dezmaye sermaye, mal, maliyet dezû dezî, ben, benik dezûle demar dê (gund) gund dê (gel, çilûy wuşk) gil, gilgile, çilûyê hişk (pelên / belgên hişk yê daran) ku payizê ji daran werîne dê! peyvikek fermanî ye bo ajotina terşûtewal. Di kurmancî de bo pez (ango mih, berx û beranan) "hirehir!" û bo terş (ango bizin, karik û nêriyan) jî "çiteçit!" têt bikaranîn. dêbaçe pêşgotin, nasandina / destpêka pirtûkê / mijarê dêhat derbajar, gund, deverên nebajar yan derî / dûrî bajar dêhatî derbajarî, nebajarî, gundî, kesên / tiştên nebajarî dêl bn del dêm dêm, erdê bi dest mirovan nehatiye avdan dêmî dêmî, tiştên li erdê dêm şên bûne dêmî malî, xwemalî dêmîle dêmikî, fêkiyên / keskiyên (sebzeyên) li ber avdana baranê şên dibin dêmke şemedank, amanek / firaxek avê ye mirov wek çantik li gel xwe digerîne dênişîn gundî, gundnişîn, xelkê gund dêr dêr, kilîse, perestgeha fileyan / mesîhiyan dêr dereng dêr rêz, xet (ya nivîsînê) dêran dêrîn, dêran, (tiştek / taybetiyek di xwe de) hebûn, (xwedî tiştekî) bûn dêraw co, cok dêrî derengî dêrîk bn mêjû dêrîn dêrîn, kevnar, qedîm dêrînbaw tradîsyon, kevneşop dêrînbîr tradîsyonalîst, kevneperwer, kevneşopparêz dêrîne kevnare, (tiştên / serdemên) kevnar / qedîm dêrînxwaz kevneperest dêw dêw, hût, di mîtolojiyê de hin heyberên gir û gewre ne dêz gewr (t. gewrî tarî), xwelîrengî, ji rengê xweliyê didan didan, diran dij dij, zid, ters, hember, beramber dij westan dij raswestan, dijberî kirin dij westan li ber xwe dan dijayetî dijîtî, dijberî, dijayetî dijewata dijwate, dijmane, peyvên wateya / maneya wan tam dijî hev e wek: reş û spî, sar û germ, nerm û req dijkar dijber, nakok dijkarî dijberî, dijminatî dijkarî nakokî, lihevnekerî dijmin dijmin, neyar, dijw. dost, yar, heval, hevrê dijminane bi dijminatî, bi neyarî, dijminane dijminayetî dijminatî, neyarî, neyartî, dijminayetî dijwar dijwar, zehmet, çetîn, sext, dijw. asan, sanahî, hêsan, sanayî dijwên pîs, qirêj dijwênî pîsî, qirêjî dijxû belakir, şûm, neqet, venehewayî, şerok, şerxwaz dijyar dijber dijyar berevaj dijyarî dijberî dijyarî berevajîtî dil dil            dil henûn dil dil razî bûn            dil pê sûtan dil pê sujîn / sotin / şewitîn            dil rifandin dil bijandin, dil hebandin, dil birin xwe, bal kişandin, dên kişandin            dil rengan dilsar bûn, xeyal şkestin, dil şkestin            dil şkandin dil şkandin, xeyidandin, sil kirin, aciz kirin dilara dilveker, tişta dilê mirov pê xweş dibe dilber dilber, delala ber dilî, yar, kesa ketiye dilê yekî dilbeste dilbij, dilxwaz, kesa dilê wê / wî ketiye tiştekî, kesa/ê tiştekî dixwaze dilbend dilbijîn, dilhebîn, dêndar, balkêş, tiştê dilê mirovan dibijîne xwe, tiştê pir balkêş e dilbêdar haydar, sexbêr, miqate, hayjixwehe dilçesp dilbijîn, balkêş, balkêşîn, dênkêş, dilkêş, tiştek ku dilê mirov dibe xwe dildar dildar, evîndar, viyayî, xweşdivî, xoşewîst, yar, dost, hezkirî dildarî dildarî, evîn, evîndarî, viyan, xoşewîstî, dostî, hezkirin, eşq dilekutê dilqutî, qutequta dil, lêdana pît / bilez ya dil dilelerze, dilelerzê bn dilekutê dilerawkê dudilî, dilwasî, dilwaswasî, şik, guman dilêr wêrek, dilêr, gernas, mêrxas, fêris, çeleng, palewan, aza, qehreman, cengawer, camêr, mêr dilêrane bi mêranî, bi wêrekî, bi gernasî, bi mêrxasî, bi fêrisî, bi çelengî, bi pehlewanî, bi camêrî dilêrî mêranî, wêrekî, dilêrî, gernasî, mêrxasî, fêrisî, çelengî, palewanî, azayî, qaremanî, cengawerî, camêrî, mêrî dilêşe dilêşî, êşa dilî dilêşe kul, xem, derd, keder, keser dilêşe kerb, qehr dilfirawan bênfire, bisebir, baldirêj, bêhnfireh dilfirawanî bênfireyî, sebir, bisebirî, baldirêjî, bêhnfirehî dilfirên bikelecan, biheyecan dilkerewe dilveker, tişta dilê mirov pê xweş dibe dilkirmê, dilkirmin, dilkirmol dilwas, dilwaswas, biguman, bişik, dilpîs dilkoçer dilguher, (kesa/ê dilê wê / wî) xweranegir, (kesa/ê dilê wê / wî) guherbar dilnaz dilnaz, hestyar, hîsedar dilnerm dilnerm, diltenik, dilovan dilnewa dilhedîn, tişta dil rehet dike dilnewayî dilhedînî, rehebûna / rehetkirina dil dilniya pişrast, eseh, tekîd, jixwerazî, misoger dilniyayî pişrastî, esehî, tekîdî, jixwerazîtî, misogerî dilop dilop, çip, çipa avê / baranê dilopandin dasefandin, dawerivandin, dapalandin, dilipandin, dilopandin, kewidandin dilope darijî, çipeçipî, dilop-dilop rijîn avê dilovan dilovan, dilnerm, diltenik, birehim dilovanî dilovanî, dilnermî, diltenikî, rehim, merhemet dilpak dilpak, dilpaqij, dilsaf, qenc, bêgune dilpakî dilpakî, dilpaqijî, dilsafîtî, qencî, bêguneyî dilpîs dilpîs, dilwas, dilwaswas, bişik, biguman, kesa/ê baweriya wê / wî nayê dilrencaw dilsar, dilşkestî, xeyalşkestî, bêhêvîbûyî dilreq dilreq, bêrehim, bêdilovanî dilrifên dilbijîn, dilhebîn, balkêş, dêndar dilrifênî dilbijînî, dilhebînî, balkêşî, dêndarî dilrin diltezîn, tişta dil xemgîn dike dilrûn bn dilxoş dilsard dilsar, xemsar, sersar, bêcoş, dijw. dilgerm, bicoş dilsard dilsarî, xemsarî, sersarî, bêcoşî, dijw. dilgermî, bicoşî dilsext dilreq, bêrehim, bêdilovanî dilsûtên dilsoj, kesên / tiştên dilê mirovan pê disuşe / dişewite, gunehên mirovan pê tê, rezîl, riswa dilsoz dilsoz, jidil, xemxwer, bisoz, kesên ji dil tiştek in yan tiştekî dikin dilsozane bi dilsozî, dilsozane, ji dil dilsozî dilsozî, jidilî, xemxwerî, bisozî, kirina tiştekî ji dil dilşad şad, şa, dilşad, kêfxweş, dilxweş, bextiyar, bextewer, xweşbext dilşadî şadî, dilşadî, kêfxweşî, dilxweşî, bextiyarî, bextewerî, xweşbextî dilşkaw dilşkestî, xeyidî, sil(bûyî), aciz(bûyî) dilşkist bêntengî, bêsebirî, balkurtî, balkinî dilşkist bêntengî, bêsebirî, balkurtî, balkinî dilteng bênteng, bêsebir, balkurt, balkin diltengî bêntengî, bêsebirî, balkurtî, balkinî dilxoş dilxweş, kêfxweş, keyfxweş, dilşad, şa, şad dilxoşî dilxweşî, kêfxweşî, keyfxweşî, dilşadî, şadî dilxurpê dilqutî, qutequta dil, lêdana xurt ya dil dima bn paş dine bn han dir hov, wehş, barbar dir xirab, bedmebest, dijw. qenc dir belakir, şero diran didan, diran diran dirîn, çirîn, peritîn, kincirîn, hincirîn, diriyan, dirihan dirandin dirandin, çirandin, peritandin, kincirandin, hincirandin dirav, diraw pare, dirav, pere diraw hevrêyî, hevalbendî diraw dirî, çirî, peritî, kincirî, hincirî, diriyayî, çiriyayî dirawsê dormal, cîran dirawsê derdor dirdong aciz, zivêr, nerehet, sil, xeyidî, bêzar dirdongî acizî, zivêrî, nerehetî, silî, xeyidîtî, bêzarî dil dereng, direng, texîr, bêwext, ne di dema xwe de, ne di dema pêdivî de dijw. zû dil di dema xwe de dil xistin paş xistin, paşve xistin, taloq kirin dil û zû, dil û zûyî zû-dereng, yan zû yan dereng, yan niha yan carek din (tiştek dê her bibe) direw dirûnî, karê birîna giya direwker dirûnker, kesa/ê giya didirû direwş dirêş direwş ala, perçem, bayrax direwşan, direwşanewe biriqîn direwşan, direwşanewe teyisîn direwşan, direwşanewe çirisîn direwşe birq, biriqîn direwşe teyisok, teyisîn direwşe çirûsk, çirîsk, çirisîn direwşedar geş, birqok, biriqdar direwşedar teyisok direwşedar çirûskdar, çirisok direxşan geş, biriqdar, biriqok, zelal, teyisok direxşanewe biriqîn, geş bûn, birq dan direxşanewe teyisîn direxşanewe çirisîn dirext dar dirêj dirêj, dijw. kurt, kin dirêje pê dan domandin, dewam kirin dirêx, dirêx texsîr: Hîç katêk dirêxman nekirdûwe Me ticarî texsîrî nekiriye dirêx, dirêx Dirêx bo nebûnî xwênewarî! Ax ji derdê nexwendewariyê! dirf nîşe, nîşane, delîl, gova dirin bên, bêna pîsiyê, bihn, bêhn, bîn dirindane hovane, wehşane, dirindane, barbarane dirinde hov, wehş, dirinde, barbar, nemirov dirişt gir, girs, zexm, mezin, gewre diriştî girî, girsî, zexmî, mezinî, gewretî, giratî, zexmatî, mezinatî dirj xav, sist dirk strî, strîk dirkan xwiya bûn, aşkira bûn, diyar bûn, belû kirin, (rastî) derketin holê, eşkere bûn dirkandin xwiya kirin, aşkira kirin, diyar kirin, belû kirin (rastî) anîn holê, eşkere kirin dirkandin dirkandin, îtîraf kirin dirkaw diyar, xwiya, aşkira, belû, bellî, berçav, zelal dirke deng, pêjn, dey: Dirke nekey! Dey neke! Deng neke! Pêjnekê ji xwe neîne ha! dirm nesaxî, nexweşî, epîdemî dirne rik, serhişkî, înat, ji ser ya xwe nehatin xwarê dirne lê girtin rik lê girtin, serhişk bûn, ji ya xwe nehatin xwarê, riko bûn diro derew dirofîşal methok, metho, pesno, kesa/ê bi derew metheyan dike yan pesnan dide dirok dirok, çirok, dirînok, çirînok, tiştê yan alava dikare tiştan bidirîne / biçirîne diroyîn derewî, gotina bêbingeh dirozin derewîn, derewker dirozinî derewînî, derewkerî diruşm diruşm, nîşane diruşm slogan dirust durist, dirist, durust, rast dirust sax, saxlem dirust (xanî) ava, çêkirî, avakirî dirust kirdin durist kirin dirust kirdin rast kirin dirust kirdin sax kirin dirust kirdin ava kirin dirust kirdin çêkirin dirustî duristî, rastî dirustî saxî, saxlemî dirustker duristker dirustker rastker dirustker saxker dirustker avaker dirustker çêker dirustkiraw duristkirî dirustkiraw rastkirî dirustkiraw saxkirî dirustkiraw avakirî dirustkiraw çêkirî dirustbêj rastgo, rastîbêj dirûd silav, mehrebayî: Mihemed Pêxember, dirûdî Xwa lê bê Mihemed Pêxember, silavên Xwedê lê bin dirûd Be dirûd bît Bi xêr biçî, oxir be, ser çavan biçî dirûdal dehlûdir, cihê têrstrî dirûman dirûn, karê dirûnê dirûn dirûn, cil çêkirin dirûn dirûn, giya birîn dirwêne dirûnî, karê dirûnê dirz derz, derizîn, şkestin bê ku hûr-hûr bibe dirz birdin / dan derizîn, şkestin bê ku hûr-hûr bibe dirz tê kirdin derizandin, şkandin bê ku hûr-hûr bibe diş diş, xwişka mêrê jinekê diş : ~ kirdin (di lîstikan / yariyan de) dora xwe nekirin, derfeta xwe bi kar neanîn diwa dû, pey, dûv diwa paş diwa dawî, dûmahî diwa (li) pişt diwa biran birihan, birihîn, telifîn, hemû mirin diwa car cara berî vê diwa car (cara) taliyê, (cara) dawiyê, (cara) dûmahiyê, dûmahîkê diwa be diwa li pey hev, li dûv hev, yek li dû ya din diwa kewtin li paş man diwa kewtin ketin pey / dû / dûv (yekî), dan pey (yekî) diwa xistin paş xistin, bi paş êxistin, paşve êxistin, taloq kirin be diwa geran lê gerîn be diwa hênan bi dawî anîn diwakewtû paşvemayî, pêşneketî diwamîn dawîn, ya/yê li sirayê li pey / dûv hemûyan diwaroj ayinde, dûveroj, pêşeroj, demên bên diwatir paşî, dûre, peyre, dûvra diwatirîn dawîn, dawîtirîn diwawe paşve, berev paş, ber bi paş ve diwayî dawiyê, dûmahiyê diwayî taliyê diwayî paşî, piştre, paşê     diwayî hatin bi dawî hatin, gihan dawiyê, temam bûn     diwayî lê hênan dawî lê anîn, dûmahîk lê înan, bi dawî kirin diwayîn dawî, encam, kotayî, temamî diwê, diwênê do, duh, duhî, duhinî, roja berî îro û piştî pêr diwêt ximavdank, hibirdank, şûşeya ximavê / hibir diwêt dot, duht, keç, qîz, kiç diyan file, mesîhî, îsawî, xrîstiyan diyan gawir, kafir diyar diyar, xwiya, berçav, xuya, tişta têt yan dikare bêt dîtin diyar diyar, xwiya, zelal, ron, aşkira, eşkere diyarde diyarde, fenomen, bûyerek / rastiyek berçav diyarga diyarge, cihê jê çavdêrî li tiştekî têt kirin diyarî diyarî, hediye diyarî berçavî, xwiyayî, xwiyabûn, rewşa hatin dîtinê, rewşa hatin ber çavan: Diziyeke le kê diyarî da? Kî derket dizîker? diz diz, dizîker, kesa/ê dizînê dike diz asêgeh, senger, kele, kelhe, qela dizdar pasevanên / cerdevanên / parêzerên asêgehan / sengeran / keleyan dizerê varê, avarê, rêya kêt têt bikaranîn dizî, dizêtî dizî, karê dizînê dizîn dizî, dizî kirin dizînewe jê kirin, jê dûr xistin     minal le şîr dizînewe zarok ji şîr vekirin diznêro sîxur, casûs, zêrevan dizran hatin dizîn dizraw dizî, tişta hatiye dizîn dizrêw neviyayî, nehezkirî, nefretkirî, lanetkirî, pîs, kirêt, necis dî (ya / yê / yên) dî / din / dîtir dîd dîtin, dîtin û raman, bîrûbawer, bîrûray: Le dîdî towe cejnekeman çon bû? Bi dîtina te cejna me çawan bû? dîde bînahî, hinêra / şiyana / karîna dîtina tiştan / bûyeran / diyardeyan dîde pêbînik, çavik, çav dîke (ya / yê / yên) dî / din / dîtir dîkeş (ya / yê / yên) din / dî / dîtir jî dîl dîl, êsîr, êxsîr, girtî, zindankirî dîlî dîlî, êsîrî, êxsîrî dîlan gêjelok, peledîn, tiredîn, hepledîn, hepletiraş dîlanê (colan) hejîn dîlanê (helperkê) govend, dîlan dîqet hay, aga, dên, bal, dîqet dîreg stûn, dîrek dîsan, dîsanewe dîsan, cardin, dubare, dîsa, car dî jî dîş hûrûmûr, kelûpel dîte çiku, ji ber ku, çunke dîtin dîtin, bi çavan aga / hay jê bûn dîtinewe vedîtin, dîsan dîtin (t. tiştek wendabûyî) dîw al, alî, rex, hêl dîwan dîwan, helbestên berhevkirî dîwan dîwan, eywan, civat, encûmen, konsey dîwar dîwar, taq dîwexan mêvanxane, odeya mêvanan dîy- Bo peyvên bi "dîy-" dest pê dikin, binere "dîy- do dew (vexwarinek e ji av, mast û xwê têt çêkirin û tezî têt vexwarin): "Kes be doy xoy nalê tirş e" "Kes nabêje: dewê min tirş e" doj mat, seyr, ecêb doj daman mat man, ecêbê girtin, ecêbê serê yekî girtin dojdamaw matmayî, ecêbgirtî doje doje, cehenem, agiristan, dozex dol gelî, cihek nizm (û teng) di navbera du cihên bilind (gir, çiya) de dol dewl, dewlik, amanek / firaxek avê ye dolab dolab, qubale, qemsor dolaw çala avê dolçe dewlik, amanek / firaxek avê ye dolezê newal, nihal, ava di cihek nizm /(û teng) yê navbera du cihên bilind (gir, çiya) de re dibore dolke kûpik dolke dewlik dolke cerik doran xisirîn, têk çûn, dijw. bi ser ketin dorandin jê birin, xisirandin, têk birin, bi ser ketin dorge girav, cihek ax yê ku her çar aliyên wî av in dorjing tenî dorniç tenî dost dost, heval, birader, hevrê dost yar, evîndar dostane dostane, ji dil, dilsozane, bi dostînî, bi hevaltî dostane yarane, bi evîndarî dostanetî dostî, dostînî, dostanetî, hevaltî, hevalînî, biraderî dostanetî yaretî, evîndarî dostênî dostî, dostînî, dostanetî doş bn doj doşaw doşav doşawî doşavî, tişta ji doşavê yan doşav tê doşawî çeşnek tirî doşek doşek, nivînek nerm e bo li ser nivistinê / raketinê / razanê doşekele doşekok, doşekên biçûk doşenî doşînî, karê dotinê doşîn doşîn, dotin, duhtin doşraw dotî, doşî, duhtî (bizina / miha / çêla şîr jê hatiye dotin / derxistin) dox (t. "barûdox dox navik, nîvek, navend doxî bingehîn, giring, serekî doxyan navik, nîvek, navend doxyanî bingehîn, giring, serekî doz doz, dawa, daxwaz doz mebest, merem doz armanc dozex doje, cehenem, agiristan, dojeh, dozex dozîn dîtin, peyda kirin, pêrgî hatin dozîn lê gerîn, li pey gerîn du'a dua, lava, lavaj, liyan, hêvî û daxwaz kirin ji xweda yan mezinek olî / dînî du'a gîra bûn dua qebûl bûn, wek duayên yekî çêbûn du'a xwastin xatir xwastin, gotin "bi xatirê te / we" du'axwazî xatirxwazî du'axwazî lê kirdin xatir jê xwestin, gotin "bi xatirê te / we" dugme bişkoj, dugme, qupçe dujmin dijmin, neyar, dijber dukan dikan, firoşgeh dukandar dikandar, xwedîdikan dukandarî dikandarî, karûbarên (xwediyê) dikanê duktor doktor duktor bijîşk, nojdar, tixtor dunya dinya, cîhan, gerdûn dunya xelk, alem dur dur, morîk, mircan, cewer, micewher durd gerode, remolte, gemorte, xilte (ava binê amanan / firaqan ya ji ber qirş-mirşan pîs e û nayê vexwarin, çaya di bin peyaleyan de dimîne û ji ber ku tov tê de ye nayê vexwarin) durv nîşe, nîşane, delîl, gova duşmin bn dujmin duwa bn diwa duwane cêwî, cêmk, cotik, cêmik duwê, duwênê do, duh, duhî, duhinî, roja berî îro û piştî pêr duwêt ximavdank, hibirdank, şûşeya ximavê / hibir duwêt dot, duht, keç, qîz, kiç duxreme xiyarmast, mastê xiyarên kerkirî hatine têkilkirin duxter duxter doktor, tixtor, nojdar, bijîşk, pisîşk duxter f. keç, dot, qîz, kiç dû du (jimare 2, II) dû pey, dû, dûv bn diwa dû dûkêl, dûman, dûxan dûawan duav, cihê du çem / robar lê digin hev û dibin yek dûbad ducarî, duqatî, dumilî, duhêlî, dualî dûbare dubare, ducarî, tekrar, ji nû ve, ji nişka ve dûbare bûn / bûnewe dubare bûn, dîsan qewimîn, tekrar bûn dûbare kirdin / kirdinewe dubare kirin, dîsan kirin, tekrar kirin dûbarepat bn dûpat dûberekî hevrikî, duberî, rikeberiya di navbera du aliyan de dûberekî û sê lê kirdin bi lez û bizav karek kirin dûberekî westan hevrikî kirin, li dij hev rawestîn dûberekî xistin nêwan hêvotin, berdan hev, kiş kirin hev dûca duca, kare dûçar pêrg, rast, tûş dûberekîî (şitêk) bûn pêrgî / rastî (tiştekî) hatin dûberekîî (şitêk) bûn tûşî (tiştekî) bûn dûçendane ducar, ducarî hindî tiştekî, ducarî ji tiştekî mezintir / biçûktir / dirêjtir / kurttir û hwd. dûçerxe duçerxe, duçerxî dûçerxe bîsîklet, kerkê asinî, hespikê asinî dûd bn dû dûdare darbest, tabût, darên kesên mirî li ser tên rakirin û bo veşûştinê yan binaxkirinê dibin dûdekî qûnder, homoseksuel, sodomî, îbne dûdil dudil, dilwas, dilwaswas, biguman, bişik dûdil dudilî, dilwasî, dilwaswasî, guman, şik dûdman dûnde, ûcax, ziriyet, dûndeh, malbat, binemal, sûlal dûdman hoz, êl, eşîr dûdmankiwêr bêdûnde, bêûcax, bêziriyet dûfaq qosk, duçeq, duşeq, tiştên bi dirûvê / şikilê "v" dûg dûng, daw, dawa mihan (beşa ji leşê mihan ya derqûna wan diniximîne) dûguman bn dûdil dûhem, dûhemîn bn dûwem, dûwemîn dûkan bn dukan dûkel dûkêl, dûman, dûxan dûkel hilm, buxar dûkelawî dûkêlî, dûkêlgirtî, dûxanî, dûmanî, dûxangirtî, dûmangirtî dûkeldan dûkêlkêşk, kunek e li banê xanî bo ku dûkêl / dûman / dûxan tê re hilbikeve derveyî xanî dûkeldiraw dûkêlî, dûkêlgirtî, dûxanî, dûmanî, dûxangirtî, dûmangirtî dûkeldiraw hilmdayî dûkelgîr, dûkelkêş dûkêlkêşk, kunek e li banê xanî bo ku dûkêl / dûman / dûxan tê re hilbikeve derveyî xanî dûla dual, dualî, duhêlî, durexî dûla (derî / pencere) duqat dûlge pesn, pesnebêjî, gotarek pesndanê (t. bo bîranîna kesên mirî) dûlike duşeq, duçeq, qosk dûlone dual, duhêlî, dualî, duşaxî, duçeqî, duqatî dûlûle dulûlî, duborî, dukunî, tivengên dulûlî dûmalekî dumalî, dumalikî, dema jin û mêr di eynî malê de dijîn lê maiyeta xwe ji hev cuda dihêlin dûmel lîr, peq, peqûşk, peqûşkên li leş çêdibin dûmelek daholk, çeşnek daholên biçûk e dûmirekî bi herdu destan dûnihom duqat, duqatî, xaniyên duqat dûnîme dunîv, nîv û nîv dûnîme kirdin nîvandin, nîv û nîv kirin, wa parçe kirin ku nîvek li aliyekî û nîva din jî li aliyek din bimîne dûpat dubare, tekrar, dîsan dûpat kirdin dubare kirin, dîsan kirin, tekrar kirin dûpat kirdin deng vedan, olan dan dûpel duşeqî, duçeqî, qosk dûpê dupî, dulingî, jîndarên du pî / pê / ling hene dûpê dupêpikî, tiştên du pêpik / pî / pê / ling hene dûpişk dûpişk, dûlipî dûqat duqat dûqat ducarî dûqet duhêlî, dualî, durexî dûr dûr, dijw. nêz, nêzîk le dûr dûrewe ji dûr le dûr dûrewe ji dûr ve dûrayî dûrahî, dûrayî, mezafe, dîstans dûrbîn dûrbîn, kesa/ê pêşeroja mijarekê dibîne yan wê li ber çavan digire dûrdest dûrdest, tişta destê mirov bi asanî nagiyê, dijw. berdest dûrendîşe dûrpûnij, dûrfikir, sexbêr, kesa/ê dûr difikire û mijarê bi berfireyî li ber çav digire û li pêşeroja wê dirame dûrî dûrî, dûratî dûrlesoz bêhest dûrlesoz objektîv dûrû durû, xapînok dûsibey dusibe, dusibê, roja piştî sibe / sibê / sibehî bêt dûşemme, dûşemmû duşem, duşemb, ji rojên hefteyê ya piştî yekşemê û berî sêşemê dûta duta, duqat, ducar dûtiwê, dûtuwê duhêlî, dualî, duqat dûwan şêwirîn, suhbet kirin, (li gel hev) axiftin, qise kirin, şor kirin, (li ser mijarekê) peyivîn, bas kirin, qal kirin dûwan duyan, duwan, du liban / heban / kitan: Dûwan debînim Duyan dibînim, du (ji wan) dibînim dûwan cot dûwan-dûwan du-du, cot-cot, du bi du, her du carekê dûwanbêj şiroveker, raveker, basker, liseraxiv, kesa/ê li ser mijarekê diaxive dûwander peyvder, axiftger, kesa/ê axiftinekê pêşkêş dike dûwandin axaftin, peyivandin, li gel yekî suhbet kirin, wa kirin ta ku kesek biaxive dûwange axiftgeh, cihê axiftinên gelemperî, cihê axiftinên bo raya giştî dûwane cêwî, cêmk, hevalcêmk, du xwişk yan du bira yan xwişkek û birayek yên bi hev re ji diya xwe bûne dûwane du tiştên tam mîna hev dûwanze dazde, duwanzdeh, (jimare 12, XII) dûwem, dûwemîn duyem, (ya / yê / yên) duyê / duyan, (ya / yê / yên) pişta (ya / yê / yên) yekem / pêşîn dûxale duxalok, duniqtok (di niqteşaniya nivîsînê de nîşaneya ":") dûxew bûn xew lê herimîn dûzaxe kirdin nerehet kirin, aciz kirin e e: Ew kurd e Ew kurd e e- di-: ekat dike, edim didim, egiryan digirîn -e -o -e -ê (paşpirtika vokatîvî yekhejmar): kure kuro, mame mamo, apo, kake keko, bawke babo, bavo, kere kero -e dayke dayê, xwişke xwişkê, kiçe keçê ebê dibe, dibit, dibît ebê divê, divêt ebleq matmayî, ecêbgirtî, mestbûyî ebyal betenî ebreş (anatomî) zirav ecinda rojev, ajenda eczacî dermanfiroş eczaxane dermanxane edî! bêguman, bêşik, tabî, helbet edî? Ma ne? Ma ne wisan e? efsane efsane, çîrokên mîtolojîk efser serleşker, fermandara/ê leşkerî egena, egîna yan na, heke ne, egîna eger heke, eger, ger, herke egîna wek din egîna heke ne egrîce kezî, bisk -eha : sedeha bi sedan, hezareha bi hezaran, milyoneha bi milyonan û hwd. ehlî sivîl, medenî ehlî gel, xelk milet ejdeha ejdeha, marê bidestûpê ejmar hejmar, hijmar, jimar ejmardin hijmartin, jimartin, hesab kirin ejmêr hijmêr, hesabgir ejno çok -ekan -an: kiçekan wut keçan got -ekanim -ên min: kitêbekanim kitêbên min -ekanit -ên te: xizmekanit xizmên te -ekanî -ên: zimanekanî ewropî zimanên kurdî -ekanî -ên wê / wî: hevalekanî hevalên wê / wî -ekanman -ên me: dostekanman dostên me -ekantan -ên we: malekantan malên we -ekanyan -ên wan: pênûsekanyan pênivîskên wan elbet helbet, bêguman, bêşik, bivê-nevê, hebe-nebe elê dibêje elfûbê alfabe, komtîp, koma tîpan, pergala herfan elqe gustîlk, gustîrk elmas elmas elmode mode, bistîl em ev, eve, vê, vî, viya, vêya ema, emma lê, lêbelê, welê emin min emin ez emîn pêbawer, emîn emn, emn û asayîş(t) asayîş, ewleparêz, ewlekar, emniyet emr ferman, bang, gazî emust til, tilî encam encam, akam, dawî encin ker, parçe, qet encin encin kirdin ker kirin, qet qet kirin, hûr kirin encumen encûmen, deste, konsey endazyar endazyar, mihendis endêşe, endîşe bîrdoz, îdeolojî enem mem, çiçik, bersîng engaw gav, pêngav engûr tirî entîke seyr, sosret, ecêb entîke awarte entîke kevnare, antîk eqil aqil, hiş, bîr, awez eramende perîşan, hejar, belengaz, feqîr erc enîşk ere birek, mişar erê belê, erê erê ma, gelo, erê, ecebe: Erê deynasî? Gelo wê/wî dinasî? erk erk, wezîfe, kar, vatinî erz erd, ax, xak, zevî eskirî tirî, libên tirî eskiwê heskû, mifsik, kefçî eslen jixwe, eslen esp hesp espardin spartin espayî bêpêjnî, tenahî, bêdengî, bêgeremolî, bêqerebalixî esrîn hêsir, rondik, firmêsk, ava ji çavan tê dema mirov digirî est- Bi giştî cihê st- Estembol, Estemol Stembol estêre stêr, stêrk estêrk bendav estêwilk hevîr estî hestî esto patik, paşsto estûn stûn eşk enîşk eşkence şkence, lêdan, tazîb eşkewt şkeft eşya eşya, tişt, mal etk hetk, rûreşî, şermezarî etûn dojeh, cehenem, agiristan ew ew ew wê ew wî (yekhejmar) ewan ew, wan (pirhejmar) ewanîş ew jî, wan jî (pirhejmar) ewca paşî, peyre, dûre ewca encax ewe (amrazî amajekirdin) ewa/ê he, ewa/ê ha, ewa/ê han ewe (baştir e: ew e) ew e -ewe ve-: geranewe vegerîn, xwardinewe vexwarin ewende hind, ewqas, weqa eweş ew jî eweta, ewete işte, va ye, ev e, binere, bibîne ewreng mirêsdar, mihteşem, ewreng, şiko ewsa vêca, îca, îja, vêga ewsa hingê, vêca hingê, wê gavê, wê demê, wî wextî ewzar amraz, alav, amûr, alet ey pa, ma, gelo: Min kur im, ey to? Ez kur im, pa tu (çi yî)? ey! ey! eylûl rezber, îlon, meha 9em di salnameya romî de eyna? ma ne? ma ne wisan e? ezbole biharat ezmûn azmûn, ceribandin, test, îmtîhan -êk -ek: wilatêk welatek -êk carêk carek -êk carekê 'êl hoz, êl, eşîr ême em ême me -ên- -în-: deçên Êran Îran êrane van deran, vira, van derdoran êranî îranî, xelkê / tiştê (ji) Îranê Êraq Iraq êre vir, vê derê, vira, vêrê, here, hire, êre, vî cihî, ev der êsk, êsqan hestî êsta, êste niha, noke, nika, niho, ana, aniha, vê gavê êstayî nihoyî êstir hêstir, qantir êşta hê, hê jî, hîn, hêşta, hîna, hîna jî êwaran êvaran, her êvar êware, êwarê êvar êwe hûn, hingo, win êwe we, hewe, hingo êza xelat, badaşt fafon fafon, bafon, aluminyum fak lêb, lêhb, lihb, fêl, dek, dekûdolab, hîle fal fal, pêşbînîkirin, diyarkirina bûyerên demên bên fal girtinewe fal vekirin, pêşbînî kirin fal telewî, rewşa mirovekî yan heywanekî ku tê de têkiliya cinsî pir dixwaze falawêj, falbêj, falçî, falgir falveker, falbêj, falçî falawêjî, falbêjî, falçêtî falvekerî, falbêjî, falçîtî fam fam, fehm, fêm, têgîştin, têgihiştin fama fama, têgîştî, fehma famîde famîde, kesa/ê dikare tiştekî binirxîne û wê fam bike famîn tê gîştin, fam kirin, famîn fanos fanos, lampe, çira faqe xefik, tepik, faqe, dav, davik faris, fars faris farisî, farsî farisî fayiz fayiz, faîz, selef, riba fayl dosye, fayl, belge fekle cênîk fele file, xrîstiyan, mesîhî, îsawî fele asûrî, siryanî felsefe felsefe, fîlozofî fen (erebî) bn huner fena wek, mîna, fena, nola, şibî, eynî fend, feng fen, fend, feng, lêb, lêhb, hîle, lîstik, leyistik, lehîstik fend û fêl fen û fêl, lêb, hîle, xap, xapandin fener fanos, fener, çira, lampe feqê feqe, feqî, şagirdê dînî (t îslamê) feqîr feqîr, hejar, belengaz, jar fer nirx, hêjatî, hejîtî: Ferî niye qiseyş legel bikeyt Ne hêjayî ye li gel biaxivî jî feramoş feramoş, nehesibandî, înkarkirî feramoş jibîrkirî feramoş kirin feramoş / pûç kirin, nehesibandin feramoş kirin ji bîr kirin feramoşî sersarî, xemsarî feramoşî înkar feramoşî jibîrkirin, nehesibandin feraqe bend, qeyd, zincîr (t yên pî / ling pê tên girêdan) feraş dergevan, kesa/ê karûbarên xaniyekî (t yên îdarî) yên mîna malînê dike ferdar bihagiran, binirx, hêja, hejî (tiştekî) ferdar bikêr, biwec, bikêrhatî ferde ferde, kîs, torbe, tûrik, telîs ferec bn fêlûferec fereh fire, fireh, fereh, firhe fereh xweşî, şadî fereh bereket, zêdehî ferheng ferheng, peyvname, bêjename, pirtûkên peyv tê de (li gor rêza alfabeyê yan mijaran) hatine rêzkirin û (bi zimanek din yan bi heman zimanî) hatine rave- û şirovekirin ferhengok ferhengok, peyvnamok, bêjenamok, ferhengên biçûk ferhengok fehengok, çend peyvên rêzkirî ferîk kerik, kojik, rizik, çilmik (fêkiyên / keskiyên / sebzeyên) negihayî / negihiştî ferîk -terk, -kelî: ferîkeqezwan kezwanterk, kezwanên ter, ferîkenok kelînok, kelînuhk, nokên ter ferkandin ferkandin, li ber nivîsîn, ji ber girtin, kopî kirin, lasa kirin, texlîd kirin ferkane jibergirî, lasayî, texlîd ferkar destnîşanî, tilnîşanî ferkar şîret, nesîhet ferkar pêşniya, pêşniyar, pêşniyaz, pêşniyad, teklîf ferman ferman, emir, emr fermanber fermanber, karmend, memûr, kesa/ê di karek fermî / hukumî de dixebite fermanberî, fermanberêtî fermanberî, karmendî, memûrî, karê gelemperî / hukumî fermandar, fermander fermandar, kesa/ê emir û ferman di dest de ne fermandar, fermander mîr, prens fermandarî, fermanderî fermandarî, erkê / hêza dana emir û fermanan fermanga, fermange fermange, biryarge, qerarge, cihê ferman / biryar / qerar jê / lê tên dan fermangêrî hukumî, fermî, resmî, fermangêrî fermanî fermanî, emrî, împeratîv fermanrewa rêveber, serok, serwer, fermanrewa, administrator fermanrewa walî, mihafiz fermanrewayî rêveberî, serok(at)î, serwerî, fermanrewayî, administrasyon fermayişt kerem: Wek 'Elî fermayişt kirdûwe, ... Wek Elî kerem kiriye, ... (Awayek rêzgirtinê ye li şûna "Wek Elî gotiye") fermû Kerem bike! fermûn kerem kirin fermûn kerem bikin fermûn gotin (t dema rêzgirtin û qedir û qîmet hemberî kesa/ê tiştek gotiye têt nîşandan) Xwa le Quran da fermûyetî ke... Xwedê di Quranê de kerem kiriye ku... (... gotiye ku...) (Herwa bi tiraneyî / tinazî jî têt bikaranîn:) "Cenabtan" çî defermê? Çi dibêjî, "ezbenî"? ferq ferq, cuda, cihê ferş merş, berik, xalî, xalîçe, mehfûr, hêsîl ferş ferş fertene firtone, bahoz, barove, hewayê bi bayek xurt fertût (kesa/ê ji pîriyê / êxtiyariyê) jitaqetketî, bêtaqet, neşê ferû per, perûpûrtê bi mirîşk û elokan ve ferwar serdar, serwer ferxî çeşnek tiriyê hûrî bêdindik e ferya, feryad bn firya ferz ferz, gerek, pêdivî, pêwîst, hewce, lazim ferzîn (di şetrencê de) wezîr fesl lihevhatin, sulh, rêkeftin, lihevkirin, dijminatiya di navbera xwe herdu aliyan de nehêlan fetan (dafetan) ji xwe şerm kirin fetar perit(and)î, hincir(and)î, dir(and)î ~ fetar parçe-parçe fetaret birihîn, telifîn, neman, ji holê rabûn, ji navê rabûn fetîr (hevîrê) netirşkirî, bêhevîrtirşk fewtan pûç bûn, wêran bûn, kembax bûn, ruxîn, hilweşîn fewtandin pûç kirin, wêran kirin, kembax kirin, ruxandin, hilweşandin fewtaw pûç(bûyî), wêran(bûyî), kembax(bûyî), ruxî, hilweşî felesûf fîlozof, feylesof fexfûrî ferfûrî, çîn, porselen fê (êşa) atî, sara, epîlepsî fêdar atîdar, saradar, epîleptîk, kesa/ê êşa atî / sara / epîlepsî lê ye fêl fêl, lêb, lêhb, hîle, dekûdolab, lîstik fêlbaz fêlbaz, hîlebaz, lêbker, lêhbker fêlûferec dekûdolab, lêb, hîle, fêl, lêhb, xapandin fênik hênik, hînik, hûnik, hîn, ne germ û ne jî sar fêr fêr, hîn, hî, hû, elm fêr bûn fêr bûn, hî(n) bûn, elimîn fêr bûn tamijîn, elma xwe girtin fêr kirdin fêr kirin, hî(n) kirin, elimandin fêr kirdin tamijandin, elimandin xwe fêrbû fêrbû, hî(n)bû, dijw. zikmakî fêrdar fêrdar, hîndar, şagird, kesa/ê têt fêrkirin fêrdarî fêrdarî, hîndarî, ders(dan), wane(dan) fêrge fêrge, xwendinge, dibistan, qutabxane, cihê lêfêrkirinê û lêfêrbûnê fêrkar, fêrker fêrkar, fêrker, hîndêr, fêrdêr, hînkar, hînker, perwerdekar, perwerdekar, mamoste, kesa/ê fêr / hîn dike, fêsan şil bûn, şilîn, şilikîn fikir fikir, hizir, raman, bîr, pûnij fikirîn fikirîn, hizirîn, ramîn, pûnijîn filan filan: ~ car filan car(ê), ~ kes filan kes, ~ şit filan tişt, ~ û fîsar filan-bêvan, filan û bêvan filçe bn firçe filis, fils filis, hezarêk (yek ji hezarê, 1/1000) ji yekîneya diravî ya Iraqê: 1000 filis 1 dînar e filîqan, filîqanewe meriçîn, merçiqîn, perçiqîn, pelçiqîn filîqandin meriçandin, merçiqandin, perçiqandin, pelçiqandin filîqaw meriçî, merçiqî, perçiqî, pelçiqî, hatî meriçandin / merçiqandin filîte felîte, tûle, tolaz, pûç filq fehş, fire, mezin (cil û berg, sol û pêlav) filq şep, dengê mîna wî dengî yê ji avê têt dema tiştek giran (wek kevir) dikeviyê filqê, filqin, filqîcan qehbe, qehbik, fahîşe filqefilq şeperep, bn filq filt (dev) beş, zêde vekirî filtandin minandin, mine-min kirin, bi mine-minkî peyivîn, wa nezelal û dengnizm axivîn ku bi asanî jê neyê famkirin filte, filtefilt mine-min filtedeme devminok, kesa/ê wa nezelal û dengnizm axivîn ku bi asanî jê neyê famkirin fim kif, kif kirin, poz / difin / bêvil / lût ji kilmûş paqij kirin (bêyî ku tila xwe bike tê re) fim kirin kif kirin fincan fincan, kûpên qaweyê find find, şemal, mom, çira, şemalk finddan finddank, cihê find / şemal lê tên danîn findiq findiq, fisteq fir fir, qurt, qurç: firêk le çay dan firek li çayê dan, firek ji çayê vexwarin fir hay, aga: Firî be ser dunyawe niye Hay ji bayê felekê nîne, Ji ti tiştî ne agadar e fir têkilî, peywendî: Firî niye be ser karekey êmewe Ti têkilî bi karê me ve nîne firajan firajîn, peresîn, pêş ketin, guhertinên wa tê de çêbûn ku ji berê baştir / kêrhatîtir bibe firajandin firajandin, peresandin, pêş xistin, pêşve birin, , guhertinên wa tê de çêkirin ku ji berê baştir / kêrhatîtir bibe firajî firajî, peresan, pêşketin, pêşxistin, pêkhatina hin guhertinan di tiştekî / kesekî / heywanekî de ku wê / wî ji berê baştir / kêrhatîtir dike firajîwer firajîwer, guherbar, tişta diguhere yan dikare biguhere (t. baştir bibe) firan bn firkan firandin firandin firandin bn rifandin firawan fire, berfire, fireh, firhe, dijw. teng firawanî fireyî, berfireyî, firehî, firhetî, dijw. tengî firçe firçe fire pir, gelek fire- pir-, gele-: fireayînî pirolî, pirdînî, geledînî, firehizbî pirpartî, firekulturî pirçandeyî, pirkulturî fireayînî pirolî, pirdînî firebêj pirbêj, zêdeaxiv firefir firefir, vexwarina fir bi fir û deng ji devê xwe anîn firefir pirepir, dengê berdewam yê çeng û baskan dema firinde / teyr difirin firehizbî pirpartî firehizbayî pirpartîtî, pluralîzm fireyî pirî, gelekî, zêdeyî, mişeyî, zafî firez qedîfe fireneteweyî pirneteweyî, multînasyonal firê avêtin, vir kirin: firê dan avêtin, virvirandin, vir kirin, vir (û) avêtin firêdiraw avêtî, virkirî firêdiraw bêxwedî(hiştî), bêxudan(hêlayî) firfire firfire, qelûna avî firfiroke firfirok, pêlîstokek zarokan e firfîng persîv, êşa sarmayê firge firgeh, cihê firîna balafiran firin firne, firin, tenûr firinde firinde, balinde, teyr, tilûr firinde firok, firinde, tiştên difirin firink kunên difinan / pozan / bêvilan / lûtan firîn firîn, li hewa meşîn, li hewa hatin û çûn (t. bi saya / alîkariya çeng û baskan) firîşte firîşte, melek, melaîket firîw xap, hîle, lêb, lêhb, fêl, dekûdolab firîw dan xapandin, lê(h)b lê kirin, hîle lê kirin firîw xwardin xapîn, hatin xapandin, lê(h)b lê bûn, lê(h)b lê hatin kirin, hîle lê bûn, hîle lê hatin kirin firîwandin xapandin, hîle lê kirin, dekûdolab lê kirin firîwbaz xapînok, hîlebaz, hîleker, lê(h)bok firîwxor xapînber, kesa/ê bi asanî têt xapandin yan lê(h)b / hîle lê tên kirin firîz firîz, giyayek e li mêrg û çîmenan şên dibe firka, firka-firka panîk, bizdîn, behecîn kewtin firka bizdîn, behecîn, ketin panîkê firkan bîsk, kêlîk, gav: Be firkanêk gerayewe Di gavekê de vegerî firkan, firkan-firkan mat, ecêb, hêbetî, sosret, seyr firke, firkê pirepir, pirpir, dengê çeng û baskan dema firinde difirin firman vatinî, erk, kar, xebat firman rêz. lêker, verb, fiîl firmêsk rondik, hêsir, esrîn, ava ji çavan têt dema kesek digirî yan giriyê wê / wî têt firoke firoke, balafir, teyare firokenehêl dij-firoke, dij-balafir, çekên dijî firokeyan tên bikaranîn firokewan firvan, firokevan, pîlot, kesa/ê firokeyan difirîne firstade peyamber, qasid firoşga, firoşge firoşge, firoşgeh, dikan firoşraw firotî, hatî firotin firoştin firotin, bi pare dan, bi kirîn / standin dan firoştinewe vefirotin, dîsan firotin firset delîv, derfet, firset, firsend, gav, mecal firşteng bênteng, bênçik, dijw. bênfire firt, firte firt, liva / lebata tavil û bilez: Firt xoy hawîşt Firt xwe avêt (ango bilez xwe avêt) firt kirdin firtîn, firte-firt kirin, bi lezûbizav meşîn / hatin û çûn firtene firtone, bahoz, barove, tûfan firzend zarok, dûnde, biçûk firû hênanewe xwe tewandin / çemandin (li ber kesekî / tiştekî bi mebesta nîşandana qedir û qîmet) firûc marir, marirk, mirîşkên nûgihayî firûfêl dekûdolab, hîle, fenûfêl firûn firne, firin, tenûr firya, firyad hewar firya kewtin li hewarê hatin firya kewtin li hewarê çûn: Xelkîne, firwam kewin Xelkîno, li hewara min werin firya kirdin hewar kirin, bi bang û gaziyan alîkarî xwestin firyaguzar xêrxwaz, kesa/ê li hewara hewcedaran diçe fis fis, fisîn, fisikîn, dengê fisefisê fis dan fisandin, cotbûna dîk û mirîşkan, karê dîk mirîşkê digê fis palewan fisto, kesê xwe mêr û mezin dihesibîne lê di rastiyê de ne ti mêr e fise, fisefis fisefis, dengê "fisss..." fiske pistîn, dengê pir nizm (t li ber guhê kesekî) fiskefisk pistepist, peyivîna bi dengek pir nizm (t li ber guhê kesekî) fiş fis, goga / pifdanka / tekerê hewa kêm tê de heye fiş pif, perçivî, nerm û hewayî fiş bn fis fişe yarî, henek, qerf, tirane, tinazî, tiştek ne cidî fişe bn fise fişegalte tirane, tinazî, qerf, henek, yarî, galte fişeker pesno, metho, pesnok, methok, xwemezinker fişqiyat qerf, henek, tirane, galte, yarî, tinazî fitîle fitîl, fitîlk (wek ya fanosê) fitîr bn fetîr fitre fitre, fitir fitwa fitwa fize deng, pêjn fîçqe derzî, kutank, şirînqe, enjeksiyon fîda gorî, cangorî, fîda fîdayî fîdayî fîdayî di Iraqa serdema Sedam Huseyn de: komando fîk fît, fîr, fîtvedan, dengê fîtefît fîkan, fîkandin fîtîn, fîtikîn, fît vedan, fîtefît kirin fîke fîtik, dudik, fîrfîrk, fîtok, firîzok, alava pêfîtînê / pêfîtvedanê fîke kêşan fîtîn, fît vedan, fîtikîn fîke lê dan li fîtikê / firîzokê dan fîkefîk fîtefît, dengê fîtînê / fîtvedanê fîl fîl (di şetrencê de jî) fî'l lêker, verb fîng, fîngefîng kinekin, nalîn, girîna bi kinkinî fîran, fîrandin hinav çûn, zik çûn, fîrikîn, fîşikîn, îshal hebûn fîrist îndeks, fîrist, fihrist fîrke fîrik, fîşik, hinavçûn, zikçûn, îshal fîro (maliyet) pûç kirin, zêde mesref kirin fîsan şil bûn, şilîn, şilikîn fîsar (filan û) bêvan fîsel ziwa, zuha, hişk fîş fiş, fişefiş, dengê fişînê fîşal axivîna zêde dirêj û bêkêr fîşefîş fişefiş, dengê berdewam yê fişînê fîşek fîşek, teqok, telqe fît binas, xeta, xeletî, sûc: Axir hemû fîtî ew bû Jixwe hemû binasên / xetayên wê / wî bû, Jixwe ew sûcdarî hemûyê bû fît ser-bi-ser, beramber, wekhev: Sed dolar bide û fît debîn Sed dolaran bide û em dê ser-bi-ser bin, Sed dolaran bide û em dê beramber bin fît fît, fîtefît, (dengê) fîtînê / fîtvedanê fîtefît fîtefît, dengê berdewam yê fîtvedanê fîz quretî, pozbilindî fîzar nalîn, gilî, gazin, xem, derd, kul û kovan fîzin qure, pozbilind fîzya, fîzîk fîzîk fû pif, hewayê ji dev tê fû dan pif dan, pifandin, hewa kirinê fû dan nazdar kirin fû kirdin pif kirin fû tê kirdin pif dan, hewa kirinê fûdiraw pifdayî, perçivandî, tijî hewa kirî fûrhe sûlavok, sûlav (t biçûk), cihê ava çem / rûbar lê ji bilindayiyekê dikeve erdek nizm ga ga, gamêş ga ge, geh: ga ga carinan, car-car: Ga ga tarîk e û ga ga rûnak Geh tarî ye û geh (jî) ron, Carinan tarî ye û carinan (jî) ron ga rayê dema borî yê lêkera "gan" ga- ga- ga- gir-, gire-: gaberd girekevir, kevirên gir -ga -ge, -geh, paşqertafek e cih diyar dike: firoşga firoşge, cihê tişt lê tên firotin, fêrga fêrge, cihê fêrkirin û fêrbûnê gabor orîna gayan gaf navê tîpa "g" di alfabeya kurdî-erebî de gagel gagel, celebê gayan, çeşnê gayan gagêre gagêre, gêreya bi gayan gagolkê çarlepk, meşîna li ser herdu destan û herdu piyan gakêwî gakûvî, gayên kûvî gal gazî, bang, dey, deng, hewar gale qîrî, qêrî, qîjî, qêjî, giriyê bi dengek bilind galekut galegot, galgal, gotinên bêbingeh galîske erebe, erebane (ya hesp li dû xwe dikêşin) galok gopal, kaşok (t yên gavanan) galte qerf, henek, tinaz, tirane, galte, yarî, şoxî, tinazî galtebêj henekbêj, qerfbêj, tinazbêj, tiraneker, galtebêj, tinazîker, kesa/ê henekan dike / dibêje galtecar qerfok, pêkenok, qeşmer galteçî henekbêj, tiraneker, tinazîbêj galtegê deqşkên, kesa/ê henekan / tiraneyan / galteyan bi kesekî daku wê / wî bide şermê yan qedirê wê / wî bişkîne gamelas serhişkî, dijberî gamêş gamêş, ga gan gan, niyan, nan, tê nan, seks, cot bûn, têkiliya cinsî ganawî seksî, ganawî ganek ganek, sefîh, tûle, tolaz -gar -ger, paşqertafek e bo diyarkirina ku kesek tiştekî dike: parêzgar parêzger, kesa/ê tiştekî / kesekî diparêze garandin qidîn, qidqidîn (dengê mirîşkan) garegar qidqid (dengê mirîşkan) garis garis gasin gasin, gêsin gaşe kaş, kevirek hilû ye gaûgotal garan, koma çêl û gayan gav (hengaw) gav, pêngav gav (kat) gav, bîsk, kêlîk, dem gawan gavan, çavdêrê çêl û gayan gawanî gavanî, karê gavanan gaware dergûş, landik, cihê lêçêbûna yan jêdestpêkirina tiştekî gawir, gawur kafir, gawir, bêdîn gawir, gawur file, mesîhî, îsawî, xrîstiyan gawus meşk gayilke hêstir, qantir gayî geyî, car-carî, carinan, hin car gayîn bn gan gaz gaz, maddeyek sotemenî ye gaz (qepal) gez, leq, didanlêdan gaz lê girtin gestin, leq lê dan, didan lê dan, dan ber didan gaz (gazî pişt) hestiyê piştê gaz gazî, bang, dey, deng gazera nav, nêv, nîv, nava / nêva / nîva tiştekî / derekê gazinde gazin, gazind, gazinc, gazinde, gilî û gazin gazinde nalîn, kul û kovan gazindok gazinok, gazindok, kesa/ê pir gilî û gazinan dike gazir spîkirin -ge -ge, -geh, paşqertafek e cih diyar dike: firoşge firoşge, cihê tişt lê tên firotin, fêrge fêrge, cihê, karge karge, cihê kar(lêkirinê) gecer, gecerûgucer (mirovên) tûle, tolaz, pûç, bêwec, bêkêr geç gêç, cis, ces geda geda, parsek, xwestok, xwazo(k) gedayî gedatî, parsekî, xwestokî, xwazokî gede zik, ûr bn sik gef gef, hereşe, tehdîd gef rey, rew, hew (dengê se û kûçikan) gefe, gefegef hewhew, rewrew, reyrey (dengê berdewam yê se û kûçikan) gefîn reyîn, rewîn, hewtîn (dengê se û kûçikan) gefûgur gef, tehdîd, hereşe gefûgur lê kirdin gef lê kirin / xwarin gel gel, milet, xelk, mirov, netewe gel kom gel bir, celeb, ker, ref gel bestin civîn, (gel) hatin cem hev, (gel) kom bûn gel kel, navran, nava herdu piyan / lingan gel (dê, çilûy wuşk) gil, gilgile, çilûyê hişk (pelên / belgên hişk yê daran) ku payizê ji daran werîne gela pel, pelg, belg (yê daran / gulan), çilû, belçûn, pelçûn geladar peldar, bipel, belgîn gelarin pelwerandin, werandin, weşandin, dawerandin, ji pel / belg kirin, belgwerandin gelarin kirdin (pel ji daran / gulan) werandin, (dar / gul) ji pelan / belgan / çilû / belçûnan rût kirin gelarêzan 8em meh ji salnameya kurdî, meha pelwerînê, bi salnameya julyanî (romî) her sal 210 - 20.11 gelakutk şûnik, darek pan e cil û xalîçe pê tên qutan dema tên şûştin daku baş paqij bibin gelal celal, meyav, rûbarok, rûbar gelale pêşnima, miswede gelawêj stêra Gelavêj (bi zimanên ewropî Sirius) gelawêj meha 5em ji salnameya kurdî, bi salnameya julyanî (romî) her sal 28 - 20.9 gelawêj kewtin (li payizê) seqa / hewa sar bûn gelawgel lingjevkî, pîjevkî, (meşîna yan rawestîna bi) herdu pî / ling ji hev dûr gelawer pelwer (dara / gula pelên / belgên wê diwerin / dikevin) gele bir, celeb, ker, ref, kom gelerawêjî komdevjenkî, komsuhbet, suhbeta di navbera gelek kesan de gelexan kotan, cihê tankirî / çeperkirî bo tê ve parastina sewalan gelê, gelêk gelek, pir, zor, zaf, zêde gelho famkor, mejîreş gelî gelî, newal, nihal, dol gelor peledîn, aqilsivik, mejîreş, famkor, xwelîser, delodîn, tiredîn, hepledîn, hepletiraş gelû bn gelî gemal birek seyan / kûçikan e gemaro dorpêç, dorgirtin gemaro ambargo gemaro dan dorpêç kirin, dor (lê) girtin gemaro dan ambargo danîn ser geme (yarî) lîstik, yarî geme (galte) henek, qerf, galte, tinazî, tirane, yarî gemî, gemye keştî, gemî, vapor, papor, sefîne, baxîre gemûre gilîz, tif, bilxem gen gen, bîna genî gen bn gend, geng genandin genandin, genî kirin genandin rizandin genaw genav, ava genî genc genc, ciwan, (kurekan) xort, (kiçekan) cehêl, gênc: kesên êdî ne zarok in lê hê bi temamî mezin jî nebûne genc kesên êdî ne zarok in lê hê pîr jî nebûne genc bn gencîne gencêtî, gencî gencî, gencîtî, ciwanî, ciwantî, xort(an)î, cehêl(t)î, gêncî gencîne gencîne, xwençe, xezîne gencîne embar gencîne paşdav, serdav gencîne destavgeh, tiwalet gend, geng genî, fistewî, bînew, bêhnewî, bînpîs, bêhnpîs gende- pêşqertafek e ku wateya biçûkî û kêmiyê dide peyvên dikeve pêşiyê: gendepiyaw mêrkok gende- gendexor gemşo, gemşok, kesa/ê çi xwarin (ya pîs û ne xweş jî) bikeve ber dixwe gendel riziyok, tişta/ê dirize gendûgû pîsî, qirêjî, bîna pîs genim genim, dexlûdan genime balûk genimeşamî genimê şamî, garis genimgirdî bênavbir, bêrawestan genîn genîn, genî bûn genîn rizîn, riziyan genîw genî, genîbûyî genîw rizî, riziyayî gep devjenkî, suhbet (t ya sivik û nefermî) gep gir, zexm, girs, mezin gepegep devjenkî, suhbet gepegep galgal, galegot, gotinên bêbingeh ger ger, eger, heke, heger, heku ger ger, geş, geryan, hatin û çûn ger lêgerîn ger gerewî, girewî, gurî, pîs, lewitî ger hêcet, bihane, hincet ger qerqeşe, şerenîx, teşqele, gengeşe -ger paşqertafek e kirde diyar dike: asinger gera hêk (yên masiyan yan pêşû-mêşûyan) geran gerîn, geriyan, gerihan, hatin û çûn gerandin gerandin, anîn û birin gerandinewe vegerandin, veanîn, dîsan anîn, înan ve geranewe vegerîn, vehatin, hatin ve geraw gerav, ava li hin sewalan têt kirin daku ji girewîtiyê bên parastin gerd gêr, girêl, çerx, dor, qulp, zivir gerd çip, piç, pirt, piçek, pirtik, pirtkok, hûrik, ziret, misqal gerd toz gerdan gêr, girêl, çerx, dor, qulp, zivir gerdane gerdenî, ristika gerdenê gerdaw tevlihev, serobin gerdaw zivirok gerde tozik, toz gerde armûş, hevrîşm gerdelûl babelîsk gerdemil bn gerdin gerdin gerden, sto, hustu: Gerdinit azad bê Gerdena te azad (Ango: Tu hatî bexşandin / lêborandin), Gerdinim azad ke Gerdena min azad bike (Li min bibore, Li min negire), Gerdinim le mû barîktir e (bw) Li ber emrê / fermana te me gerdinkeç nefsbiçûk gerdinkeş dijraber, serhildêr gerdinkeş xweragir, mukum gerdinkêl biînat, înato gerdeş pevçûn, şerenîx, ajawe gerdeş şoreş gerdîle pirtik, atom, ziret, misqal gerdûgela elind, berspêde, gizing, berbeyanî gerdûn gerdûn, kaînat, erd û esman gerdûn felek gerdûxul zivirok, çerxok gerek gerek, lazim, hewce, pêdivî, pêwîst, divê gerek daxwaz gerekî gerekî, lazimî, hewcetî, pêdivîtî, pêwîstî, divêtî gerek tax, mehel, beşek ji bajarekî gerelawje tevlihevî, serobinî, bêahengî gerî gerewî, girewî, gurî, pîs, lewitî gerîde geryayî, dinyadîtî gerîde lêger germ germ germ (dax) kel, gurî germ (şîletên) tênşîr, tînşîr, têhnşîr germa germa, germî (hewayê germ) germajo bn germbirdû germanî bn germiyan germacman 4em meha salnameya kurdî, bi salnameya julyanî (romî) her sal 26 - 20.7 germapêw germapîv, germîpîv, termometre germaw germav, ava (ji xwe) germ (e û têt bawerkirin ku derman e) germawgerm tavil, di cî de, serdanpê germayî germî, germayî, germatî germbirdû germbirî, tiştê li ber germayê pûç bûye germegilê bênavbir, bêbênvedan, bêîstîrehet germegilê navê lîstikek goganê / holanê ye germesêr bn germiyan germêtî germî, germatî germiyan deşt, nizmistan germiyan herêmek e li Başûrê Kurdistanê germiyan germiyan û kiwêstan deşt û zozan germiyanî deştî germiyanî xelkê herêma Germiyan li Başûrê Kurdistanê germî germî, germatî germîpêw germapîv, germîpîv gerok gerok, kesa/ê pir digere gerol reben, rebenok, xwelîbiser, tepeser gerole! rebeno! rebenê! gerû (ûk) gewrî, hefk gerû (gelî) gelî, newal, nihal, dol gerûêş gewrîêş, hefkêş, anjîn, angîna gerwanke pakêt gesk gesk geske xeleng, gezik, giyayê gezik jê tên çêkirin gestin gezandin, dan ber didanan, leq lê dan, gestin, gez kirin, leqandin gestin (mar) pê vedan geş geş, vebûyî, xweş, zelal, birqok, biriqdar, teyisok, gur geşan, geşanewe geşîn, geş bûn, (gul) vebûn geşandin, geşandinewe geşandin, geş kirin geşayişt geşedan, firajî, pêşketin, pêşveçûn geşbîn geşbîn, xweşbîn, hêvîdar, optimîst, umêdewar geşbînî geşbînî, xweşbînî, hêvîdarî, umêdewarî, optimîzm geşe gihiştin, geşe, pêşketin, zêdebûn, pêşveçûn geşekirdû gihiştî, pêşketî, pêşveçûyî geşî geşî, vebûyîtî, xweşî, zelalî, birqokî, biriqdarî, teyisokî, gurî geşke heyranî, şadmanî, mestî, jihalçûn, hîsterî, ekstasî geşke girtin / kirdin ji hal çûn, mest bûn, şadman bûn geşkedar jihalçûyî, mest(bûyî), şadman, heyran geşt geşt, ger, seyran, rêvingî, sefer, seyahet, rêwîtî geştname pirtûka bîranînên nivîser yên geştê geştname pirtûka şîretan bo rêvingan gername pirtûka bîranînên nivîser yên geştê gername pirtûka şîretan bo rêvingan geştûguzar turîzm geştwer gerok, lêger geştyar geşyar, turîst, rêving, rêwî gew kevan (tîr û kevan) gewad pezeveng, jinfiroş, gewad, bênamûs gewah govan, gova, şahid, kesê bûyerek dîtiye dema qewimiye gewahî govanî, govahî, şahidî, dîtina qewimîna bûyerekê gewal pîne, pinî gewal kom, deste, grûp gewar kêrhatî, baş, têr(a tiştekî dike) gewar saxlem, sax, qenc gewc aqilsivik, peledîn, tiredîn, hepledîn, hepletiraş, delodîn gewc gêj, gêjok, gêjelok gewe zivirok, xwarovîç (rê) gewe lêb, lêhb, hîle, xap, xapandin, dekûdolab gewekar lêbok, xapînok, hîlebaz, cambaz, xapîner, lêhbçî gewher gewer, cewer, gewher, dir, micewher, kevir û berên bihagiran gewher gewer, resenî, pakî, rindî, delalî gewher bingeh, esas gewherbend gewerlê, gewerkirî, bigewer gewherdar (pir) delal, bedew, rind, xweşik gewherdar bingehîn, giring, esasî gewherkar gewerkar, kesa/ê karê geweran dike gewerî gewerî, ji gewer gewerî resen gewerî bingehîn, esasî, giring gewr gawir, kafir, ne-misilman gewre mezin, gir, girs, zexm, giring gewreyî mezinî, mezintî, girî, girsî, zexmî, giringî gewz gevz, qulipîna berdewam yan çendcarî ji aliyekî li aliyê din di nav axê / heriyê / xwînê de gewlaz kesa/ê pir car jin / mêr kirine gewun devî, tiraş, kêrat gewûr, gewûrk kotan, cihê tankirî / çeperkirî bo parastina pez yan terş tê ve gewûr, gewûrk gov, axur, xaniyê pez yan terş gewûr, gewûrk şkefta sewal tê ve tên parastin gewzan gevizîn, perpitîn, pirpitîn, xwe gevizandin, di nav axê / heriyê / xwînê de her ji aliyekî qulipandin aliyê din û dîsan her wa gewzandin gevizandin, perpitandin, pirpitandin gewzîn bn gewizan gey kerb, kîn, qehr, nefret, nifir geygir bikerb, bikîn, binefret, binifir, qehirî, qehirokî, sil, aciz, xeyidî geyandin gihandin, gehandin geyîn gihîn, gihan, gihiştin geyiştge gihiştge(h), cihê (hev)gihiştinê geyiştin gihîn, gihan, gihiştin geyiştû gihayî, gihiştî, gehiştî geyîw, geyû gihî, gehî, gihayî, gihiştî (t fêkî) gez gez, leq gez gez, yekîneyek pîvanê ye, hemberî 0,5625m ye: ~î Heleb gezê Helebê = 0668m, ~î şa = 0,72m gezaf metho, pesno, xwemezinker gezen ziyan, zerer, ezyet, azar gezgezan baraneberfa giran gezîn gezîn, gestin, gezandin, dan ber didanan, didan lê dan, leq lê dan, leqandin gezinde gezok, gezînk, gezinde, leqok, kesa/ê yan tişta/ê digezîne / dileqîne gezinde ziyandêr, bive gezne gezgezok, gezgezînk (giyayek e)   gêçel şerenîx, xirenîx, gengeşe, qerqeşe, lihevnekirin gêj gêj, çavzivirok, serzivirok gêj bûn gêj bûn, ser / çav zivirîn gêj kirdin gêj kirin, serê yekî gêj kirin, nerehet kirin, mejîreş kirin, ser êşandin gêjaw serzivirok, çavzivirok gêjaw pirsgirêk, arîşe gêjûwêj gêjelok, mejîreş, kesa/ê tişt li bîrê namînin û hişên wê / wî ji ser tiştekî diçin yek dî û nikare serdariya hişê xwe bike gêl peledîn, aqilsivik, tiredîn, hepledîn, hepletiraş, bêaqil, delodîn, behle gêlas gilyas, kîraz, gêlas gêlekî bn goranî gêlke bn mêrûle gêlî peledînî, aqilsivikî gêloke peledînok, aqilsivikok gêpere hefik, sto, hustu, stu gêr şel, seqet gêr kulek gêr xwar, xwehr, nerast gêr gêr, guhorek, vîtes, fitêz gêr gêr, ger, zivir, dor, dewr, çerx gêran gerandin, gêran gêran (karûbarek) meşandin, bi rê ve birin gêran li dar xistin -gêr -gêr, paşqertafek e kirde diyar dike: şorişgêr şoreşgêr, kesa/ê şoreşê dike yan di nav (karûbarên) şoreşê de ye gêranewe vegotin, gêran, basa / çêra / qala tiştekî (t wek çîrok ji serî ta binî) kirin gêre gêre, gerandina alavek makîneyî yan hin dewaran yan gayan li ser dexlûdan daku ew hûr bibe û paşî bi danebayê / hilavêtinê dan û ka ji hev bên cudakirin gêre pê kirdin gêre pê kirin gêre pê kirdin m bo xwe dan xebitandin û heqdestê wê / wî nedanê gêre tiya kirdin m serobin kirin gêreûkêşe şerenîx, xirenîx, gengeşe, qerqeşe, lihevnekirin gêsû bisk, kezî (pirça / porê jinan) gêtal neti, çine, bêqîmet, erzan gêtî bn cîhan, dinya gêwe kalik, pêlavên / solên ji bilî binê wan bi dest hatine kêlîkirin gêzer gêzer, gizêr, gêzel giçik, giçke biçûk, biçkok, dijw. mezin gift soz gift axivîn, peyivîn giftar peyv, gotin giftûgo danûstandin, giftûgo, gotûbêj, mizakere giftûgo suhbet giftûgo devjenkî gij bejn, bejnûbal gij, gijgiya giya, gulûgiya, şênkatî gij, gijgiya êm, alif gije, gijegij gij, gijedij, dengê bayê tund gijeba gijeba, bayê gijok, bayê wa tund û tûj ku "gijegij" jê tê gijnîj gijnîj gil gêr, girêl, gilo, gindêr gil bûnewe gêr / girêl / gindêr bûn, gindirîn gil kirdinewe gêr / girêl / gindêr kirin, gindirandin gil zûrîna / êşîna çavan gil ax, herî, gêç gilan gindirîn, gêr / girêl / gindêr bûn gilandin gindirandin, gêr / girêl / gindêr kirin gilar gilar, libên tirî yên yek-yek ji mêwê / darê ketine gilare bîbika çavan gilaw pîs, kesa/ê ne wa paqij e ku bikare nivêjê bike gileban (ser)banê (ji) axê gilespî tebeşîr gildan hiştin, wek xwe hiştin gilexan mexel, cihê bênvedana lawiran / ajalan / heywanan gileyî gilî, gazin, gilî û gazin gileyî nalîn gilêce zik, 'ûr gilêne reşika çavan gilêr kom, berhev gilêr bûnewe (li hev) kom bûn, civîn gilêr kirdinewe (li hev) kom kirin, civandin gilîn axî, axîn, (tişta) ji axê (hatiye çêkirin yan çêbûye) giloftin (çav) perixandin, firikandin, mizdan gilole gulolik gilop gulop, şewle, lampe, ronahî, çira gilpe bn kilpe gindor gundor, petêx, talik, kalik girifte pirsgirêk, kêşe, girift giriftar bibela, bipirsgirêk, kêşeyî, giriftar gir gur, geş, gurmij (ya agir) gir dan (agir lê) geş / gur kirin gir girtin (agir lê) gur bûn, geş bûn gir (dengê) gir gir (di lîstikan de) sujandin, sotandin, şewitandin, wa kirin ku kesek di lîstikê de têk biçe û êdî nikare beşdar bibe gir dan sujandin gir dewr, zivir, zivirîn, li dor xwe yan tiştekî zivirîn / dewr dan giran giran, bihadar, nirxbilind giran dijwar, asê, zehmet. (Berevajî kurmancî, di soranî de "giran" bi wateya "gelek kîlogram" nayê bikaranîn. Bo vê giraniyê "qurs giran suşîn, sotin, şewitîn, agir berbûnê / vêketin girandin sujandin, şewitandin, sotandin, agir berdanê / vêxistin giranî giranî, bihadarî, nirxbilindî giranî giranî, dijwarî giranî xela, neyîna yan kêmheyîna qût û xwarinê gird gir, cihê bilind lê ne hindî çiyayan mezin û bilind gird dor, dewr, zivir, zivirok gird tev, tevayî, sercem, giş gird bûnewe berhev bûn, kom bûn, civîn girde hevok, tevok, cumle girdeba babelîsk, bager girdele zivirok, dewrok, dorok, dewra / zivira biçûk girdele qelewok, qelew girdepiyaw qut, kin, bejnbost, bejnkurt girdîle bn girdele girdoke, girdolke girik, gir, girê biçûk girdoko berhevok, tiştek komkirî / berhevkirî girdolk gend, gidîş, kom girew şertanê, qumar girê girê, girêk girê xilf girê dan girê dan girêdiraw girêdayî girêkiwêre girêkor, girêya nikare bi asanî bêt vekirin girgir agirgir, tiştaagir dikare (bi asanî)  berbibiyê / vêbikeve girgirtû agirvêketî, geş, gur girift bela giriftar (rewşa) dijwar, asê, zehmet, giriftar giriftarî bela, arîşe, kêşe, nexweşî giring giring, fer, muhîm, watedar, şandar giringî giringî, ferî, muhîmî, watedarî, şandarî giringî pûte giringî pê dan pûte pê dan, giring hesibandin girî girî, dijw. ken girî fereziye, hîpotez: Girîman ew naye, tu çî dekeyt? Me hesab kir ku ew nayê, tu dê çi bikî? Em bêjin ku ew nayê, tu dê çi bikî? girîn girîn, rondik ji çavan hatin, dijw. kenîn girînok kizgiriyok, girînok, kesa/ê bi asanî digirî girîmane bn girî girîşme nazdarî, qiştik, tewşik girj (rûgirj) rûtirş, buxumî, dijw. rûgeş, rûxweş, rûken girj qirmiçî, çilmisî, qurmiçî, qermiçî girjî rûtirşî, buxumîtî girjî girmiçîtî, çilmisîtî girmejine gurmij, agirê gur û geş girmole badayî, badok, tişta bi dirûvê gogekê li hev hatiye badan girmole kirdin (bi dirûvê gogekê li hev) badan girmoleyî badokî, badayîtî giro boş, pir, gelek, zaf, zehf, kom giroyî, girohî boşî, pirî, gelekî, zafî giroyî, girohî tevahî giroz gazindo, nerazî girs bor, boş, asê, di nav hev re girtek girtek, fatura girtek kupon girtin girtin girtinewe vegirtin, girtin girtû girtî, dîl, esîr, êxsîr girtûxane girtîxane, zindan, hefs girûgal axivîna pêşîn ya zarokan dema hê baş nizanin peyvan bi lêv bikin girûn girûn, çerm / pîst / post ji ser vekirin, ji kevil kirin girwê girewî, qirêjî girwê pûrtikî girwêyî girew, qirêjî girwêyî pûrtik giryan girîn, dijw. kenîn giryandin giryandin, wa kirin ku kesek bigirî, dijw. kenandin gisik, gisk bn gesik, gesk gişt giş, hemî, tev, gişt, gî, hemû, seranser giştgir gişgir, hemîgir, tevgir, seranser, komprehensîv, tişta gişan / hemûyan / tevan di xwe de dihewîne giştî giştî, hemûyî, tevayî, seranserî giv (pirç, por yan birû) bor, boş, zêde dirêj / bor giv qijavij giv, give, givegiv dengê "give-giv" givî borî, boşî givî qijavijî giwan guhan (memikên lawiran) giwê guh giwê rex, serlêv, berlêv, kenar, qerax giwê leqandin qaşo guh dan, guhdarî kirin lê ne ji dil giwê lê bûn guh lê bûn: bîstin giwê lê bûn guhê xwe danê giwê xefandin guh(ê xwe) girtin (daku nebîze) giwêbel guhbel giwêcke, giwêçke bn guh giwêdêr guhdêr, kesa/ê guh dide tiştekî (wek radyo) giwêdirêj guhdirêj giwêdirêj ker, guhdirêjk giwêgir bn giwêdêr giwêgiran guhgiran, kesa/ê xweş nabîze, dijw. guhsivik giwêkip guhkip, guhên ku bi demkî nabîzin giwêlemist zûbawer, kesa/ê zû ji tiştê têt gotin bawer dike bê ku bi rexneyî mijarê binirxîne giwênî tûr, kîs, telîs, tûrik, kîsik, telîsk giwêqulax hişyar, guhlê, bidîqet, kesa/ê guhê wê/wî lê ye ka dê çi biqewime giwêqurs guhgiran, kesa/ê xweş nabîze, dijw. guhsivik giwêrayel guhdar, kesa/ê guhê xwe dide kesekî / şîretekê, kesa/ê bi gotina / fermana kesekî / şîretekê dike giwêrayelî guhdarî giwêre gor, dû, wek: be giwêrey ke delên li gor ku têt gotin, wek ku tê gotin, angorî gotinê giwêreke golik, çêla / gayê biçûk û berşîr giwêrep guhrep giwêsûk guhsivik, xweşbîz, kesa/ê xwe guh li dengan dibe, dijw. guhgiran giwêsûkî guhzivikî, xweşbîzî giwêz gûz, gwîz giwêzî ferîk gûzterk giwêzî kiwêr / pûç gûza xirş / xalî giwêzan gûzan giwêzer gêzer giwêzeranewe bn guwastinewe giwêziringanewe zingîn, ziringîn, dengê "zing" yê dirêj di guhê mirov de giya giya, gîha, gulûgiya giyan can, giyan, ruh giyan beden, leş, gewde giyan kelex giyan can, ezbenî, ezgorî, ezqurban, ezheyran, ruha min: Bira giyan bira can giyan bûn li ber mirinê / sekeratê bûn giyanas giyanas, kesa/ê giyayan (t yên dibin derman) dinase û karûbarê wan dike giyandar jîndar, candar, biruh giyandar sax, zindî, nemirî giyane, giyaneke bn giyan giyanelaw jana / janên mirinê giyanewer jîndar, candar, biruh giyanewer lawir, ajal, heywan giyankêş canstîn, ruhstîn, firîşteyê mirinê, Ezrayil giyanleber lawir, ajal, heywan giyanleber jandar, biruh, jîndar giyansext ezyetkêş, kesa/ê ji berî mirina xwe pir ezyetê ji nesaxiyan dibîne û paşî dimire giyayî giyayî, gîhayî, ji giya / gîha giz daxwaz, xwestek (t. xwestinek zêde yan bêhed) giz, gizî lêb, fêl, hîle, xap, lêhb gizing gizing, tava spêdeyan, tîrêjên pêşîn yên rojê dema spêdeyan roj hiltê gizing dan tav dan (dema spêdeyan roj hiltê û tîrêjên xwe yên pêşîn digihîne derekê) gizir kizir, (ax yan giyayê) zuha / hişk yan kêmav gizîr (wezîr û) gizîr, serok, rêveber, serperiştkar gîr girê, girêk gîr asteng gîr dav, xefik, feq, tepik gîr kirdin (pê ve) girê dan gîr xwardin ketin davan / xefikan / feqan / tepikan gîra bicîhatî, bicihhatî (tika / daxwaz / dua) gîran hatin girtin gîran (mang, xor) xeyirîn, tarî bûn gîran (şerbet) hatin givaştin (şerbet ji fêkî) gîran (mast) hatin rakirin (sertûk / firû ji ser mast) gîraw girtî, hatî girtin gîraw xeyirî, tarîbûyî gîraw givaştî gîraw rakirî, bn gîran gîrawe têkilî, tevlihevî (ya du maddeyên têkilî hev bibin û maddeyek nû peyda bikin) gîrawê şedde, nîşaneya cotandina (kirin du ya) tîpên dengdar di zimanê erebî de gîregîr pitpit, gazin, gilî (t ne bi zimanek zelal) gîrfan berîk, kûrik, cêb, bêrîk gîrfanî baxel berîka paxilê / paşilê gîrfanbir berîkdiz, kesa/ê ji tiştan berîkan didize gîrî bn gîr gîrkar kesa/ê bi dijwarî razî dibe, zû razî nabe gîro girtî gîro girêdayî gîro rêgirtî, rêlêgirtî gîro (bi nesaxiyekê / nexweşiyekê) ketî gîrobend nûjen, nû, jinûve gîrodar serdest gîrodar serwer gîrode bn gîro gîrsan bn helgîrsan gîrsanewe (li hewa) vegirtin, ne hêlan / hiştin tiştek têt xwarê bikeve erdê gîrsanewe dadan, nişîn, niştin, ji hewa hatin û "rûniştin" erdê, bn firoke gîrûgirift asteng, dijwarî, pirsgirêk, zehmetî, gîrûgirift, arîşe, kêşe, astengî gîsk gîsk, bizina / nêriyê ciwan ku êdî ne kar / kehr e lê hê mezin jî nebûye ku jê re bizin / nêrî bêt gotin gîşe gidîş, giyayê (t genim yan cehê dirûyî) li ser hev hatiye komkirin gîv gij, qij, pirç / por / pûrt / mû dema ne rast û rêk û hilû ye gîy... bn giy... gîz dengê "vizeziz" yan "gizegiz" gîzandin vizandin, dengê "viz" (ji xwe) gîzandin derxistin gîzandin gizandin, dengê "viz" (ji xwe) goçan gopal go gog, hol, top, tepik go kirdin xebitîn, şol kirin, livîn, lebitîn, hatin û çûn: Le sermana demim kar naka Ji ber sarmayê devê min nagere gobend, gobeng qerqeşe, şerenîx, tevlihevî, geremol, qerebalix goc goc, ji destên xwe şel û seqet yan jî ne jêhatî / zîrek gocî gocî, şelî û seqetiya yan nejêhatiya / nezîrekiya destan goçan gopal, çogan, bostan goçan kaşok gogird kifrît, nifik, derbik, kirgot gokar (tişta / makîneya) dixebite (û ne xirabe ye) gol gol (di hin lîstikan de) gol se, kûçik (yê nêr, dijw. dêl) gurc û gol çist û çeleng gole cax, şifşe, bist, bistik, şîş golk, golik golik, çêla / gayê berşîr gom lîç, avgirk, ger(a avê), gerik, golik gomelte gidîş, kom, tiştên li ser hev berhevkirî gone awa, şêwe, reng gonye tûr, kîs, telîs, tûrik, kîsik, telîsk gopîne, gopke bişkuv, bişkuj, bûtik, xunçe, pindik gopîne kirdin bişkuvîn, bişkujîn, bûtik / xunçe / pindik dan gor gor, mezar, qebr, mezel, ziyaret, zêd, cihê kesên mirî tê ve hatine binaxkirin gor guher, guhor, guherîn gorhelken gorkol, kesa/ê goran dikole / çêdike goristan goristan, cihê goran goran kesên zaravaya / zimanê wan yê dayikanî kurdiya goranî ye (goranî) goran guherîn, guhorîn, hatin guherandin / guhartin, bedil bûn, têvel bûn, wek xwe / berê neman gorandin guherandin, guhorandin, guhartin, bedil kirin, têvel kirin, wek xwe / berê nehêlan gorandinewe veguherandin, veguhartin goranî stran, kilam goranî goranî, zaravayek zimanê kurdî ye gorankar guherbar, guhorbar, tişta diguhere yan dikare biguhere gorankarî guherandin, guhartin gorepan com, gom, meydan gorewî gore gorîn eynî, heman, her ew gorîn guherandin, guhartin, guhorandin, bedil kirin, têvel kirin, wek xwe / berê nehêlan gorînewe (ve)guhastin, (ve)guhezandin, bi hev guherandin,dan bi hev gosale golik, têjika çêlan goş kirdin mezin kirin, xwedî kirin (t zarok ji alî dayikê ve) goşe goşe, kuj, kujî goşe kunc, qunc, kuncik, quncik goşe balguh, balîfk, balgî goşe palgeh, palpişt goşedar goşedar, kujîdar, bigoşe, bikujî goşegîr terkemirov, tenêperest, kesa/ê nayê nav mirovan goşegîrî terkemirovî, tenêperestî goşenîga goşenîga, ruxsar, awayê / cihê lênerînê / jêdîtinê goşt goşt goşt girtin goşt girtin, qelew bûn, zexm bûn goştî kal goştê xav goştaw goştav, avika goştî goştin zexm, qelew, têrgoşt goşpare xilmiş, selix, birîna sivik goştxor goştxwer got neliv, bêliv got şel, felc, şat, axûz, şil, şel û seqet got qerimî, qerimandî got bûn wa lê hatin ku nikare bilive / bixebite got bûn şel / felc bûn got bûn qerimîn got kirdin wa kirin ku kesek / tiştek nelive / nexebite got kirdin şel / felc kirin got kirdin qerimandin got qeliq, hej got lerz, recf got lê dan qeliqandin, hejandin got lê dan lerizandin, recifandin gotal ref, koma firindeyan gotre bir, celeb, kom, tev gotin gotin, bêjîn, bêjan govar, gowar kovar, magazîn goyîj goyîj, goyîşk, fêkieyek e (bi îngilîzî "hawthorn" û bi tirkî "aliç" tê gotin) goze cer, cêr gozer cerçêker gozele cerik, cêrik gudle beşa / pişka ser eniyê ji pirça / porê mirov gujm tundî, tûjî, şidet gujm (bejnûbala xwe) hejandin gucer bn gecer gul girewî, lewitî, pîs, herimî, gurî, beloşîn, pîskî, larekî gul gul, kulîlk gul girtin gul girtin, kulîlk dan, pişkivîn gulac kapsûl, kîsik gulale (gula) nîsanî, (gula) bûkûzava gulan 2yem meha ya salnameya kurdî gulan di salnameya zayînî de meha 5em ya her salê gulaw gulav, ava (ji) gulan gulawî gulavî, ji ava gulan gulawî gulavî, birek hirmiyan e gulawpijên gulavreşînk, lêreşandina ava gulan gulbang (peyva/ banga) bixêrhatin(ê) gulbang daxwaz, tika, rica gulbaran gulbaran, gul bi serê kesekî / tiştekî de barandin / weşandin gulbedem ter, hêşîn (fêkî, keske) gulbijêr, gulçin bijare, gulbijêrk, yên herî baş / xweş / jêhatî û hwd guldan guldank, amana gulan dikin tê de yan tê de şên dikin guldar guldar, dara / giyayê gulan dide gulebax sorgul guleberoje gulberoj guleçawêşe beybûn gulendam gulbejn, gulendam, kesa bejnûbala wê wa lihevhatî û bedew e ku jê re "gul" dikare bêt gotin gulendam navek keçan e gulî gulî, ji gulan, ji rengê gulan gulgulî gulgulî, cil û bergên wêneyên gulan li ser gulle gulle, berik, fîşek gullebaran gullebaran, gullereşan gullepirêj gullereşînk, tifeka makîneyî gulme tibab, parçe, parçeyek mezin gulmêx sing, mîx, arêx, spîn gulreng gulreng, ji rengê gulan gulreng gulreng, wek gulan bedew û delal gulrêzan gulbaran, gul bi serê kesekî / tiştekî de barandin / weşandin gulşen gulşen, gulistan, gulrez, rezê / baxçeyê gulan gulunke gulîfank, rîşelok, mengule gulzar gulistan, gulrez, rezê / baxçeyê gulan gulî girew, girewîtî, pîsî, herimîtî gum wenda, hinda, berze, rêwenda, nediyar gum jidestdayî, wendakirî guman şik, guman, dudilî, dilwasî gumanbar berşik, gumanbar, kesa/ê / tişta guman jê tên birin gumanî bişik, dudil, dilwas, dilwaswas gumanreş bişik, dudil, dilwas, dilwaswas gumete dan xwe hilavêtin, xwe hilavêtin gumirk gumirk gumî wendayî, hindayî, berzeyî, rêwendayî, nediyarî gumî jidestdan, wendakirin gumnaw bênav, nenas, kesa/ê jêhatîtiyên wê/wî nayên nasîn yan ecibandin gumra, gumrê xirayî, xirhayî, kesa/ê ji ser rêya rast (ya olî û dînî / sincî û exlaqî) çûye, li ser nemaye, heretîk gumra, gumrê bêbext, bêwijdan gumraker xapînok, xapîner, lêbok, cambaz gun gun, hêlik, ritil, (kîr û) gun gunah gune, guneh, xirabî, tawan gunahbar gune(h)bar, tawanbar, kesa/ê gunehek yan çend guneh kirine gunahkar, gunahker gunehkar, gunehker, tawankar, kesa/ê gunehan / xirabiyan / tawanan dike gunahkarî, gunahkerî gunehkarî, gunehkerî, tawankarî, kirina gunehan / xirabiyan / tawanan guncan (bi) kêr hatin, guncîn, lê hatin guncandin (bi) kêr anîn, lê anîn, guncandin, wa kirin ku (tiştek) kêrî (tiştekî) bêt guncaw bikêr, bikêrhatî, guncav, lêhatî, kêrhatî, minasib gund gund gundarî gundarî, derbajar, dernavend, deverên ne bajar in gundore gundor, petêx, talik, kalik guntule birek tiriyê zer e gur gur gur lez, bizav gur hêz, şiyan gur pê dan gur kirin gur pê dan lezandin, bizivandin, lez danê gurbe nêrepisîk, nêrekitik, pisîkên / kitikên nêr gurbe pindiloşk, (kur) pito, bito gurbe (kiç) pitê, bitê, kesa/ê kurt û qelewok gurbiz zexm, qayim, bihêz gurc gurc, leşsivik, destsivik gurc çist, çeleng gurc lezgîn, bilez, bibez, pît, hêl: ~ û gol çist û çeleng gurçîle gurçik, gurçîlk gurçû berçêlk, sersîng, bersînga firindeyan gurd wêrek, biste, mêr, dilêr, dilşêr, pelewan, bisteh gure qelebalix, geremol, qerebalix gureşe lêxurîn, gef, tehdîd: hereşe û gureşe gef û gur gureşekar gefker, gefxwer, tehdîdker gureşekar bive, xeter gureûbire heytûhot, deng û pêjn, qerebalix, dengê bilind û zêde gurêz xwejêkirin, xwejêdûrkirin, hevzaxwejêkirin, xwetêkilnekirin gurg gur, gurg gurgangaz xayîn, hevalê dijminan gurîs werîs, wêrîs, benek stûr e (t ji mûyê bizinan têt çêkirin) gurp, gurpe, gurpegurp (dengê) gurm, gurmegurm, dengê lêdana dil ya dil gurz gurz gurz kaşok gurz gurz, biserdegirtin, êriş gurze gurzik, destik, qevd (nim. yê gulan) gurze gurze, prîzma gurzehon werîs, bizîng, ben, hebl gurzetîşk tîroj, tîrêj gustax wêrek, biste, bêtirs, netirs, mêr gustaxî wêrekî, bisteyî, bêtirsî, netirsî, mêranî guş ben, benik, dezî guşa, guşad xirş, pûç, vala, xalî, bênaverok guşar givaş, guvaş, şidan guşîn givaştin, guvaştin, şidandin, givişandin guşran givişîn, guvişîn, şidîn, hatin guvaştin / şidandin guşraw givaştî, guvaştî, şidandî, givişandî guşrawe derkişandî, jêkişandî, jêderanî guwan guhan (memikên lawiran) guwar kewê ferx guware guhar, guhark guwastinewe raguhezandin, guhastin, veguhastin, guhezandin, ji cihekî birin yek dî guwê guh guwê lê girtin guh dan, guhdarî kirin guwêçke guh guzare giringî, watedarî, pûte, pûtedarî, ferî, muhîmî guzaredar watedar, giring, pûtedar, fer, muhîm guzareyî razber, abstrakt guzer kunc, qunc, kuncik, quncik, qulaç guzer buhur, rê guzeran meşîn, bi rê ve çûn (t mecazî) guzeran debar(e), îdare (ya jiyanê), qîm guzeran kirdin debare kirin, îdare(ya jiyanê) kirin, qîma xwe (bi tiştekî) anîn guzerandin meşandin, bi rê birin (t mecazî) guzerandin debare kirin, îdare(ya jiyanê) kirin, qîma xwe (bi tiştekî) anîn, (jiyana xwe) borandin guzerga, guzerge rê, rêgeh guzeryu (rêya) vekirî / bêasteng gû gû, pîsatî gû kirdin rîtin, gû kirin gûboq (qewze) kevz gûp gep, alek gûpin gepîn, gepqelew gûran dirûvîn, dirist bûn, şikil girtin gûwawî pîs, gûyî, herimî, qirêj, lewitî gwê bn giwê ha ha? çi? çawan? (Te) çi got? ha ha? ma ne, yan: Toş dêyt, ha? Tu jî, ha? Tu jî dêyî? Tu jî dê bêyî, ma ne? Tu jî dê bêyî, yan? ha ha, hanê, de ha, de hanê, işte, va ye, de va ye, kerem ke, fermû (t dema tiştek ji kesekî re têt dan li şûna bêt gotin: "Bigire") ha ha! bizane ha! bizane ku, de min ji te re got ha ha ... ha ... ha ... ha, geh ... geh, car ... car: Le lêre ha lewê li vir li wir, geh li vir geh li wir, car li vir car li wir ha ([min] ham, [to] hayt, [ew] ha, [ême] hayn, [êwe] han, [ewan] han) Li şûna lêkera "bûn" têt bikaranîn: Ham le mal [Ez] li malê me. Hayt le mal? [Tu] li malê yî? û hwd. -ha : -an (pêşpirtikek e bo diyarkirina pirejimariya t jimaran): hezarha (bi) hezaran, milyonha (bi milyonan) hac bn har û hac hacet, hacet alav, amûr, hacet hacî hecî, hacî, kesa/ê heca xwe bi cî aniye hacîbadam navê birek biskewîtan e hacîbayef bahîvtirşk hacîleqleq hacîleglege, leglege, quling hacîreng bn hacîreş hacîreş hacîreşk, hechecîk, çivîkek rewş e haçe bn dirêjayî hafiz hafiz, kesa/ê Qur'anê ji ber dizane, kesa/ê Qur'an ji ber kiriye hafiz kor, bêçav, kore haj mat, matmayî, ecêbgirtî, sersam hajandin xwişîn, xuşîn, dengê bilind yê daherikîna / darijîna avê jê hatin haje, hajehaj xwiş, xwişexwiş, dengê bilind yê daherikîna / darijîna avê haka haha, aniha, di vê gavê de hakayî hahayî, tişta aniha / haha bibe / bêt / biqewime hakim (fermanrewa) hakim, padişah, fermanber, walî, rêveber, mîr hakim (dadgêr, serokî dadga) dadgêr, dadger, hakim, serokê dadgehê hakimane hakimane, wek / mîna hakiman hakimane hikûmî, hukumetî, fermî hakimêtî hakimî, hakimtî, rêveberî, fermanberî, hukim hako keteberî, tesadif: le ~ bi keteberî / tesadifî hal hal, rewş, çawanî hal û ehwal çawanî, rewş, hal û ehwal halî serwext, fama, têgihiştî, têgihandî, fehma     halî bûn tê gihîn, serwext bûn, fam kirin, tê gihiştin     halî kirdin tê gihandin, serwext kirin, famandin, fehmandin halaw hilm, buxar, hewayê germ, ava wa germ bûye ku hildikeve hewa halet rewş, destûdar, hal halî bûn tê gihîn, tê gihiştin, fam kirin, serwext bûn, fehm kirin, fêm kirin halî kirdin tê gihandin, dan famkirin, serwext kirin ham bn haw hamar rastgeh, deşt hamêz hemêz, hembêz, koş, dergûş han pal, def, dehf, han, teşwîq han dan şarandin, (li tiştekî) sor kirin, han dan, teşwîq kirin, berev (kirina tiştekî) def dan / pal pê radan han dinyadîtî, xwedîtecrûbe, pêzan han bn ast hana hewar, pena, stare, daxwaza alîkariyê kirin hana birdine ber ... xwe spartin (kesekî / tiştekî), avêtin hewara (kesekî  / tiştekî) hana hingiv, hingivîn. Tenê di vê gotinê de bi kar têt: Hanam kirde demit Devê te bihingiv be ("Min hingiv kir devê te." Dema kesek tiştekî pir baş vedibêje û li şûna "sehet xweş" yan "dev xweş" mirov dixwaze gotinek hê şirîntir bibêjiyê) hanaber hewarber, stareber, kesa/ê xwe dispêre (kesekî / tiştekî) hanehan bn han hander palder, defder, şarîner, sorker, teşwîqker handiraw şarandî, (li tiştekî) sorkirî, teşwîqkirî, berev (kirina tiştekî) defdayî hane bn kanî hanê bn ha hanîn bn hênan hapulk bn derfet har har, dînûhar, dirinde, venehewayî, bêtebat, şûm, neqet, destmatî har û hac şûm, neqet, venehewayî, destmatî, ya/yê destê xwe dike di nav her karî re tevî ku ne karê wê / wî be jî, t zarok yên ku ji ber nesekinîna xwe xirabiyan dikin û ziyanê digihînin kesekî yan tiştekî haran bn harîn haraw hêrayî, hêrandî, destarkirî, (genimê, goştê û hwd) hûr-hûrkirî hare, harehar şinq, şingeşing dengê şkestina caman / şûşeyan hare kirdin şingîn, dengê şkestina caman / şûşeyan jê hatin hare kêzikek e hariye kêzek e harî harî, dînûharî harîkar alîkar, arîkar, alîkar harîkarî alîkar, arîkar, alîkar harîn hêran, hêrandin, hêrîn, destar kirin, (genim, goştê û hwd) hûr-hûr kirin harû pidû, pû, alûne, pidî, goştê ber didanan harûhûrt pozbilindî, quretî, xwe mezin hesibandin / kirin haş bn bêkelk haşa haşa, ne wa / wisan / wiha / wilo / hosa haşa ji bilî, ji xeynî, ... ne tê de: haşa huzûr haşa huzûr, ji bilî yên amade / hazir / li hizûrê haşûhûş dengûdor, qerebalix, qerqeşe, gengeşe, şerenîx hat dema borî ji lêkera hatin hat bext, nesîb, şans: rêy çûn û nehat rêya bêveger, rêya çûn û nehatinê hatin hatin hatine dî bi cî hatin, bi cih hatin, rast derketin: Awatekanman hatine dî Hêviyên me bi cî hatin hatinewe vegerîn, vehatin, hatinve, dîsan hatin hatinewe yad / bîr hatin bîrê hatûçû hatin-û-çûn hatûçû trafîk: polîsî ~ polîsê livok, polîsê gerok, polîsê trafîkê havil havil, xebat, berhem, encam haw- hev-, hev-, eynî-, êkûdu, hevûdin hawahengî hevahengî, lihevanîn hawahengî hevkarî, amadekirina tiştekî bi hev re hawar hawar, bang, gazî, hewar hawar birdin (bo) xwe spartin (kesekî), hawara xwe gihandin (kesekî) hawar lê hestan hawar kirin, kirin qîrîn û hawar hey hawar! hey hawar! wey li vî halî hey hawar! hawar e! Xwa hawar! Hewar Xwedê! hawar bn hewar hawarî hewarî, berbedel, mînek hawarker hewarker, gazîker, bangker, kesa/ê hewarê dike hawbend hevbend, hevgir hawbeş hevbeş, hevpar, mişterek, pêkve, şirîk hawbeşêtî, hawbeşî hevbeşî, hevparî, mişterekî, şirîkî hawbîr hevbîr, hemfikir, kesên (li ser mijarekê) dîtin û baweriyên wan mîna hev in hawcê hevber, tiştên mîna / beramberî hev in hawcor hevbir, hevceleb, hevçeşn, hevcor, tiştên ji heman birê ne / eynî hev in hawcot hevcot, tiştên tam mîna hev hawcot hevtov, zarokên cêwî / hevalcêmik yên ku tam dişibin hev hawçaw hevrik, dijber, kesên dijî hev hawçawî hevrikî, dijberî, berberkî, dijîtiya hemberî hev hawçax hevçax, hevserdem, hevdem, eynî demî hawçax nûjen, hevçerx, nihoyî, modern hawçek hevçek, kesên bi hev re dijî tiştekî / kesekî şer dikin hawçeq hevçeq, hevbin, tiştên bingeha wan yek e hawçerx bn hawçax hawçeşn bn hawcor hawçire hevbêj, kesên bi hev re (tiştekî, t stranan) dibêjin hawderd hevderd, kesên derd û kulên wan eynî ne hawdest hevdeste, mîna hev hawdîn hevdîn, hevol, kesên dînê wan eynî ye hawen hawin -hawêj -avêj, paşqertafek e dikeve pey hin peyvan û kirdeyan ji wan çêdike, nimûne: rimhawêj rimavêj, kesa/ê riman diavêje, tîrhawêj tîravêj hawêr jihevkirina mih û berxan bo dema dotina mihan hawha, hawhaw dengûdor, dingering, xiringediring, teqereq hawîn havîn, tavistan, germtirîn demsal, demsala piştî biharê û berî payizê, dijw. zivistan hawîne, hawînî havînî, havînîk, tiştên li havînê çêdibin (wek fêkî) yan kêrî havînê tên (wek cil) hawînhewar havîngeh, havînwar, cihê bênvedanê yê havînê hawîştin avêtin, havêtin, avêştin hawîtin bn hawîştin hawkar hevkar, hevxebit, hevşol, kesên / tiştên li gel hev karekî dikin yan dixebitin hawkarî hevkarî, hevxebat, hevşolî, karkirina bi hev re, şol kirina li gel hev, xebata pêkve hawkat hevdem, bûyerên di eynî demê de diqewimin hawkêş hevkêş, paralel hawkêşe hevkêşe, hevber, beramber, wekhev hevkêşî hevkêşe, paralelî, paralelîzm hawla hevhêl, hevla, hevlayen, tiştên aliyên wan eynî ne hawlif bn hawta hawmal hevmal, kesên (ji / li) eynî malê hawmil hevnîr, gayên bi hev re vot pê têt kirin hawmil (m) heval, hevrê, hevbar hawnaw hevnav, kesên navên wan eynî ne hawnaw hevwate, sînonîm, hevmane, du yan zêdetir peyv yên ku wateya / maneya wan eynî ye yan pir nêzî hev e, nimûne: wek, mîna, şibî, eynî, nola, fena û hwd hawneberd hevrik, dijber, rikeber, kesên dijî hev hawnişîn hawjîn, kesên bi hev re dijîn hawniştiman bn hawwilat hawnore hevdor, kesên doranê dikin, kesên bi dor cihê hev digirin û karekî dikin hawpa hevtawan, hevguneh, kesên ziyanek / xirabiyek bi hev re kirine hawpaye hevpaye, kesên di pileya / dereceya xwe de hindî hev in hawpeyman hevpeyman, hevsoz, hevalbend, kesên li ser heman soz û peymanan hevkarî û alîkariyê didin hev û bi hev re dixebitin hawpirsî hevpirsî, suhbet, pirsîna li halê hev hawpişt hevpişt, hevpal, kesên alîkariya hev dikin biray hawpişt birabav, birabab, kesên bavê wan yek e lê her yekê dayikek cuda heye biray hawpişt (m) birabav, kesên wa dilsozî hev in qey birayên hev in hawraz hevraz, kesên tiştek / tiştên hev yê(n) raz / nepenî / nehînî dizanin hawrê heval, hevrê, hogir, dost, birader hawrêtî hevalî, hevaltî, hevalînî, hevrêtî, hogirî, dostî, biraderî hawsal hevjî, hevtemen, hevsal, kesên jiyê / temenê wan hindî hev e hawsame hevbînahî, hevbîr, hemfikir, kesên baweriya / bînahiya / dinyabîniya wan wek hev e hawsaz hevgir, hevsaz, hevkêr, tiştên kêrî hev tên hawsede hevsedsal, kesên / tiştên li eynî sedsalê jiyane / qewimîne hawseng hevseng, serbiser, hevterazû, tiştên / kesên / giraniya / giringiya / bandora wan hindî hev e hawseng rewşa yan rawesteya normal / asayî hawsengî hevsengî, serbiserî, balans hawser şû, hevser, jina yan mêrê kesekê/î hawserdem bn hawçax hawsê bn dirawsê hawsinûr hevtixûb, hevsinor, cihên (t welatên) sinorên wan bi hev re ne hawsiwênd hevsoz, hevsond, hevpeyman hawsiwêndî hevsozî, hevsondî, hevpeymanî, komplo hawşan hevmil, kesên di pileya / asta / dereceya hev de hawşan hevta, kesên hindî hev zîrek / jêhatî hawşar hevbajar, hevşar, hemşerî, kesên ji eynî bajarî hawşêwe hevawa, hevşêwe, hevreng, tiştên bi eynî awayî / şêweyî / rengî hawşîre hevşîr, kesên şîrê eynî dayikê xwarine lê ne ji eynî dayikê ne hawta hevta, kesên hindî hev zîrek / jêhatî / xurt û hwd hawtek pêvek, pêrek, tiştê(n) bi hinek / yek dî ve / re hawtemen hevjî, hevtemen, kesên jiyê / temenê wan hindî hev e hawterazû bn hawseng hawwilat hevwelat, kesên ji eynî welatî hawwilatî hevwelatî, kesa/ê ji welatekî ye û mafê wê / wî yê asayî wek ya / yê herkesa li wî welatî dijî heye hawxak hevax, cîran hawxef hevxew, kesên bi dinivin / radikevin / radizin hawxiwan hevsifre, kesên bi hev re dixwin û vedixwin hawzêd bn hawwilatî hawzig cêwî, hevalcêmik, hevzik, kesên bi hev re di heman demê de ji eynî dayikê bûne hawziman hevziman, kesên bi eynî zimanê wan (yê zikmakî) eynî ye hawzom hevzom, hevcom, hevgom, kesên ji eynî zomê / comê / gomê / herêmê / deverê / aqarî hazir amade, hazir hazirî hazirî, amadeyî he he!? çi? ha!? he, he' he', hi', ne', na, ne, no: He', nayem He', nayêm he- he-: [min] hem [ez] heme, [to] heyt [tu] heyî, [ew] heye [ew] heye, [ême] heyn [em] hene, [êwe] hen [hûn] hene, [ewan] hen [ew] hene he- [min] heme min heye, [to] hete te heye, ew heyetî wê / wî heye, ême hemane me heye, êwe hetane we heye, ewan heyane [e]wan heye heb heb, hebik, tablet, dermanê lib-lib hec hec, çûna Mekeh û Medîneyê bo bicîanîna yek ji erkên /erkanên îslamê hec ziyaretkirina cihek pîroz hec armanca dawîn di lîstika tebelanê / xarbaziyê de hecû bn daşorîn heçulûr rew-rew, reyîn / rewîna / hewîna har ya seyan / kûçikan hed hed, sinor, tixûb, rade, ast hed wêrekî, bistehî hedîs hedîs, pendên / şîretên / çîrokên têt bawerkirin ji devê Mihemed Pêxember in heft heft (jimare 7, VII) hefta heftê (jimare 70, LXX) heftamîn, heftamîn heftêyem, heftêyemîn, (di rêzê de ya / yê / yên) heftêyê heftane heftane, meaşê heft rojan heftane hefteyî, tişta her hefte (carekê) dibe hefte hefte, heftî, heft roj, yekîneyek demî ye ji heft rojan pêk têt heftem, heftemîn heftem, heftemîn (di rêzê de ya / yê / yên) heftê hefteyî hefteyî, tişta her hefte (carekê) dibe hej bn heş hejan hejîn, hejiyan, hejihan, hatin hejandin, şilqîn, qeliqîn, livîn hejan (wurûjan) arîn, ariyan, arihan hejandin hejandin, şilqandin, qeliqandin, livandin hejandin (wurûjandin) arandin hejar hejar, jar,belengaz, feqîr, reben, kêmhe, destkurt hejarî hejarî, jarî, belengazî, feqîrî, rebenî, destkurtî hejde hejde, hijdeh (jimare 18, XVIII) hejdeha, hejdîha bn ejdeha hejdehem, hejdehemîn hejdem, hejdeyem, hejdemîn, (di rêzê de ya / yê) hejdeyê hejend hejok, qeliqok, livok, venehewayî hejêner hejîner, qeliqîner, livîner, ya / yê dihejîne hejêner arîner, ya / yê diarîne hejg çeq, çiqil, çeqik, çikilk (yên daran / deviyan / tiraşan) hejg zend, dest hejg pî, ling hekîm hekîm, bijîşk, nojdar, dermanker, luqman hel delîv, derfet, firset, fersend, mecal, keys hel car, gav, dem, kêlîk, bîsk, hal, neql hel- hil- (pêşqertafek e dikeve pêşiya hin peyvan û wateya berev jor / serî / silal dide wan) helahel bn helayil helahela rîçalok, zîçarok, peritî, pirtepirt, parçe-parçe helal pûyîn, debax helal dan pûyîn, debax kirin helal helal, rewa, durist, tiştê (bi taybetî ji alî dînî ve) destûr heye bêt kirin helale lale, alale, le'le helale sergul, gerik, toza kulîlkan helale awaz, melodî, dengê birêk û lihevhatî helalxor helalxwer, kesa/ê malê heram naxwe helalxor kesa/ê malê ne yê wê / wî be bêyî destûr destdirêjiyê lê nake helalza, helalzade helalza, helalzade, zaroka/ê ji dêbavên markirî çêbûye helamet persîv, arsim, harîk, zekem, asrîm, sarma helametî persîvî, arsimî, harîkî, zekemî, asrîmî, sarmayî, kesa/ê persîvê girtiye, ya / yê bi persîvê ketiye helamsan enflasyon, bihabûna tiştan û daketina qîmetê pare helane zembîl, sepet helat meth, pesn (t yên bêbingeh) helat bên, bêhn, bihn (ya pîs) helat tenê di rojhelat helatû revok, ya / yê direve helatin bn helhatin helawêz hilawîstî, daliqandî, (bi dîwar / ristê ve) kirî helawird (ji hev) veqetandî / cuda(kirî) helawirdin ji hev kirin, ji hev cuda kirin, ji hev veqetandin helawisan werimîn, perçivîn helawisan berfire bûn, belav bûn helaxinîn girtin, qepat kirin (t kun yan rê) helaxinîn xwe hilpîvan, qedirê kesekî şkandin bi gotina dijûnan li kesek wê / wî yê mirî jehrî helayil! jehremar! quzilqurt! quresim! helbest helbest helbest lihevînayî, çêkirok, xapînok, lêbok helbeste helbest, t çîrok yan dersa wek helbestê vehûnandî / lihevînayî helbestin hûnandin, vehûnandin, li hev anîn, hilbestin, kirin helbest helbestin li hev anîn, çêkirin (t derek yan tiştek bo xapandin û lêb û hîleyan) helbestiraw hûnandî, vehûnandî, lihevînayî helbestiraw lihevînayî, çêkirî, çêkirok, xapînok, lêbok helbet, helbete elbet, helbet, bêguman, jixwe, bêşik helbet, helbete belkî, dibe ku helbez (xwe)hilavêtin, xwe bilind avêtin helbezîn, helbezînewe vejenîn, bi erdê ketin û jê bilind bûn helbijardin hilbijartin helbijêr hilbijêr, ya/yê ku hildibijêre yan jî mafê hilbijartin û dengdanê heye helbijar hilbijar, ya/yê tê yan dikare bê hilbijartin helbijar bijare, tiştên hêja / berkeftî / hezkirî helbijarde bijare, tiştên hêja / berkeftî / hezkirî helbijarde hilbijartî, bijartî, yên ku hatine bijartin helbijardin hilbijartin, bijartin, ji nav hinan yek yan çend (kes / lib) qebûl kirin helbijêr hilbijêr, ya / yê (hin kesan / tiştan) dibijêre helbijêr ya / yê mafê wê / wî yê dengdanê di hilbijartinan de heye helbijêraw hilbijartî, ya/yê hatiye hilbijartin heldan hilavêtin helbirîn hilketin, rabûn, bilind bûn helbirîn (ronahî) hilbûn, vêketin, berbûn, geş bûn, gur bûn helbirîn rê lê girtin, bersîng lê girtin (t li êrişên dijmin û nehiştin dijmin bi pêş bikeve) helbirwandin meriçandin, merçiqandin, perçiqandin, zirviçandin helbizirkan (rûyê mirov ji tirsan) zer bûn / spî bûn helbizirkaw (rûyê mirov ji tirsan) zerbûyî / spîbûyî helçeqîn tê kutîn, tê çûn, tê re çûn, çûn tê re (bizmar, derzî, strî û hwd di tiştekî re çûn) helçinîn nijinîn, nijinandin, gidîş kirin, (li ser hev) kom / berhev kirin helçinîn dîwar danîn helçinîn (av yan ruhniyek dî) mêtin / mijîn (xwe) helçinraw nijinî, nijinandî, gidîş kirin, (li ser hev) komkirî, (li ser hev) berhevkirî helçûn firûn (t şîr dema zêde germ dibe û di ser qazanê / qûşxanê re diavêje) helçûn hilketin, hewa ketin, berev jor / serî / silal çûn heldan hilavêtin, avêtin hewa heldan (firfirok) hilfirandin heldan (çadir, kûn, xîvet) vedan heldan (zêde) pesnên / methên kesekî / tiştekî kirin heldan (gotina kesekî) vebirîn heldan geş bûn, xemlxweş bûn heldanewe (qepax / kevînk / serpoş / nivîn û hwd ji ser) rakirin heldêran hilqulipîn, xwe hilqulipandin, li hewa / firê xwe xwe qulipandin heldiran dirîn, çirîn, peritîn, hatin dirandin / çirandin / peritandin heldiraw dirî, çirî, peritî, dirayî, çirayî, (ya / yê) hatî dirandin / çirandin / peritandin heldirîn hildirandin, hilçirandin, dirandin, çirandin, bi devek tûj (t yê kêrê) dirandin / çirandin heldirûraw hildirû, derdirû (tişta/ê deriyê wê / wî bi dirûnê / kêliyan hatiye girtin) heldirûn hildirûn, derdirûn (bi dirûnê / kêliyan deriyê tiştekî girtin) hele şaşî, xeletî, çewtî heledawan lez, bizav, lezûbizav, ecele, pele helehel qîrîn, qîjîn, dengûdor heleke venehewîn, li cihê xwe nesekinîn / netebitîn heleke navê govendekê ye heleke navê birek teyrê baz e helhele tilîlî, dengê kêfxweşiyê di şahiyan de (t jin vedidin) helhele kêşan / lê dan tilîlî vedan, kirin tilîlî helengûtin hilingivîn, hilingiftin, likumîn, terpilîn heleqmeleq ehmeqî, serserî, gotinên / tiştên dûrî hiş û aqil heleşe lezok, bilez, bizivok, bilezûbizav, bêsexbêr, bêdîqet heleşeyî lezokî, bizivokî, lez, bizav, bêsexbêrî helet asê, cihê mirov nikare bi asanî lê bimeşe helet serhişk, neguhdar, mirovê serkêşiya wê / wî kirin dijwar e helewer kesa/ê têkilî nav karên (t axiftina) xelkê dibe helexerc felîte, destbelav, kesa/ê malê / pareyê xwe pir xerc / pûç dike helfilîqandin meriçandin, merçiqandin, zirviçandin, perçiqandin helfilîqan meriçîn, merçiqîn, zirviçîn, perçiqîn helfilîqaw meriçîn, merçiqîn, zirviçîn, perçiqîn helfirandin hilfirandin, wa kirin ku tiştek bifire (t bi lez) helfirîn hilfirîn, firîn (t zû firîn dûr) helfirîwandin xapandin, lê(h)b lê kirin, hîle lê kirin helgeran hilgerîn, li hindavî / raserî tiştekî gerîn yan dewr dan helgeran hilketin, hewa ketin, ji derek nizm meşîn derek bilind helgeran berbelav bûn (dar yan giya dema pelên / çeqên xwe belavî derdorî xwe dike) helgeran (reng) guherîn, lê bûn (rengek): Rengî zerd helgera Reng lê zer bûn (ango bûn spîçolkî / zerik) helgeranewe qulipîn, vequlipîn, serberjêr bûn, berejavî bûn, dijber bûn helgêranewe bn helgeranewe helgiloftin perixandin, mizdan, destê xwe pêve anîn û birin helgirtin hilgirtin helgîran hatin hilgirtin helgîraw revandî, revayî (jin yan keç bi armanca markirina li xwe) helgîrsan hilbûn, vêketin, berbûn, geş bûn, gur bûn (agir) helgîrsan çêbûn, dest pê bûn, berpê bûn, afirîn helgîrsan berbûn hev, li hev sor bûn helgîrsandin hilkirin, vêxistin, berdan, geş kirin, gur kirin (agir) helgîrsandin çêkirin, dest pê kirin, berpê kirin, afirandin helgîrsandin berdan hev, li hev sor kirin helguşîn givaştin, şidandin, guvaştin, jidandin helhatin (roj / heyv) hilhatin / rabûn / derketin helhatin revîn, bazdan helhatin (reng) guherîn / guhorîn helhatin (hevîr) pif / bilind bûn helhatin (bi hevîrtirşk) tirşîn, tirş bûn helhatin (hêk di bin mirîşk / eloka kurk ve) meriqîn helhênan (metelok / pirsgirêk) tê derxistin, pê hesîn, zanîn helhênan (hêk di bin mirîşk / eloka kurk ve) meriqandin helhênan (çav[ên xwe] piştî nivistinê / nesaxiyê / bêhişiyê) vekirin helhênanewe vereşîn, hilavêtin, tişta xwarî / vexwarî zikê xwe dîsan di devê xwe re avêtin helhêncan (av ji bîrê) hilkişandin / hilkêşan helhêncan (av ji derekê) çikîn, miçikîn, miçiqîn, çik / hişk / ziwa / zuha bûn, (t ji ber germayê av jê) qut bûn helhênciraw (av ji bîrê) hilkişandî / hilkêşayî helhênciraw (av ji derekê) çikî, miçikî, miçiqî, çik / hişk / ziwa / zuha bûyî, (t ji ber germayê av jê) qutbûyî helhêner têderx, kesa/ê metelokekê / pirsgirêkekê tê derdixe / hel dike helhênge hêlîn, kurkgeh, cihê mirîşk lê kurk dibe û hêkên xwe dimeriqîne helhênraw têderxistî helhênraw meriqî helhênraw meriqandî helhênraw vekirî bn helhênan helîz çerm, pîst, post (yên heywanan) helîz meşk heljimar hiljimar, statîstîk, jimarko heljimardin hejmartin, hiljimartin, hijmartin, jimartin heljimêraw jimartî, hejmartî, hijmartî, hiljimartî helk zimanxweş, zimanşirîn, peyvzêrîn helkalîn pitpit kirin, gilî / gazin / lome kirin -helken -kol, -hilkol: gorhelken gorkol, kesa/ê goran dikole / çêdike helkendin hilkolîn, hilkêlîn helkendin hilkêşan, hilkişandin, (darek / giyayek bi reh û rîş ve ji erdê) deranîn / derînan helkendin qewirandin, derxistin, kesek / tiştek neçar kirin ji derekê bireve helkenran hatin hilkolîn / hilkêlîn helkenran hatin hilkêşan / hilkişandin, (darek / giyayek bi reh û rîş ve ji erdê) hatin deranîn / derînan helkenran hatin qewirandin / derxistin, kesek / tiştek hatin neçarkirin ji derekê bireve helkenraw hilkolî, hilkolayî, hilkêlayî, (ya / yê) hatî hilkolîn / hilkêlîn helkenraw (ya / yê) hilkêşayî, hilkişandî, hatî hilkêşan / hilkişandin, (darek / giyayek bi reh û rîş ve ji erdê) derînayî, hatî deranîn / derînan helkenraw qewirandî / derxistî, kesek / tiştek hatî neçarkirin ji derekê bireve helkewt hilkeft, bone, minasebet helkewte, helkewtû berkeftî, bijare, jêhatî, hêja helkewte, helkewtû awarte, nejirêzê, têvel, cuda helkêş hilkêş, hilkişîn, ya / yê hildikêşe / hildikişîne helkêşan hilkêşan, hilkişandin, kêşan / kişandin jor / serî / silal / hewa helkêşraw hilkêşayî, hilkişandî, ya / yê hatiye hilkêşan / hilkişandin helkiran selixîn, veçirîn, verûçîn, verûçikîn, piçek / pirtek çerm / pîst ji ser vebûn / çûn, bi sivikî birîndar bûn helkirandin selixandin, veçirandin, verûçandin, verûçikandin, piçek / pirtek çerm / pîst ji ser vekirin / rakirin, bi sivikî birîndar kirin helkiraw (ala) hildayî bilindkirî helkiraw (ben, dezî, rîs) alandî, alayî helkiraw (huçik) hildayî helkiraw (agir / ronahî) hilkirî, vêxistî, berdayî, geşkirî helkiraw selixî, veçirî, verûçî, verûçikî, piçek / pirtek çerm / pîst ji ser vebûyî / çûyî, bi sivikî birîndar(bûyî) helkizirandin kizirandin, kuzurandin, (goşt) li ser / ber agirî sor kirin helkişan hilkişîn, hewa ketin, hilketin, hilçûn, berev jor / serî / silal ve çûn helkişe rabûn, bilindbûn (a seviyeya avê) helko lezok, bêsexbêr, nehişyar, kesa/ê ne têr hişyar / sexbêr / bidîqet e dema tiştekî dike, kesa/ê di karê xwe de zêde dilezîne û li xwe ne hişyar e helkolan, helkolîn hilkolîn, ax (kûr) kolîn daku tiştek di bin derbîne helkolraw hilkolî, hilkolayî helkolraw hilkolandî helkulîn hilkelîn, hilfûrîn, wa zêde kelîn / fûrîn ku di ser re avêtin helkutane ser bi ser de girtin, êriş kirinê hella şerenîx, xirenîx, dengûdor, dijberî hellûşîn daûrandin, dabeliandin, dabeli'andin, da'ûrandin, zû yan bi hesûdî xwarin hellûşîn nîçandin, nîç kirin, çipek / dilopek ji avê yan vexwirakek dî nehêlan helm hilm, bixar, buxar, dû, dûkêl helmalîn hildan, hilmalîn, hilmaliştin helmalran hatin hildan / hilmalîn helmalraw hildayî, hilmalî, hilmaliştî, hilmaliyayî helman hilmîn, bûn hilm / buxar helmat tebel, xar, tîl, holik, gogik helmatên tebelanê, xaranê, tebelbazî, lîstika tebelan / xaran / tîlan helmeqo pêncokanê, lîstikek / yariyek e bi pênc berkokên / kevirokên biçûk têt kirin helmet êriş, pelamar, lêdan, biserdegirtin helmetcar operasyon, êriş, lêdan, biserdegirtin helmijîn hilmijandin, hilmêtin, av bi boriyan hilkişandin, av / hewa kişandin devê xwe, mêtin xwe helmîzan hilmîstin, hilmîzîn, ji piyan ve mîstin / mîzîn helnan gavîn, gav avêtin, pêngav avêtin, hewa ketin helnan (dav / xefik / feq) venan / danîn helnîştin venîştin, (mirîşk / dîk li ser lîsê xwe) nivistin / razan / raketin / di xew çûn helnîştin venîştin, rehet rûniştin helo eylo, elih, qertal, holî, qertel helol xilole, xulole helok kaşok, gopal, dar helork, helorke landik, dergûşan, lehndik, dergûş, mehdik, dêdîk, deydik, colank, textê zarok tê de tên nivandin / razandin dema hê sava / biçûk in helpaçîn qusandin helpaçîn kur kirin helpaçîn cewandin, cew kirin helpaçraw qusandî helpaçraw kurkirî helpaçraw cewandî, cewkirî hepandin bn hepîn helpe bêrî, bêrîkirin, (tiştek pir) xwestin, ji dil xwestin helpenman werimîn, perçivîn helperandin (zarok) hilavêtin (û vegirtin) helperdawtin bn helpaçîn helperîn govend / dîlan / dawet kirin / girtin, reqisîn helperkê govend, dîlan, dawet, reqas helpesardin spartin, pal dan, pişt dan, pala / pişta tiştekî / xwe dan tiştekî helpesaraw paldayî, piştdayî (tiştekî) helpêç dang, daw, dawên, berdang helpêçan hilpêçan, hilpêçandin, hildan, rakirin helpêçan gihîn, gihiştin, ji kulîlk bûn fêkî helpêçraw hilpêçayî, hilpêçandî, hildayî, rakirî helpêçraw gihayî, gihiştî, ji kulîlk bûyî fêkî helpiçran peritîn, çirîn, dirîn, hatin çirandin / dirandin helpiçraw peritî, çirayî, dirayî, çirandî, dirandî helpiçrîn peritandin, çirandin, dirandin, vekirin helpijan (av û hwd) hilbilqîn, vemistin, hilvizîn, hilvizikîn, di ser re avêtin helpirûkan betilîn, westîn, kerixîn, mandî bûn helpirûkandin betilandin, westandin, kerixandin, mandî kirin helpirûkaw betilî, westî, kerixî, mandîbûyî helpirûzan kizirîn, suşîn, sujîn, şewitîn, bûn qerqûş(k) helpirûzandin kizirandin, sotin, sujandin, şewitandin, kirin qerqûş(k) helpirûzaw kizirî, suşî, sujî, şewitî, (bûyî) qerqûş(k) helqe bn elqe helqirçan çikîn, miçikîn, miçiqîn, çik bûn, ziwa bûn, hişk bûn, ji ber germayê av jê qut bûn helqirçan çikandin, miçikandin, miçiqandin, çik kirin, ziwa kirin, hişk kirin, bi germayê av jê qut kirin helqirçan çikî, çikiyayî, miçikî, miçiqî, çik(bûyî), ziwa(bûyî), hişk(bûyî), ji ber germayê av jê qut(bûyî) helqulan, helqulîn hilbilqîn, bulqîn, dengê bilq-bilq / bulq-bulq yê ji avê têt (t dema dikele / difûre) helqunan, helqunîn îşqilîn, xwe hilavêtin (t bi lingekê gav avêtin) helqun-helqun îşqilk, îşqilkî, îşqilkanê, meşîna / bi rêveçûna li ser lingekî / piyekî helqurandin qurtandin, qurçandin, (av û hwd) qurç-qurç / qurt-qurt vexwarin helqurtandin (xwe tê ~) (destê) xwe kirin di nav karekî re, xwe têkilî karekî / tiştekî kirin helqutandin bn helqurtandin helrijan hilrijîn, hilrijan, hilrijiyan, av bi ser de çûn, av yan tiştek dî yê ruhn dema aman tijî dibe û av / ruhnî di ser lêvan re dirije helrijraw hilrijî, hilrijayî, hilrijiyayî (bn helrijan helriştin hilrijandin, hilriştin, hilrêtin (bn helrijan helsan rabûn helsan û danîştin rabûn û rûniştin, irf û edet, rewişt helsan û kewtin bizav, leptûliv, tevger helsandin rakirin helsanewe verabûn, dîsan rabûn helsaw rabûyî helsengandin hilsengandin, nirxandin, berisandin, dan ber hev, li hev pîvan, nirxê / bihayê / giringiya tiştekî texmîn yan hesab kirin helsengandin kêşandin, giraniya tiştekî pîvan helsengêner hilsengîner, nirxîner, kesa/ê dinirxîne / hildisengîne helsengêner pîvan, krîter helsipardin bn helpesardin helsûkewt leptûliv, tevger, rabûn-û-rûniştin helsûran çêbûn, durist bûn, saz bûn, pêk hatin, afirîn, amade bûn, hatin pê, berpê bûn helsûrandin çêkirin, durist kirin, saz kirin, pêk anîn, afirandin, amade kirin, anîn pê, berpê kirin helsûraw çêkirî, pêkînayî, durist(kirî), sazkirî, afirandî, amadekirî, berpê(kirî) helsûrêner çêker, pêkîner, duristker, sazker, amadeker, afirîner, birêveber helşaxîn (piya) lê xwirîn, gef lê kirin, enirî û bi qehr li gel kesekî axivîn helşêlan hilşêlandin, şêlandin, têkil kirin (t hevîr) heltekan hilhejîn, bi bingeh ve hejîn yan hatin hejandin heltekandin hilhejandin, bi bingeh ve hejandin heltekandin hêrandin, hûr-hûr kirin heltekandin (bejnûbala) xwe hejandin heltek-heltek hêdî-hêdî, bi sexbêrî, bi hişyarî (meş û birêveçûn) heltekîw hilhejî, hilhejandî, bi bingeh ve hejî yan hatî hejandin heltilîşan peritîn, pirt-pirt bûn, parçe-parçe bûn, hûr-hûr bûn heltilîşandin peritandin, pirt-pirt kirin, parçe-parçe kirin heltilîşaw peritî, pirt-pirt(bûyî), parçe-parçe(bûyî), hûr-hûr(bûyî) heltirûşkan totî kirin, totî vedan, rûniştin heltirîn finîn, finihan, ne li ser xêrê çûn (Wek nifirîn têt bi kar anîn: Heltire! Bifine! Bifinihe! Here ji ber çavên min!) heltîzandin bezandin, revandin, dan bazdan / bezîn heltoqîn bilqîn, hilbilqîn, bilq dan heltoqîn derketin, serê xwe deranîn heltoqîn pirzik heltûrandin bezandin, revandin, dan bazdan / bezîn heltûtan bn heltirûşkan helûje hilû, hilûk, încas, hilîk, hulûk helûjereşe hilûreşk helûmerc şertûşirûd, rewş, destûdar, kewdan, barûdox helwasîn hilawîstin, daliqandin, (bi dar / dîwar ve) kirin helwasîn li sêdare dan helwasran hatin hilawîstin, hatin daliqandin, hatin (bi dar / dîwar ve) kirin helwasraw hilawîstî, daliqandî, (bi dar / dîwar ve) kirî helweran werîn, weşîn, weriyan, dawerîn, daweşîn, vewerîn, veweşîn, werihan, pel / dindik / tov jê veqetîn / cuda bûn helwerandin werandin, weşandin, vewerandin, veweşandin, pel / dindik / tov jê veqetandin / cuda kirin helwerîn bn helweran helweşan hilweşîn, ruxîn, têk çûn, pûç bûn helweşan verûşîn, verûşan, verûşiyan, verûşihan, (girêk / dirûn) vebûn helweşandin hilweşandin, ruxandin, têk birin, pûç kirin helweşandin verûşandin, (girêk / dirûn) vekirin helweşaw hilweşî, hilweşiyayî, ruxî, ruxiyayî, têkçûyî, pûçbûyî helweşaw verûşî, verûşiyayî helweşênraw hilweşandî, ruxandî, têkbirî, pûçkirî helweşênraw verûşandî, (girêk / dirûn) vekirî helwêst, helwîst helwest, bîrewerî, dîtin û nerîn helwutin pesinandin, pesn dan, metihandin, meth kirin helxeletan xapîn, hatin xapandin, bi ser de çûn, lêb lê bûn, hîle lê bûn, lêhb lê hatin kirin helxeletandin xapandin, bi ser de birin, lêb lê kirin, hîle lê kirin, lêhb lê kirin, fêl lê kirin helxeletaw xapî, xapandî, lêblêbûyî, lêhblêkirî, hîlelêbûyî, biserdebirî helxeletêw xapînok, lêbok, lêhbok, ya / yê xapan / hîleyan / lêban dike yan dikare bibe sedema wan helxilîskan hilisîn, tehisîn, şemitîn, hulusîn helxilîskan xwişîn, xijîn, xuşîn, xîj bûn, xwiş bûn, terişîn, şelipîn, xijikîn helxilîskandin hilisandin, tehisandin, şemitandin, hulusandin helxilîskandin xwişandin, xijandin, xuşandin, xîj kirin, xwiş kirin, terişandin, şelipandin, xijikandin helxiran hatin raxistin / raêxistin, (t cil bo ziwabûnê) hatin bi ristê ve kirin helxistin raxistin, raêxistin, (t cil bo ziwabûnê) bi ristê ve kirin helxistin bi cî kirin helxistin berdest kirin helxwêndin (piya ~) bi xerabî basa kesekî kirin helzilepîn pifîn, pif bûn, perçivîn, werimîn helzilepîw pif, pifî, pifbûyî, perçivî, werimî helzinîn bn helgeran hem hem, him, herwa, jî, û, herwiha: Hem eme û hem êwanîş hem em û hem jî ew, em jî û ew jî hem z 'em, xweş e bo xwarinê: emî ke 'em ke, bixwe (zarê zarokan e) hem- bn haw- -hem -yem, paşqertafek e bo çêkirina jimarên rêzî ji jimarên sade dema jimara sade bi tîpek dengdêr bi dawî bêt: nohem nehem, (di rêzê de ya) nehê hemahengî bn hawahengî hemal hemal, hilgir, xizmetkar, kedkar hemal karîte, darên banên xaniyan xwe li ser digirin hemam hemam, serşok hemam germav heman eynî, heman, wek, mîna, şibî heman kat hevdem, di eynî / heman demê de hemayel nivişte, niviştok, hemaîlk hemaz malzaro, malzarok, zarokdank, rehîm, cihê zarok tê de ye ji berî biwelide heme- tev-, heme-, ji hemûyan, ya hemûyan heme- pir-, gele- hemedeşîn bn hemşîn hemelayene tevalî, hemealî hemelayene piralî, gelekalî -hemîn bn -hem hemîşe herdem, hergav, hercar hemîşe tim, hertim hemîşe- her-: hemîşezîndû herzindî, hersax, nemir, hemîşebehar herbihar, herdem-bihar hemîşeyî herdemî, herherî, hetahetayî, ebedî, bêdemî hemşîn mijmije, mişmiş, qeysî hemû hemû, hemî, giş, tev, gî, gişt, xir hemû her: hemû şewêk / rojêk her şev / roj hemûpirsî gelpirsî, hemûpirsî, referendum hemûwanî gelemperî, giştî, tiştê / karê / malê hemûyan hemûyî hemûyî, giştî, tevî, tevayî, gelemperî hemwar qebûl, razî, pesend, pejirandî, pejirbar, heqdar hen (hûn / ew) hene (dema nihoyî pirhejmar ji lêkara "hebûn") hena bn hana henar hinar (fêkiyek e) henarde hinarde, îxracat, bo bazirganî eşya / mal ji welatekî birinek yek dî henardin bn nardin henase henase, nefes, bên (ya mirov dikêşe û berdide) henase axîn, oxîn (kişandin) henasebirkê bênbiserketin henasesard bextreş, bêsiûd, bênesîb henasesiwar bênçik, êlpik, astmayî henasewiwarî bênçikî, êlpikî, astma henaw hinav, ûr û rîvîk, nav hencîr hejîr, hêjîr hend hin, hinek, hindek, çend (lib / heb û hwd) hendaz hendaz, birêk, birêkûpêk, rêzkirî, birêz, sererast, sîstematîk hende hindî, bi qasî, temetî, bi temet hender der, derve, dijw. hindir henderan derveyî welat henderan biyanistan, dûrî, xerîbî henderho hêsk, colank hendese bn endaze hendê, hendêk hin, hinek, hindek hendê, hendêk (kemêk) piçek, kêmek hendê car carinan, hin car henefî henefî, mezhebek îslamê ye henefî henefî, çeşme, kanî heneza nevis, zarokên mêrê / jina yekî yên ji jinek / mêrek dî heng hing, mêşa hingiv / hingivînî hengame tevlihevî, serobinî hengaw gav, pêngav hengaw dem, gav, wext hengaw heyam     hengawhawîştin / nan gav avêtin, gavîn     hengaw hênan gavandin, gava xwe di ser tiştekî re avêtin hengdan şan, şana hingiv / hingivînî hengeşelê îşqilk, bezîna / meşîna / xwe hilavêtina li ser yek piyî / lingî hengil ran, qalçe, newq, hengil hengilşelê bn hengeşelê hengiwîn hingiv, hingivîn, berhemê şirîn yê hingan hengûr bn tirê henisk îsk henisk (henasebirkê) bênbiserketin henisk heldan îskîn, îske-îsk kirin, îsk hatin (kesekî) heniskbirkê bn henasebirkê henû, henûke niha, noke, nika, niho, bn êsta henûkeyî nihoyî, ya niha / noke / nika / niho henûn sûn, hesûn, hilû kirin hepe, hepehep rew, rey, rewrew, dengê se / kûçik yan mîna wan hepe, hepehep axiftina zêde û bêwate hepesan heyirîn, mat man, ecêbgirtî man / bûn, hêbitîn hepesandin heyirandin, mat kirin, ecêbgirtî kirin, hêbitandin hepesaw heyirî, mat, matmayî, ecêbgirtî, hêbitî hepîn hewîn, rewîn, reyîn (dengkirina se / kûçik yan wek wan) hepol, hepole, hepolemêşxor peledîn, delodîn, tiredîn, hepletiraş, xwelîbiser, rebenok, hol, aqilsivik, kêmaqil heprûn hûr, hûr-hûr, parçe-parçe heps hefs, zindan, dîlî, êsîrî, êxsîrî, heps hepsxane hefsxane, zindan, girtîxane, girtîgeh, dîlxane, êsîrxane hepû z hepû, xilas, nema heq, heq maf, heq: Heqt e Tu heq î, Heqê te ye heq, heq Tu heqt nebê Karê te pê nebe, Tu xeman nexwe heqanî adil, dadperwer heqanî rastgo heqayet çîrok, heqayet hegbe tûr, kîs, çante, tûrik, telîs, torbe, çewal heqdest heqdest, destmiz, meaş her her     her çî her çi, çi: Her çî bibêt min le gel tom Çi bibe jî ez li gel te me     her çî Her çi ew e, ta êsta     diyar nebûwe Herçi ew e, hê diyar nebûye     her emende her hinde, her ev qas     her emende tenê hinde, tenê ev qas     her ewende her hind, her ew qas     her ewende tenê hind, tenê ew qas     her kat her dema, her gava, kengî ku     her kes her kes, her kesek     her nebê qene, ti nebe jî, çine-çine, çune-çune, qet nebe jî, herî kêm, bi kêmanî     her şit her tişt     her yek her yek, herêk her her, bi berdewamî: Her wut dêm belam nehat her digot dê bêm lê nehat her (tenya) tenê: Her carêk çûbûm Tenê carekê çûbûm her (dîsan, dîsanîş) her, dîsan, dîsa, dîsan jî: Çi bilêyş her naçim Çi bibêjî her naçim, Çi bibêjî jî dîsan jî naçim her êsta aniha, haha, vê gavê, vê kêlîkê, tam niha her, herg herî bn qur hera, hera û hurya qerqeşe, şerenîx, xirenîx, pevçûn, gengeşe hera rev, bazdan, bez hera kirdin revîn, bazdan, bezîn herac herac, mezat, mazat, bazara pitirandinê ya tê de mal dikeve destê kesa/ê herî zêde pare pê bide heram heram, qedexe, yasax, tişta nabe bêt kirin (t ya ji alî dînî ve hatiye qedexekirin) herame ewk, ewka, ewkê, ew-a-dî, ew-ê-dî, çîk, çîkê, çîka heramxor heramxwer, bertîlxwer, rantxwer, kesa/ê malê ne yê wê / wî bi xwe ye dixwe / bi kar tîne bêyî destûr hebe heramxor kesa/ê tiştên dîn heram kirine dixwe (bo nimûne: misilmanên goştê beraz bixwin) heramza, heramzade bîje, bîjî, zaroka/ê ne ji dêbavên markirî çêbûye heramza, heramzade şatir, şeytan, hîleker heras acizî, nerehetî, bêzarî, bîntengî, tengezarî herasan tengezar, nerehet, bêçare, bêzar, bînteng heraş gihber, ya / yê li ber gihiştinê, ya / yê dê di nêz de gihiştî be (fêkî, keske) heraşawis maka li ber zanê heraşawis dayika li ber welidandinê demheraş lewçe, zimandirêj hercayî binefş, gulbinefş herd tat, teht, helan herde, herdebanan (cihê) tatî / tehtî / helanî herdebîr dudil, dilwas, dilwaswas, bişik, biguman, bêbiryar herdegêl derbider, gerok, bêmal herdû herdu here (ya/yê) herî / here, ...tirîn, ji hemûyan ...tir: rojî here sard roja herî sar, sartirîn roj, roja ji hemûyan sartir here mişar, destere, birek (ya daran / asin û hwd) hereme tevlihev, têkil, serûbin, bêserûber heres aşût, aşît, berfxwişî, axxwişî, dahatina axê / berfê ji erdek bilind berev yek nizm heres lehî, rabûna avê, boşûna avê heres şirebaran, barana boş heres hilweşîn, ruxîn, pûçbûn hereşe gef, tehdîd, hereşe, lêxwirîn hereşe lê kirdin gef / hereşe, tehdîd lê kirin / lê xwarin hereşe û gureşe lêxwirîn, bi peyvên hişk êriş kirin heret gupik, lûtke, gupîtk, cihê herî bilind yê tiştekî (t çiyayan yan daran) heret demsal, werz herewez hevkar herewez xizmetkar herêm herêm, navçe, dever, cih, war herêmî herêmî, navçeyî, deverkî (ya / yê ne hemû netewe / welat / dinyayê) herêz firîz, giya, gîha (t yê mêrg û çayir û çîmenan) herfî berkêr, berxên berkêrê, pezê bo serjêkirinê têt xwedîkirin hergîne cerûmer, keramîk hergîz qet, hîç, ti car, çi car, qe hergîzaw hergîz qet û qet, qet'en, hîç, ti car, çi car, qe herî hirî, herî, pûrtê pez herîf hevta, wekhev, herîf, kesên / tiştên bi hêza / zîrekiya / şiyana / bedewiya û hwd xwe wek hev in herîf heval, hogir herle kêz, kêzik hermê hirmî, hirmîk, karçîn, hermî hermê kêwîle hirmiya çolî / beyarî / bejayî hermê pên, pehîn, pêhn (t ya li derqûna kesekî têt dan) hermêpişkiwan berbihar, dema pişkivîna hirmiyan herwa herwa, herwiha, herwisa herweha bn herwa herzale bingeh, esas herzan erzan, negiran, bihakêm, djw. giran, bihadar, bihagiran herzanbeha bihakêm, bihaerzan, erzan herzanî erzanî, negiranî, bihakêmî herze ciwan, xort, genc, cehêl, negihayî herze tûle, tolaz, felîte, pûç herzebêj kesa/ê axiftina wî dûrî aqilan e herzeçene devjen, lewçe, zêdebêj herzekar ciwan, xort, genc, cehêl, gihber, kesa/ê di jiyek wa de ye ku dê haha bibe jin yan zelam herzekar tûle, tolaz, felîte, pûç herzekarane cahilane, ciwanane, xortane, karê ne mîna kesên gihayî û aqildar herzekarane tûlane, tolazane, felîtane, karê kesên pûç û nehêja herzekarî ciwanî, xortî, gencî, cehêlî, gihberî herzekarî tûletî, tolazî, felîteyî herzeyî ciwanî, xortî, gencî, cehêlî hes (heye) heye, dijw. nîne, tine hes (xest) tîr, pît, pehêt hes bn hest hesan hesan, berê / kevirê pêhesûnê hesan, hesanewe hewîn, vehewîn, hewiyan, hewihan, bêna xwe vekirin, (bi navdemî / demkî) li derekê bi cî bûn û bêna xwe vekirin hesandin, hesandinewe hewandin, vehewandin, xwirak û vexwirak û cihê nivistinê / raketinê dan yekî hesandin, hesandinewe bên vekirin, bên dan yekî hesar hesar, kelhe, dîwar, dorbend hesare bn estêre hesawe hewayî, vehewî, hewiyayî, vehewiyayî, bênaxwevekirî, bêndayî hesîr hêsîl, mafûr, xalîçe, berik hesîrmeyan cezakirina bi lêdana li ber çavên xelkê hest hest, hes, his, pêhesîn, naz, dilîn hest bn hes hestan bn helsan hestandin bn helsandin hestber hestber, bihest, hesas hestber nazdar hestberî hestberî, bihestî, hesasî hestberî nazdarî heste nf hilo! rabe! hestewer hestewer, hesas, alerjîk hestewerî hestewerî, hesasî, alerjî hestirî strî, giyayên tûj hestyar hestyar, kesa/ê dikare (bi asanî) hest bi tiştan bike / pê bihese hestyarî hestyarî, (bi asanî) hestkirina bi tiştan, pêhesîn heş heş, îndîgo heş heşî, şînî tarî heşar veşarî, veşartin, berşar heşar dan veşartin, berşar dan, (li cihekî) wa bi cî kirin ku (bi asanî) neyêt dîtin heşardiraw veşartî, (li cihekî) wa bicîkirî ku (bi asanî) neyêt dîtin heşbeser heşbiser, xwelîbiser, bêsiûd heşerî zewqî, kêfî, keyfî, coşdar heşheş pasevan, çavdêr, zêrevan, heres, dergevan heşir, heşr heşir, daraz heşt heşt, heyşt (jimare 8, VIII) heşta heştê, heyştê (jimare 80, LXXX) heştalû xox, bn qox heştamîn, heştahemîn heştêyem, heşêyemîn, (di rêzê de ya / yê) heştêyê / heştêyan hefte, hefte hefte, heftî, heft roj yên bi hev re yekîneyek demî pêk tînin û 52 ji wan dibin salek heştem, heştemîn heştem, heştemîn, (di rêzê de ya / yê) heştan heştyek heştyek, heştêk, yek ji heştan, 1/8 heta heta, ta, heya, heyanî heta daku, bo ku, ji bo ku, da: Hatim heta pêt bilêm Hatim daku bibêjim te, Hatim ji bo ku ji te re bibêjim heta hê, hêj, hêşta, hê ku: Zû ke heta nemirdûwît şitêk bike Zû be hê nemirî tiştekî bike heta diwayî ta dawiyê heta diwayî (htd) hwd, her wek dî heta ser ta serî, ta dawiyê hetar zinar, kevir, ber Hetarek û metarek, hacî hecit mibarek "Bimbarek û tebarek, hecî heca te mibarek" hetaw tav, hetav, roj hethetoke niviştok, hemaîlk (t yên bi stoyê zarokan ve tên kirin) hetîw sêwî, êtîm, bavmirî, daymirî, kesa/ê herdu dêbavên wê / wî yan yek ji herduyan mirine hetîw (m) xwelîbiser, rezîl hetîw û metîw kolanî, zarokên kolanan, zarokên bêkes / bêxwedî hetîwbar sêwîbar, (jin) daysêwî, dayêtîm, jina mêrê wê miriye û zarokên hûr hene hetîwbar (piyaw) bavsêwî, babsêwî, bavêtîm, babêtîm hetîwxane sêwîxane, xaniyê / lêgeha sêwiyan / êtîman hetk bn etk hetre pelate, belav hetwan melhem, milhem heval heval, hawrê hevde hevde (jimare 17, XVII) hew hew! 'ew! vêca ev / ew çi ye / çima! hew kul, birîn hew werimîn, perçivîn hew 'ew! hew! (peyvikek e dide diyarkirin ku yê wê dibêje mat maye yan ecêbê serê wî girtiye: ev çi ye!? ev çawan wa ye!?) hewa hewa, seqa, siqa, avûhewa hewa ba hewa esman hewa piçek, kêmek, hinek hewa bn hewa hewal, hewalekan nûçe, dengûbas, peyam, êxbar hewal, hewalekan hal, rewş, kewdan, barûdox hewale raguhestin, raguhezandin, hinartin, şandin hewale spartin hewale be gewale beramber, hember, bergind, bedel, berdêl hewalguzarî agastînî, îstîxbarat hewançe dan hilavêtin, berev jor / serî / silal avêtin hewançero, hewançero roket, sarox, hewa-avêşk hewandinewe vehewandin, xwedî kirin, xudan kirin, matî jê kirin, sereguhiya yekî kirin hewanewe vehewîn, tebitîn, hedinîn, sekinîn, rehet bûn, rawestîn, li cihê xwe man hewawî, hewawî fekirin, hêvkirin, berêxwedan, nerîn, nihêrtin hewawîlke, hewawîlke hewayîk, eriyal hewawîlke, hewawîlke roet, sarox, hewa-avêşk hewar war, kamp, lêmangeh, havîngeh, cihê havînan koçer yan seyranî lê dijîn hewarge wargeh, havîngeh, kamp, aqar, kûngeh, kongeh hewarî kûn, kon, xîvet, çadir hewayî hewayî, seqayî, siqayî hewayî bayî hewayî esmanî Hewbira bn Hewtewane hewcar hevcar, gasin hewcoş asinê / hesinê helandî hewcoş mesîn, misînk hewda ben, dezî, benik, rîs, ta hewel pêşîn, ewil, yekem hewes hewes, daxwaz, arezû, hêvî, çêj, tam, xwestina tiştekî pir / ji dil hewes lê bûn ji dil xwestin, hewes hebûn hewesdar, heweskar dilxwaz, hewesdar, biarezû, dilsoz, dildar, kesa/ê tiştekî pir / ji dil dixwaze hewê hewî, jina mêrê wê jinek yan çend jinên dî jî hebin ji wan jinan re hewî ye, ew hewiyên hev in hewên hêvên, haveyn, dermankek e dikin nav hevîr daku hevîr pê pif bibe û kêrî pehtina nan bêt hewînc giyayek derman e hewînewe bn hewanewe hewîr hevîr, hêvîr, ar û av û hêvênê têkilî hev hatine kirin daku nan jê bêt çêkirin hewl koşîn, hewl, têkoşîn, lê xebitîn, koşîş, cehd, ceribandin, mihawele hewl dan koşîn, tê koşîn, hewl dan, mihawele kirin, lê xebitîn, cehd dan hewr ewr, 'ewr hewramî, hewramanî hewramî: zaravaya hewramî ya kurdî hewramî, hewramanî her tiştê / kesa/ê ji herêma Hewraman ya Kurdistanê hewraz evraz, berjor hewraz û nişêw evrazî û nişîvî hewrebala balexane, avahiyên bilindiya wan digihe ber ewran hewretirîşqe birûsk, şirqîna ewran hewrîs (dara) qaç, hevriz, hêvriz, merx, dara kêmê hewsar hefsar, hevsar, benê bi serê hespan / keran û hwd tê ve tê girêdan daku pê bên kişandin yan zeft kirin hewsar alava serkêşiyê / serkêşîpêkirinê hewsele bênfireyî, sebr, taqet, xwegirî, baldirêjî hewş, hewşe hewş, dermal, bermal, derdorên malê (t dema bi tan / çeper / dîwar hatine tixûbkirin) hewt heft (jimare 7, VII) hewtane bn heftane hewte hefte hewte heftî, heft rojên piştî zewicînê / welidandina zarok ku bûk / dayik li gor edetan ji malê dernakeve hewtem, hewtemîn heftem, heftemîn, (di rêzê de ya / yê / yên) heftê Hewtewane Heftbira, Termê Mexîl, Hirça Mezin (komek stêran e) hewtîr demance (ya heftlibxwer) hewz hewz, birk, birka avê hewzane hewzane, heqê (bikaranîna) hewzê hey hey! hêy! ey! wey! (peyvikek bang- / fermankirinê ye): hey hawar! heya fedî, fihêt, şerm, eyb, heya heybet hêbet, heybet, sosret, seyr, ecêb heyf heyf, mixabin heynî în, eynî, cum'e, roja xutbeyê, ji rojên hefteyê ya piştî pêncşemê û berî şemiyê heyran heyran, gorî, qurban, kesa/ê wa pir ji tiştekî / kesekî hez dike ku dikare xwe jê re bike gorî / qurban heyran heyranok, heyran, birek stranên kurdî ye heys heyîn, hebûn heyş jiyan, derbara jiyanê, îdareya jiyanê, meşîna / meşandina jiyanê heyş pê helgirtin jiyan lê dijwar kirin heyşo fehêt, fedî, şerm, eyb heyşo lê helgîran xwe di bêşermiyê danîn, derpiyê xwe dan ser milê xwe, mîna bêşerman kirin heytar bn kêr heyte nesefandî, venebijartî heyte polîs heyte komek leşkerên osmanî heytûhot, heytûhût dengûdor, heytûhot, heysûbeys, deng û qerebalix zêde û bêwate heywan eywan, bersifk, sefik heywan şaneşîn, balkon heywan heywan, lawir, ajal heywanan havîn, dema mirov dikare li eywanan binive (ji derengî biharê ta berpayizê) heywanat heywanet, koma / civata lawiran / ajalan / heywanan heyzeran heyzeran, rûl, qamûş hez hez, viyan, xwestin, evîn, hêvî, daxwaz hez lê bûn çêtirandin, hez lê bûn, viyan, xwestin hez lê kirdin jê hez kirin, hez jê kirin hez û nahez dost û dijmin hezar hezar, hizar (jimare 1000, M) hezare hezarsal, hezare, mîlenyûm hezarem, hezaremîn hezarem, hezaremîn, (di rêzê de) ya / yê hezarê hezaryek hezaryek, hezarêk, yek ji hezaran, 1/1000 hezbêle giyaderman, davûderman, giyayên wek derman tên bikaranîn hezîran, hezîran pûşber, hezîran, 6em meh ji salnameya romî hezm helandin (t ya xwarinê) hezm bûn (xwarin) helîn / hatin helandin hezm kirdin (xwarin) helandin hezret hezret, amadeyî, hazirî hezret hezret, rêzdar, birêz, hêja hê navê tîpa H / h hê navê tîpa H / h hêdere bn gamêş hêdiz aciz hêdî hêdî, dijw. zû, pît, bilez, hêl hêl hêl, qaqûle hêl xet, rêz, hêl hêl ray, rê hêlî asinî rayên asinî, asinrê, asinên / hesinên trên li ser dimeşin hêlan hêlan, hêliştin, rê dan, hiştin hêlane hêlîn, cihê firinde hêkên xwe tê de diparêzin hêlim zeliqek, çirek, demûş, debûş, lehîm, girek hêlînc êlinc, ilq hêlînc dan ilqîn, êlincîn, êlinc kirin / dan hêliz heliz (navê giyayekê ye) hêlkarî grafîk, xetkarî, hêlkarî hêlke hêk hêlke (hî masiyan) xerz, xirz hêlke (gun) hêlik, gun, ritil hêlkewron hêkrûn hêlkeyî hêkî, (tişta dirûvê / şikilê wê) mîna hêkê hêma nîşan, hêma, remz, sembol, nîşe hêma bn hêşta hêmayî sembolîk, hêmayî, nîşeyî, remzî hêmin aram, rehet, nerm, hêdî hêminî aramî, rehetî, nermî, hêdîkî hênan anîn, înan, hînan hênane dî bi cî anîn, kirin rastî hênanewe vegerandin, anîn ve, dîsan anîn hênanewe ji devê xwe avêtin (zû piştî ku bo xwarinê xistiye devê xwe) hêncan bn helhêncan hêre bn êre hêriş êriş, biserdegirtin, pelamar hêro hêro (navê gulekê ye) hêwer tî, birayê mêrê kesekê hêriş êriş hêstir bn êstir hêş bn gasin hêşta hê, hê jî, hîn, hîna, hêşta, ta niha, heta noke hêştin hêlan, hêliştin, rê dan, hiştin hêşû wîşî, guşî (yê tirî / xurmeyê) hêşxan aşxane, odeya xwiraka malê tê ve têt parastin hêwaş hêdî (tişta / mirovê pêdivî bi demek dirêj heye ta ku biqewime / bibe / bike), dijw. zû, bilez, lezgîn, pît, hêl hêwaş hêdî, rehet, aram, tena hêwaşî hêdîtî, rehetî, tenahî, aramî hêwaşkar (mirova/ê yan tiştê - t dermanê -) hêdîker, tenaker, rehetker, aramker hêwer tî, birayê mêrê kesekê hêwerjin jintî, jinên tiyên kesekî hêwerza (kiç) keçtî, keçên birayên mêrê kesekê hêwerza (kur) kurtî, kurên birayên mêrê kesekê hêwir rehet, aram, tena hêwir objektîv, hêwir, dûrî hestên kesînî / şexsî hêwirane bi rehetî, bi aramî, bi tenahî hêwirane bi objektîvî, hêwirane hêwîrî rehetî, aramî, tenahî hêwîrî objektîvî, hêwirî hêz hêz, quwet, şiyan, xurtî, taqet hêza pûjan, pûşan, tihtawik, nane, ne'ne hêzim êzing, tirik, darên sotinê / şewitandinê hikûmet hikûmet, hukumet, civata wezîran (û serokkomar), serokatiya dewletê, rêveberiya dewletê hil qebûl, pesend, razîbûn hisêb hesab, hisêb hizb partî, hizb hizir, hizr hizir, fikir, raman, pûnij hizir kirdin hizirîn, fikirîn, ramîn, pûnijîn hizirî, hizrî hizirî, hizrî, ramanî, fikirî, pûnijî hî yê, ya hî yên ew nan hî min e ew nan yê min e, eme awe hî êwe niye Ev av ne ya we ye, kitêbekanî sur hî ew in Pirtûkên sor yên wî ne hîkmet hikmet, hişmendî, aqildarî, hişyarî hîkmet hiş, aqil hîlandin hîrandin, hîre-hîr kirin, dengê hespan kirin hîle lêb, hîle, lêhb, xap, xapandin, fêl, fen     be hîle bi hîle     be hîle bîlasebeb, bê ti sedemekê hîle, hîlehîl hîre-hîr, dengê bilind yê hespan hîlke, hîlkehîlk hîl, hîlhîl, tîq, tîqtîq, tîrqetîrq, kenê bêterz hîç qet, ti, hîç, çu hîç neti, netitişt hîçî hîçî, tineyî, çineyî, çuneyî, ne-ti-tiştî hîdayet rêberî, rênîşandan, hîdayet hîlak westayî, mandî, betilî, kerixî hîlak mirin, hîlak hîmet koşîn, koşîş, hewl, cehd, hîmet, berxwedan hîn ewk, ewê-dî, ewa-dî, ew-çî-ke, ewkê, ewka, filanok hîn hîn, fêr, ilim, ders, wane hîn bûn hîn bûn, fêr bûn, elimîn, ders / wane (ji tiştekî / kesekî) wergirtin hîn kirdin hîn kirin, fêr kirin, elimandin, ders / wane dan (yekî) hînce, hînce kit, hece, tîp, herf hînce kirdin kitandin, hece kirin, tîp bi tîp / herf bi herf gotin hîr gêjok, peledîn, sergêjok hîsab hesab hîsab matematîk hîwa hêvî, umêd, awat, hîvî hîwa daxwaz hîwa xwestek. hîwabiraw bêhêvî, hêvîşkestî, hêvînemayî hîwadar hêvîdar, umêdewar, bihêvî hîy... bn hiy... hîz hîz (h wek heft), qehbe, gander, qehbik, xwefiroş, bêşerm, rûreş hîzane hîzane, bi bêşermî, wek qehbikan hîze pîst, çerm, post (t yê reş bo têdeparastina rûn) hîzel neşê, nekar, kesa/ê nikare / neşê tiştekî bike hîzêtî hîzî, hîzîtî, karê hîzan ho sedem, sebeb, faktor, say, bone, mak, hîm, hêm, hêman, şert, merc     ho danewe xêr dan, berhem dan, ber dan, bereket dan, hêjayî tiştekî bûn     ho kirdinewe bi kêr hatin, kêrhatî bûn     be ho ji ber: Be hoy ewe min nayem Ji ber wê / wî / hindê ez nayêm ho ho! hê! hêy! (peyvikek e bo bang-, ferman- yan hişyarkirinê têt bikaranîn): Ho kure wa meke! Ho kuro, wa neke! be hobe bi hev re, li gel hev, tev, pevre, pêkve, vêkre hodar hîmdar, mantiq, lojîk, tişta sedema xwe ya asayî yan diyar heye û dikare bêt famkirina ka çima wa ye yan wa dibe hocene niviştî, nivişte hode ode, jore hogir pêvek, pêrek (tişta bi tiştek dî ve ye yan li gel wê ye) hogir hogir, heval û hogir hokar hîmker, bandorker, sedem, sebeb hokil xizmetkar, berdestk hokil xulam, noker hol kotan, cihê tankirî / çepekirî bo parastina pez yan terş tê ve hol hol, hal, salon çol û hol çol û hol, virtîvala, cihê ti tişt lê ne hol hol, nezan, gêjelok, xwelîbiser, peledîn, ti-nizan, çu-nizan hole bn gêre holik, holk kolik, holik, koxik, xanîk (yê biçûk û bêserûber) hon kezî, hûn honer helbestvan, hozanvan, helbestnivîs honîn, honînewe hûnandin, vehûnandin, kezî çêkirin / saz kirin / durist kirin honîn, honînewe hûnandin, helbest danîn / nivîsîn / amade kirin / saz kirin honraw, honrawe hûnandî, vehûnandî, helbest, hozan hoqe, hoqe hoqe, yekîneyek pîvanê ya nêzî 0,3 kîlogramî ye hor têr, çewal, tûrik, kîs, telîs, torbe horin horin, tûtik, dengê agadarkirinê yê tirimpêlan û hin tiştên dî hordû artêş, ordî, leşker, cêş, esker hore hoo! boo! wiştê-êê lelo! (bo mêran) wiştê-êê lelê! (bo jinan) (dengê li dijî kirinên kesekî bi armanca ku ew kirin nayên pejirandin yan jî kesa/ê dike "boo!" yan "hoo!" pê ne razî ye) horêşe bn rêwî horî horî, zeriyên biheştê, keçên bedew / pak / xama li biheştê horte edet, banek, irf û edet, tore hoş hiş, , hay, bîr, mejî hoş şoş! şoş kero! şoşe were! (bangkirina li keran) hoşbir hişbir, bêhişker, haybir, bêhayker hoşmend hişmend, hişyar, haydar, aqildar, biaqil, têgihiştî, zana, ronakbîr, rewşenbîr hoşmendî hişmendî, hişyarî, haydarî, aqildarî, biaqilî, têgihiştinî, zanayî, ronakbîrî, rewşenbîrî hoşyar hişyar, haydar, kesa/ê hay ji xwe heye hoşyar şiyar, kesa/ê ne di xew e hoşyarane hişyarane, haydarane, bi hişyarî, bi haydarî hoşyarî hişyarî, haydarî hoşyarî şiyarî, nedixewî how ha! belê! te çi ye! (bersiva ho hoz hoz, êl, eşîr, binemal, ûcax hozkî hozkî, êlkî, eşîrkî, binemalkî, bi hozî hozan hişmend, hişyar, aqildar, zana, xwenda, zanyar, têgihiştî, dinyadîtî hozanî hişmendî, hişyarî, aqildarî, zanayî, xwendayî, zanyarî, têgihiştinî, dinyadîtinî htd (kurbêje ji heta diwayî) hwd, her wek dî, her wek wan hucet bn hêz, zor hucre hucre, odek, odeya biçûk huje giyayek e şorbe jê têt çêkirin hukim, hukm hukim, hikim, ferman, desthilat, rêveberî, serokatî hukim, hukm daraz, hukim, biryara dadgehê yan daîreyek dî ya fermî / resmî hukimdar fermandar, hukimdar, serok, desthilatdar hukmet bn hikûmet hule pîsatiya hêştiran / deveyan / sareyan hulesê angaşt, îdîa hulhulî guherok, xweranegir, guherbar huma firindeyek çîrokane ye ku herdem piştî şewitîna xwe dîsan ji nav xweliya xwe radibe û vedijî û bûye sembola nemirina hêviyan. Di zimanên ewropî de jê re "fenîks" (bi îngilîzî "phoenix") têt gotin humelxeza tevlihevî, serobinî, taromarî humêd bn umêd huner huner, afirînerî, efrînerî huner hinêr, hunêrî, şiyan, jêhatin, karîn, kanîn huner niwandin hinêr / jêhatin nimandin / nîşan dan hunere ciwanekan hunerên spehî hunerga hunergeh, cihê huneran hunerî hunerî, afirînerî hunermend hunermend, afirîner hunermendane hunermendane, afirînerane, bi hunermendî, wek hunermendan hunerwer bn hunermend hurde bn hûrde hure bn wure hurew garana berazên kûvî hurmet rêzgirtin, hurmet, qedirgirtin, qîmetgirtin Hurmiz Hormiz, Hirmiz: di zerdeştiyê de xwedayek e Hurmiz gerestêra Hormiz, Jupîter hurûjan bn wujûwan hurûjim bn êriş, pelamar huştir hêştir, deve, sare huştirewan, huştirwan hêştirvan, siwara/ê yan xwediya/ê hêştirê / hêştiran huzeyran pûşber, hezîran, xezîran, meha 6em ji salnameya romî, meha piştî gulanê û berî tîrmehê huzûr hizûr, pêşberî, hizûr, bi amadebûna (kesekî): le huzûrî dadga da li pêşberî dadgehê, li hizûra dadgehê hû sûde, kêr, kelk, mifa, feyde, kar, qezenc, qazanc hûha hooha! boo! hoo! (tinazî / henek / galte pê kirin) hûhûkere kund, bum, bim hûr dengûdor, dengê bilind / nexweş hûrde hûrde, pareyê asinî / biçûk / kêmnirx hûrde hûr, biçûk hûrdebînî hûrnerî, tûjandin, vekolandin, hûrsehî, hûr lênerîn / vekolandin / pûnijîn bo diyarkirina rastîniya tiştekî hûş bn haşûhûş hûşe meth, pesn, quretî, pozbilindî hûşekar metho, pesno, xwemezinker hûşekar xweperest, ezperest hût avilke, neheng, hût, balîna, mezintirîn lawirê guhandar yê avî im im: Min kurd im Ez kurd im im e, im, belê, erê -im min, a min, ê min, ya min, yê min -im -im Min naçim Ez naçim -î -a, -ê: malî min mala min -î espî reş hespê reş îca vêca, îca, vêga îca (ew kat) hingê, wê demê, vê gavê îcgar yekcar, êkcar, bi temamî, bivê-nevê, êdî tew îftade êxtiyar, pîr, kal îlla, îllan îlle, îlleh, bivê-nevê îm ev îm- î-, ev-: îmro îro, evro îm- îmsal îsal, vê salê îmro îro îmsal îsal îmşew îşev în (em) in: Ême kurd în Em kurd in -îne (vokatîv pirjimar) -no, -îno, -ino: kurîne kurîno, kurino, xelkîne xelkîno, xelkino înca vêca, îca, vêga înca (ew kat) hingê, wê demê, vê gavê îrhab teror, terorîzm, tirskarî îrhabî terorîst, tirskar îskan peyale îstîqale îstîfa, destjêberdan, devjêberdan îtir îxtiyar êxtiyar, pîr, kal îş kar, şol, şuxl, îş -îş jî: minîş min jî -îş ez jî îtir êdî, hew, ji niha pê ve, ji niha şûnde jaj jaj, giyayek e têkilî nav penîrê vexewixandî dikin û jajî jê çêdikin jajik benîşt, ilk, jajik, cûtek jakan (cil) qirmiçîn, qermiçîn, qurmiçîn jakan (gul) çilmisîn jakandin (cil) qirmiçandin, qermiçandin, qurmiçandin jakandin (gul) çilmisandin jakaw (cil) qirmiçî, qermiçî, qurmiçî jakaw (gul) çilmisî jale jale, kerkujk, darek yan deviyek jehrî ya her-şên e bi gulên geş yên spî yan pembe (pîvazî) yan sor jan jan, êş, azar, ezyet jandar jandar, bijan janeser janeser, serêşî, êşîna serî janesik zikêşî, êşîna zikî jar jar, jehr, jehrî, zehr jaraw jarav, jehrav, ava jehrî jarawî jarawî, jehrawî, bijar, bijehr, jehrkirî jarber jarber, jehrber, antîtoksîn jark (gulûgiyayên) pirsalî, gulûgiyayê di salekê de namirin lê zivistanê di bin berfê ve dimînin û dîsan biharê jiyana xwe didomînin jarqende jarqende, jehrqende, nîkotîn jarûjeng rikmane, dijberî, kerb, kîn jawejaw dengûdor, qerebalix, geremol, dengên bilind û tevlihev jek (şîrê) terezak, şîrê yekem yê piştî zana sewalan. Ji şîrê terezak ne mast lê firû wiha çêdibe: şîrê terezak têt germkirin û bêyî bêt hêvênkirin dihêlin ta bicemide û piştî cemidî têt xwarin. jem xwarin, zad (t ya danek / demek diyar, wek: taşt / firavîn / şîv) jem xizmet jem alîkarî jem bicîkirin jem bicîanîn jemk mastê dew jê çêdikin -jen -jen, paşdankek e bo çêkirina peyvên nû bi wateya "ya / yê lê dide": defjen defjen, kesa/ê li amûra muzîkê defê dide, deholjen deholjen, kesa/ê li deholê dide jendin jenandin jendin şilqandin jendin hejandin jendin qeliqandin, livandin, lebitandin jeng jeng, zeng, jengarî jengar jengar, jengdar, zengar, zengdar, jengî, bijeng, tişta bandora jengê lê bûye jengar birek hejîran e jengalî şînî tarî, şînî xwerû jengawî jenggirtî, jengawî, tişta di bin jengê ve maye jengdar bn jengar jengin bn jengawî jenîn bn jendin jeqnebût ziqnebût, darek bi fêkiyê jehrewî ye. Herwa wek peyvek tal yan nifrîn yan dijûn têt bikaranîn û wateya wê nêzî "quzilqurt" û "jehremar" e jêr bin jêr jêr jêrberan derazînk, bilindeka li ber deriyan jêrçepoke serşor, ruhkole, neazad, neserbilind jêrdest bindest, neazad, neserbixwe, kesa/ê / welatê û hwd yê di bin destê hinên dî ve jêrdestî bindestî, rewşa yên bindest tê de dijîn jêrewe jêrve, berev jêr, ber bi aliyê jêrî / binî ve jêrewenan ji bin ve rakirin, ji bin ve pûç kirin, ji reh û rîş ve hilkişandin, ji qop hilkêşan jêrîn bn jêrû jêrkenare jêrenot, binnivîsk, nîşeyên / ravekên / şiroveyên li binê her rûpelî yan li dawiya nivîsarê bi tîpên hûr tên danîn jêrpê binpêk, kursîka mirov rûniştî piyên datîne ser daku xwîn li piyên bilindkirî bigere jêrpiyale binkask, binpiyalok, sênîkoka piyaleyekê / fincanek datîne tê de daku cihê kefçikê têkvedanê û belkî şekira kabik hebe û belkî ji ber germiya çayê û germbûna piyaleyê baştir e mirov li şûna piyaleyê dest biavêje wê sênîkokê ku jê re binkask tê gotin jêrser balguh, balîf, balîfk, binserk jêrtîp bintîp, kontrol, dîsîplîn jêrû jêrî, jêrîn, binî jêrû başûr jêrûzeber serobin, tevlihev jêrzemîn binerd, binax jêrzemînî binerdî, binaxî jilêwandin şarandin, lê sor kirin, kiş kirin, kişkişandin jilêwe kiş, kişkirin, şarandin, lêsorkirin, kişkişandin jimar jimar, hejmar jimar hesab jimardin jimartin, hejmartin, hijmartin jimare jimar, hijmar, hejmar, nimre, reqem jimaregir jimaregir, hesabgir, kesa/ê karê jimartina / hesabkirina lêçûn û dahateyan dike jimaregirî jimaregirî, hesabgirî, jimartina / hesabkirina lêçûn û dahateyan jimareyî jimareyî, jimarî, tiştê bi jimaran / hejmaran e jimarkar jimarkar, makîneya hesabkirinê jimarko hiljimar, statîstîk, jimarko jimaryar bn jimaregir jimêre jimêre, di matematîkê de beşa jimare û jimartina wan jin jin, pîrek, kabanî, kevanî, jinik jinane jinane, mîna jinan jinane ya / yê / yên jinan jinanî jinanî, jinok, serjin, jinik, nemêr, nezelam jin-be-jin pêguhorkanê, jin-bi-jin (t dema zavayek xwişka xwe dide birayê jina xwe û wa du malbat li hev tên bêyî ku next / qelen ji hev bistînin) jineşa şabanû, jina şah / padişah / qral / melik jinewtin bn bîstin jinêtî jinî, jinîtî, jinbûn jinxuşk, jinxwişk diş, xwişka jina kesekî jiwan bn juwan jiyan jiyan, heyat jiyan jîn jiyanewe vejîn, vejiiyan, dîsan sax / jîndar bûn, dîsan geş bûn jiyandin jiyandin, wa parastin ku sax bimîne jiyandin bi hestekê / di rewşekê de jiyan jiyandinewe vejandin, vejiyandin, dîsan jîndar / geş / sax kirin jiyanî jiyanî, hindî jiyanê giring jiyar jiyar, bingehîn, pir giring / fer / mihim jiyarî jiyarî, debara / îdareya jiyanê jî bn jiyan jîhatin pêşketin, peresîn, firajî jîjk bn jîşk jîlemo xwelî (t ya germ / sor) jîn bn jiyan jîname jînname, jiyanname, jînenîgar, bîbliyografî, çîrokjiyan, çîroka jiyana kesekê/î jîndar jîndar, sax, nemirî jîndar saxlem jîndarî jîndarî, saxî, nemirinî jîndarî saxlemî, tenduristî jîr jîr, ya / yê dikare / dişê (zû yan bi asanî) tê bigihe / fam bike jîr aşt, tena, rehet, tebitî, vehewayî (t zarok dema nagirî) jîrane jîrane, bi jîrî, wek jîran jîrane aştane, tenayane, wek yên aşt / tena jîrbêj jîrgo, (mirova/ê) bi mantiqî / lojîkî karên xwe dike jîrbêjane jîrgoyane, wek jîrgoyan jîrbêjî jîrgoyî, mantiq, lojîk jîrî jîrî, hêza / şiyana têgihîna / famkirinê (t zû yan bi asanî) jîrkele aşt, tena, rehet, tebitî, vehewayî (t zarok dema nagirî) jîşk jûjî, jûje, jîjo jîwar jîwar, pozîsyon, rewşa / pileya mirovek di jiyana xwe de tê de jîy... bn jiy... jor bn jûr juwan jivan, soz, randevû, hevdîtin, dîdar juwanga jivangeh, hevgeh, cihê hevgînê, cihê gihiştina hev jûr ode, mezel, hode, çavî, jore jûr jor, serî, silal jûr bakur jûr super jûran demsala nivistina / raketina / razana li hindir, dijw. heywanan jûrewe hindir, jor, jorve, hundur jûroçke çavî, hucre, odek, odeya biçûk ka ka, giyayê hişkkirî kaban kabanî, kevanî, jin, jina bermalî Kabe Kabe, Ke'be, kevirê reş yê Mekehê yê ku hecî li dor dizivirin kabîne kabîne, hukumet, civata wezîran kabra camêr, zelam, mêr, mêrik, peya, kabra kaç (dar) kaj kaç qaç kaçax bn gamêş kad kad, qad, meydan, gorepan, com, gom, zom kadan kadîn, xaniyê ka tê ve têt parastin kaf navê tîpa "k" di alfabeya kurdî-erebî de kafar bn nawçe kafir kafir, gawir, bêîman, bêdîn, kesa/ê baweriya wê bi dînî (t bi îslamê) û Xwedê nîne kafir zalim, stemkar kafir bêwijdan kafirman bn giwêzan kahû xes, giyayek e selete jê tê çêkirin kaj bn kaç kajaw kajav, cûnek e ji tiriyê reş kajelax kulox, ser kajele bn kajelax kajer bn katjimêr kajere bn kajelax kak kek, kak, birayê mezin kak kek, hêja, birêz, berkeftî, ezîz, bihagiran kake keko (forma bangkirinê ji peyva kak kakelê kako (forma şirînkirinê ji peyva kak kakeyî endama/ê hozek kurd ya t li Başûrê Kurdistanê dijî kakeyî endama/ê rêbazek dînî (terîqeketê) ya t li Başûrê Kurdistanê peyda dibe kakil kakil, nava tiştekî ya giring kakil pirtik, parçe kakil pate, paçe kakîbekakî (erdê) beyar / hişk kako gidîş, koma kayê kal kal, pîr, salmend, dijw. qenc, xort, ciwan kal kerik, kojik, şînik, xang, (fêkiyên / keskeyên) negihiştî kal xav, nekelî, nekelandî kal rengê jêçûyî kal kej, rengê vebûyî, rengê ne tarî kal kirç kerik, kojik, şînik, xang, (fêkiyên / keskeyên) negihiştî kal bn kiştûkal kala pertal, perok, cil, libas kalakut bn gelakutk kalan kevlan, şûrdank, kaloxk, alava şûr tê de têt danîn dema mirov wî bi xwe re tîne û dibe daku ziyanan negihîne mirov yan daku pîs nebe kalat talan, şelandin kale pêlav, sol kalek gundor, petêx, talik, kalik kalemiste lîstikek e kesek herdu destên xwe û tiştikekî dibe pişt xwe û paşî herdu destan miçandî tîne û ji yê dî dipirse ka ew tişt di kîjan destî de ye kalî kalî, pîrî, dijw. gencî, xortî, ciwanî kalî navdêr e ji rengdêra kal kalîn bn helkalîn kalyar cûnek xiyaran e kam kîj, kîjan, kîşk kam kî kam çi kam daxwaz, hêvî, xwestek, hez, bêrî, hesret kamar dorber, tixûb kamax ran, rehn, qalçe, derqûn kame bn kam kameran bextiyar, bextxweş, kameran, dilşa, dilşad kameran serkeftî kameranî bextiyarî, bextxweşî, kameranî, dilşayî, dilşadî kameranî serkeftinî kameta ka, kanî, kanê, li kû ye, li kû ve ye kamil kamil, temam, bêkêmasî kamil gihiştî kamp kamp, war, wargeh kan kan, kehn, kanî, kehnî, serekanî, ciyê tiştek lê çêdibe / dizê yan jê tê -kan -yan: mamostekan wut mamosteyan got kanaw kanav, ava binerdî kanga bin, kûratî, kûrahî -kanim -yên min: birakanim birayên min -kanit -yên te: birakanit birayên te kaniyedirozine kaniya havînan hişk dibe kanî kanî, kehnî, ciyê av jê dizê, cihê av lê ji bin erdê hildibilqe -kanî -yên: mamostekanî kurdî mamosteyên kurdî -kanî -yên wê / wî: mamostekanî mamosteyên wê / wî kanîaw kanîav, kehnîav, ava kaniyan / kehniyan kanîberdîne kanîkevir, (ciyê) ava (lê) ji nav keviran derdikeve kanîle kanîk, kehnîk, kaniyên / kehniyên biçûk -kanman -yên me: hawrêkanman hevalên me -kantan -yên we: hawrêkantan hevalên we -kanyan -yên wan: hawrêkanyan hevalên wan kanûnî yekem kanûna yekê, berfanbar, meha 12 ji salnameya romî kanûnî yekem kanûnî duwem kanûna duyê, rêbendan, meha 1 ji salnameya romî kanza kanza, maden, metal kanzayî kanzayî, madenî, metalîk kapol kulox, ser kar kar, şol, îş, şuxl, sin'et kar ked kar mijûlî kar pîşe: Ewan çi kar in? Ew mijûlî çi ne? Pîşeya wan çi ye? kar karûbar kar bandor, tesîr, karîgerî. Biwêj: Kar le kar tiraza Mesele ji dest derket kar kar, karik, kehr, kehrik, bizina hê mezin nebûye -kar -kar, ya karê wê / yê karê wî tiştek e -kar -ker, ya / yê tiştekî dike kara kara, bibandor, tesîrker, giring, fer, karîger karame jêhatî, bişiyan, karzan karask karxezal, xezalên hê mezin nebûne karaşna şareza, karnas, pispor, kesa/ê karekî baş dizane / dinase karaşnayî şarezatî, karnasî, pisporî karbedest karbidest, rayedar, desthilatdar, kesên kar (t yên fermî / resmî) di bin fermana / rêveberiya wan de ne karbedestî karbidestî, rayedarî, desthilatdarî karbir karbir, tişta dawiyê li karekî tîne karbira hevkar, kesên li gel hev karekî dikin karbirayetî hevkarî, kirina karekî li gel hev karbîn pispor, şareza, zanaya/ê karekî kardanewe bertek, bersiv, reaksiyon kardîtû kardîtî, karkirî, şareza kareba kareba, kehreba, elektrîk, ceyran kareba zîqok, zîqzîqok, hin pirtikên gewerî yên biriqin in bi cilên jinan / keçan ve tên zeliqandin daku xweşik bin kareker xidam, xizmetkara jin / keç karesat bela, karesat, bextreşî karez coya binerdî, kanala binerdî, ava di bin erdê re diherike karezaw karezav, ava di bin erdê re wek coyan / kanalan diherike karezken karezçêker, kesa/ê karê çêkirina coyên binerdî baş dizane karg kivark, hacîlok, kuvark karge karge, kargeh, cihê kar lê têt kirin karger sedem, binas, sebeb, ho, faktor kargêr kargêr, serkêşa/ê yan birêvebera/ê karekî, kesa/ê serkêşiya karkeran dike kargêrî kargêrî, birêveberî, serkêşî karguzar bikêr, bikêrhatî karguzar xizmetkar, destsivik, kesa/ê dixwaze xizmetan bike karguzarî kêr, bikêrhatin, bikêrî karguzarî xizmet, xizmetkarî karhatû kêrhatî, bikêr, bikêrhatî karî (êş / nesaxî ya) kujek, ya dikuje yan dikare bikuje -karî -karî, kirina karekî: tawankar tawankar, kesa/ê tawanan / xirabiyan dike karîger bibandor, karîger, tesîrker, efektîf karîgerî, karîgerêtî bandor, tesîr, karîgerî, karîgertî, efekt karîte karîte, darê dirêj û qayim yê banên xanî xwe lê digirin karjole karik, kehrik, kara / kehra sava / nûçêbûyî karkenar karkinar, zanenşîn, teqawid karkenarî karkinarî, zanenşînî, teqawidî karker karker, şolker, îşker, şuxlker, kesa/ê kar / şol / îş / şuxl dike karkirde şareza, pispor, karzan, karkirde karname karname, nameya / plana birêvebirina kar karname karname, belgenameya ku kesekî filan kar li bêvan demê kiriye daku kesa/ê kar kiriye vê belgenameyê di pêşerojê de wek nîşaneya pisporiya / şarezatiya xwe bi kar bîne karnas bn karzan karniyar karxwaz, karniyar, kesa/ê daxwaz dike ku bikeve ser karekî karniyarname karniyarname, karxwazname, nameya / forma têt dagirtin dema daxwaza ketina ser karekî têt kirin kart, karte karte, name, belgename, kaxez karte dirûna cara duyem, berhemrakirina cara duyem ji heman zeviyê karsaz karsaz, kesa/ê yan şirketa tiştan çêdike karsaz çêker, kesa/ê tiştekî çêdike / karekî dike karûbar karûbar, kar, kar û tiştên dî yên pê re karûfirman bn karûbar karûs waz, şiroveya dînî karwan karwan, kerwan, koma mirovan / dewaran ya bi hev re dimeşe karwançî karwançî, berpirsa/ê karwanekî karwanî karwanî, endama/ê karwanekî, ya / yê li gel karwanekî karwanker gerestêr, planet karwankuj stêra spêdeyê, karwankuj karwanqiran bn karwankuj karxane karxane, kargeh, cihê kar lê têt kirin karxane fabrîqe karzan karzan, pispor, şareza, kesa/ê karekî (baş) dizane karzanî karzanî, pisporî, şarezayî kas gêj, bêhay kas mat, ecêbgirtî, matmayî kas mismid, ya / yê guhên wê / wî ji ber dengek bilind kêlîkekê tiştekî nabîzin kase kase kase kûp kase tirar kase şûşe, cam kasib bazirgan, ticar, tacir kasib dikandar kasibî bazirganî, ticaret kasibî dikandarî kasî gêjî, bêhayî kasî matî, ecêbgirtinî, matmanî kasî mismidî kasp bazar, bazirganî, ticaret kastî kêmasî, kêmûkasî kaş cot, kêlan, çandin kaşane koşk, koçk, seray, qesr, xaniyên mezin û bihagiran kaşe kaşe, tiştê mirov li ser / têde rûdine û xwe li ser berfê dixwişînin kaşî kaş, libin, blok kaşka bn keşke kat dem, wext, çax, zeman katewkat carinan, car car, geh geh katê dema, gava, hingê ku, (wê) dema ku, (wê) gava ku, wexta ku katî demkî, navdem, berdem, rabor, neberdewam, neherherî, nemayinde katjimêr demjimêrk, saet katpêw dempîvk, alava pêpîvana / pêdiyarkirina demê kaw kerb, kîn, nefret kawêj cûn, cûtin kawil kavil, wêran, xopan, xerabe kawir kavir, mihên di navbera temenê 3 û 6 mehî de kawiş sosret, ecêb, seyr, neasayî, nesiriştî, nexwezayî kawîr navê giyayekî ye kawlî bn qereç kaxez per, kaxez, kaxiz, pel kaxez name kaxezdar kaxezdar, kesa/ê karê wê /wî (t li daîreyên hikûmî) tomarkirina kaxezan e kaye com, gom, meydan, sahe, gorepan kaye dor ("Dora min e, ne ya te lew ez dê pêşî bikim paşî tu.") kaye rişte, biwar, şax (yê zanistê) ke ku ke dema (ku), gava (ku), wexta (ku) ke madem, pa madem: Ke wa ye, bo nayê? Madem wa ye, çima nayê? ke daku, da: Hatim ke bitbînim Hatim daku te bibînim ke ger, eger, heke, heger, heker, heko: Ne nazanî melê Eger nizanî nebêje dî ke ya / yê / yên dî / din dîke ya / yê / yên dî / din -ke paşbendika diyariya (# nediyariya) yekjimar e (Di kurmancî de bi piranî nayê wergerandin: Pencereke sor e Pencere sor e. Bi inglîzî li şûna wê pêşpeyvika "the -ke- -k- (rayê dema niho ji lêkera "kirdin = kirin": [Min d]ekem, [to d]ekeyt, [ew d]eka[t], [ême d]ekeyn, êwe [d]eken, ewan [d]eken kebab kebab, pirtên goşt yên bi şifşeyan ve li ser yan ber agir tên biraştin kebar xumamiya / tarîgewrikiya spêdeyan kebar dawayên (bi li meha rojîgirtinê remezanê) berspêdeyan ji mizgeftê bi bangek bilind tên xwendin kebat cûnek lîmonan e keç (serê) şor / berjêr keçe (heywanên / lawirên) şaxbadok, şaxçemiyayî keçel keçel, hewês keçelî keçelî, hewêsî, keçeltî keçeşax bn keçe keçî lê keçî tevî ku, herçend e kede bn namo kef kef (ya sabûnê / pêlên deryayê) kef bilq (ya şorbê) kef gilîz (yê ji devî) kef çandin gilîz (ji devî) hatin kef lêb, lêhb, hîle, xap, xîf kef bûn (xwe) xîfandin, hîleyan xwe jê xilas kirin kef lê dan (jê) xîfandin, lêb lê kirin, xapandin, bi fêl û hîleyan jê standin kefalet kefalet, gerew kefalet garantî, misogerî kefaret filitîn, xilasî, azadî, silametî kefaret bûn (ji belayekê / nexweşiyekê) filitîn, xilas bûn kefaw kefav, ava kefdar kefîl kefîl, gerewdêr kefîl garantor, misogerker kefûkol bilq, kefa bi ser tiştekî dikele dikeve kehlan (hespên) kihêl / kehêl [h wek 7] kej tat, teht, helan kej zinar kej rizde kej gir kejawe şixre, darqetkên / darbestên wek baran li hespan / hêstiran tên barkirin kejel bn keçel kejmal kom, gurûb, deste kel ker, pirt, par, parçe, qet kel gupik, gupîtk, lûtke, cihê herî bilind (yê çiya / darê û hwd) kel hût, rût, hilû, keçel kel nêr (t heywanên mezin) kel girtin telew bûn, nêr xwestin, (hin lawirên mê dema dixwazin yên nêr li gel wan di nav têkiliya leşî de bin) kela varê, avarê, dûrî rê / navendê, dûr kelafe bn kilaf kelak kelex, term, leşê mirî kelam kelam, kilam, nivîsên pîroz yên hin mezheban (t. kakeyiyan): we kelam bi kelam, bi sond, sond dixwim ku... kelan serek, serok, mezin kelanter bn kelan kelar gidîş, koma giyayê dirûyî û li ser hev civandî kelar navê bajarokekî ye li Başûrê Kurdistanê kelare kum, kulav, şewqe, şepqe kelaş bn kilaş kelb gumtil, gumtilk, komik kelbe kêlbe, kelbe, didanên tûj, didanên dirinde (wek yên seyan < kelb (A) = se, kûç) kele kulox, kele, ser kele ser-, sere-: kelepaçe serûpêk (xwarinek e ji ser û piyên heywanan tê çêkirin), keleberaz înato, serhişk, sereberaz, kele- nêre-: kelejin nêrejin, jina wek mêran, keleşêr dîk, dîkilê, mirîşkê nêr -kele, -kele -ve (paşpirtikek e bo diyarkirina hin rengên dişibin rengekî lê ne tam ew reng in): sûrkele sorve, rengek nêzîkî sor lê ne tam sor keleget bejndirêj, dirêj kelek kelek, darên bi hev re girêdayî yên pê mirov di ser avê re derbas dibin kelek kom kelek gidîş, koma giyayê li hev civandî keleke kirdin kom kirin, danîn ser hev, kirin gidîş kelek lêb, fêl, hîle, xap, fen, lêhb kelekbaz lêbo, hîlebaz, xapînok, hîleker kelekçî kelekvan, kesa/ê rêveberiya kelekekê dike kelekçî bn kelekbaz kelekuç perasû, parsû kelela seqet, bêdest yan bêpî, birîndar, kirêtkirî kelem kelemî, kelem kelepçe kelemçe, kelepçe keleper şeq, tîk, tiştê ji hin deran ji hev vebûye û kunek dirêj ketiyê kelepûr kelepûr, mîras, bermayî, tore, çande kelepûrî kelepûrî, mîrasî, mermayî, toreyî, çandeyî kelerm bn kelem keles bizîng, werîs keleşeq serhişk, înato, biînat keleşêr dîk, dîkil, mirîşkê nêr keletezên tikîtezî, cipîcemidî, sirûsar, pir tezî / cemidî / sar kelewê giyayek bor û strîtûj e kelêj bn deselat kelên şeq, tîk kelên meydan, qad kelk sûd, sûde, mifa, feyde, kelk, kar, qezenc, qazanc kelle bn kele kelos kesa/ê didanên wê / wî yên pêşiyê ketine keltûr çande, tore, kultûr kelûkom bêserûber kelûpel kerûper, pirtûmirt, hûrûmûr kelûrî cûnek stiranên gelêrî yên kurdî ye kelwaz sirûseqem, sirûsarma kelxane kelxane, dikana çek-/ tivengçêkeran kem kêm, hindik, piçek kem keme piço-piço, kêm-kêm, hindik-hindik kemal kemal, kamil, tam, temam, bêkêmasî, têrûtijî keman keman, alavek jendar ya muzîkê ye kemançe kemançe, viyolîn, alavek jendar ya muzîkê ye kemançejen kemançejen, viyolînîst, kesa/ê li kemançeyê dide kemax bn simt kemayesî kêmayesî, kêm yan biçûk hesibandin kemayetî kêmayetî, mînorîte, kêmanî kemayî bn kemî kembîr kêmbîr, kesa/ê tişt baş namînin li bîrê, kesa/ê bi asanî tiştan ji bîr dike kemçîkildane venehewayî, bêsebr, balkurt, dw. baldirêj, bisebr kemdest destkurt, hejar, feqîr, belengaz, perîşan kemdû kêmbêj, kesa/ê kêm suhbetê dike keme rex, kinar, qirax, tenişt, serlêvî, sersinorî kemekêk piçekê, kêmekê, hinekî kemer kemer, navteng, newq kemerî zewî kemera zemînê, ekwator kemebend kemerbend, kemerek pan e kemerbest, kemerbeste parastî, neşkê, îmmûn kemerbest, kemerbeste camêr, qenc kemerbestî îmmûnîte, parastinî kemerçîn çarşev, mêzer kemerdar kemerdar, kemerkirî, bikemer kemereyî kemerî, ekwatoriyal kemeyî rexî, kinarî, qiraxî, teniştî, serlêv, sersinor kemêl pîsatiya bi dawa / derqûna mihan ve hişkbûyî kemêtî bn kemî kemî kêmî, piçekî, hindikî, kêmayî, hindikahî kemnaw kêmnas, kesa/ê yan tişta/ê kêm tê nasîn kemo jîr, zîrek, jêhatî, hişyar kemokar manîpûleker kemokarî manîpulasyon kemoyar jêhatî, dîplomat kemoyarî jêhatinî, dîplomasî kemrû şermîn, fedîker, kesa/ê şerm / fedî / fihêt dike kemsal kêmsal, kêmtemen, jîkêm, kesa/ê ji alî temen / jî / umur ve biçûk (t ya / yê hê nebûye 18-salî) kemşîr kêmşîr (bizina / miha / çêla û hwd) ya kêm şîrî dide kemterxem xemsar, sersar, kesa/ê baş pûte bi tiştek giring nake, kesa/ê giringiyê nade tiştek giring kemterxemî xemsarî, sersarî kemtiyar kemtiyar, hiyena, lawirek kûvî yê dirinde ye û dişibe gur û seyan kemtîn kêmtên, kêmbandor, kêmtesîr kemûkastî bn kemûkûrî kemûkurtî bn kemûkûrî kemûkûrî kêmasî, kêmûkasî, netemamî ken ken, kenî ken (kiç) keç, qîz ken dot kenar kinar, qirax, lêv, serlêv, rex, alî, hêl, tenişt kenaraw avdestxaneya / tiwaleta derveyî xanî kenareyî asoyî, kinarî, horîzontal kenargir terkemirov, kesa/ê zû-zû nayê nav civatan lê bi tena serê xwe dimîne kenargirî terkemirovî kend kend, çal, xendek, newal, nihal kend û kosp kend û kosp, astengî, dijwarî kendal kendal, cihê av yan ax tê de datêt kendaw kendav, xelîc, cihê ava deryayekê lê dike navber du bejayiyan (Agadarî: Ger av li van bejayiyan bisekine, jê re 'kendav' (ing. 'gulf') tê gotin. Ger di wê navbeyna du bejayiyan re bibore û dîsan bigihe ser avek berfire, jê re 'tengav' (ing. 'straits') tê gotin kendek xendek, kendek, kend kendekar kolîner, kolînkar, kesa/ê dikole kendelan kend, şeq, kun, tîk, çal kendesme bn kenesme kendin kolîn, kêlîn kene bn kine keneft hewce, lazim, neçar, mecbûr, pêdivî, pêwîst keneftî hewcetî, lazimî, neçarî, mecbûrî, pêdivîtî, pêwîstî kenesme navê teyrikekî ye kenêr, kenêre navê giyayekî ye kenişt, kenişte kinîşte, perestgeha / pîrozgeha cihûyan (hevberî mizgefta misilmanan û dêra fileyan) kenî bn ken kenîçe navê teyrikekî ye kenîlê keçik, qîzik, keça / qîza biçûk kenîlê zerî, canik, bernavê rêzgirtinê bo keçan (li şûna 'camêr' bo zelaman û 'xanim' bo jinan) kenîse bn kilêse kenîşk bn ken kentor kentor, dolaba cilan kenzek yar, hevala keç, destgirtî kenzek xidam, bermalî, keçika karûbarên navmalî yên malbatek biyanî dike kepçe bn eskiwê kepek sivî. bn sos kepenek kepen, kepene, kepenek, qapûtek / saqoyek / çakêtek dirêj e (t şivan şivan bi ser milê xwe de dikin) kepir bn kepr kepiran bn kepran kepke bn lûtke kepr kepir, banek e ji çeq û çilû ye ku li ser çar stûnan yan jî du stûnan û aliyek dîwarê xanî hatiye danîn û daku hîn û sîber be û bo lêrûniştina yan lênivistina heyamên germ e kepran kepiran, heyama / demsala mirov li bin kepiran dijî / dinive keproke kepirk, kepirok, kepirên biçûk kepû (limoz) lixav kepû (lût) kepî, poz, difin, bêvil ker ker, guhdirêjk (lawirek e) ker ker, kerçove, bêaqil ker ker, kesa/ê (ti tiştî) nabîze, kesa/ê guh lê (li ti) nabe ker qerisî, (pir) tezî / cemidî / sar -ker -ker (paşbendikek e bo diyarkirina ya / yê dike): niwêjker nivêjker keranbawkgaw kerbav, kerbab, keça / kûrê keran (dijûn) kerane kerane, mîna keran / bêaqilan kerbeş kerbeşk, kelbeşk, giyayek bistrî ye (t ker jê hez dikin) kerdir kerdir, navê giyayekî ye dişibe garis kere nîvişk, rûn kerecî belem, keştîk, keştiyên biçûk, amraza raguhezandinê ya seravî keredêz mejîreş, kesa/ê ti tişt naçe mejî / serî yan tê nagihe yan fêr nabe kerekêwî kerekûvî, zebra kerekî kerî: barêkî kerekî barek kerî kerekontê (bi temamî) ker kereniso bêxem, sersar, xemsar, kesa/ê t tişt bo ne xem e kerentû şalok, alava giyadirûnê kerese kerese, materyal kereste bn kerese keret car, gav, dem, bîsk, kêlîk keretî carcarî, carinan, carcar kerewale jêhatî û dilsaf kerewale navê teyrikekî ye kerewz kerefs, bexdenoz, meydenoz, navê giyayek xwerbar e kerêtî kerî, kertî, kerînî, kerîtî kergez xertel, sîsalk, sêmir, dalereşk, kergezk kerheng kerhing, hingên (ango mêşên hingivî / hingivînî yên) dixebitin kerî kerî, nebûna hinêra bîstinê / guhlêbûnê kerke nîvgirav, bn nîmçedorge kerkuj kerkujk, jale (giyayek e. ing. orleander) keroke kerok, kerkok, bêaqilok, peledîn kerpese xemegurî, margîsok, marik, marok kerpiyaw kermêr, mêreker, mirovê mîna keran kerseg kerse, mirovê mîna keran û seyan kerû pijûk kerû kûfîk kerû hêlhênan pijûkîn, pijûkê girtin, bûn pijûkî kerû hêlhênan kûfikîn, kûfîkê girtin, bûn kûfîkî kerûwawî pijûkî kerûwawî kûfîkî kerûbar kerûbar, karwanê keran ker-û-xolemêş kêrhatî, lihevhatî, mîna ker û mêşan li hev kersek bn gilimtik kert ker, pirt, pişk, par, parçe, pirtik kert bûn ker bûn, kerîn, hatin kerkirin kert kirdin ker kirin, kerandin kerte kîte, kite, kit, pirtikên peyvan. Nimûne: peyva "azadî" sê-kîteyî ye: a-za-dî kerte piç, piçek kertî kerî, pirtî, pişkî, parî, parçeyî kertkiraw kerkirî, bn kert kertûpert kerûper, pirtûmirt, kitûmat, hûrûmûr, bn kert kerwêşk kerguhk, kîroş, kêvrûşk, xirnîfk, xirnaq kerwêşke çirisok, biriqok, teyisok, birqdar kerx bn sinor kes kes, mirov, şexs kes (kesûkar) kesûkar, xizm, lêzim, mrov, eqrebe kesane kesane, prîvat, şexsî, kesî kesîre qerisî, qefilî, cemidî, tezî, teziyayî kesk (rengê) kesk, bn sewz keskî keskî, ji rengê kesk, bn sewzî keskûn tîj, xwarina tama wê bihêz keskûsor keskûsor, keskûala, bûka baranê, bn pelkezêrîne kesnedar kesnedar, împersonal kesnedîw nedîtî, kesê-nedîtî, berê-nedîtî kestek guloka berfê / befrê, goga / hola / topa / tepika ji berê çêkirî keş seqa, avûhewa, siqa, rewşa tevayî ya avûhewa keş bn keşûfiş keşakeş derd, kul, keder, keser, eger, elem, êş, jan keşe werz, demsal keşe car, dem, gav, kêlîk, bîsk keşeng kincir, peritî, diryayî, çiryayî keşîde bn keşye keşîş keşîş (di filetiyê de hevberê "feqe" yê misilmanan) keşk keşk, mastê / şîrê / penîrê hişkkirî keşke xwezî, xwezîka, xweziya, xozî, hêvî dikim ku..., baştir e / bû ger... Keşkelan (stêrgela / koma stêran ya) Kakêşan, Rêya Kadizan Keşkelanî felek ber perên esmanan, cihê pir bilind, ciyê mirov nikare bi asanî bigihiyê keşmekeşm qerebalix, heytûhot, geremol keştiyewan bn keştîwan keştî keştî, gemî, sefîne, baxîre, vapor keştîgel keştîgel, koma keştiyan, fîlo, donenme keştîwan keştîvan, keştîgêr, kesa/ê karê meşandina keştiyekê dike keştîwanî keştîvanî, keştîgêrî keşûfiş pesno, metho, xwemezinker keşxe keşxe, xweşik, delal, spehî, bedew, ciwan keşye keşye, şaşik, cemedanî, dersok (t ya zer ya hecî dikin zerê xwe) keşzan seqanas, hewanas, kesa/ê bi zanista hewa û seqayê mijûl keşzan seqadêr, hewadêr, kesa/ê di navgînek ragihandinê de (televizyon yan radyo) rewşa seqayê radigihîne keşzanî seqanasî, hewanasî ket bermayiyên ar / ard dema tê patin ketan kitan, ketan, qumaşek e ketan kitan, caw, ketan ketane kitane, ketane, cûnek stranên gelêrî yên kurdî ne ketanî kitanî, ketanî, cûnek behîvan / bahîvan e ketan-û-kewan kule, ketan-û-kevan. bn kule kete gir, milpan, mezin, girs, debdebe, gembolan ketik bn ketk ketin lêb, xap, lêhb, hîle, fêl, fen, xapandin ketîre gezo, ava / dewê daran ketk kitik / ketik , hejîrên hişkkirî ketn bn ketin ketû alavek e bo kolîna coyan / cokan / kanalan kew kew, firindeyê neteweyî yê kurdan kew kew, saxkirina birînan kew kirdin kewandin, kew kirin kew moxel, bêjing, alavek e bo bijartina t birinc yan ar ji qirşikên pîs kew (şîn) şîn, rengê şîn -kew- -kev- (rayê dema nihoyî ji lêkera "kewtin = ketin / keftin") kewa eba, hin cûn cilên dirêj kewale kavil, xopan, xerabe, wêran kewan kevan, kivan (tîr û kevan) kewan (qareman) pelewan, mêrxas, çeleng, fêris, qehreman, egîd, gernas kewane (le nûsîn da) kevanek, ev nîşandeka nivîsînê: (...) kewane kevane, banê ji alî binî ve mîna kevanê kewane (pêlaw) kele, cûnek pêlavên / solên ser berfê yên ji rûlên vehûnayî çêkirî ne daku pî di berfê re kûr daneçin kewankoşe kevanek, ev nîşandeka nivîsînê: (...) kewbar têjkew, kewên sava / temenbiçûk kewbaz kewgîr, kesa/ê kewan digire û xwedî dike kewbazî kewgîrî, nêçîra kewan, xwedîkirina kewan kewbedar kewlidar, ew heyama salê ya kew bi piranî li ser daran in kewçik kefçik, kefçî, kevçik, kevçî, alavek pêxwarinê ye kewçî bn kewçik kewdaw kewdav, vedana kewekî li ber kewan daku bên nik kewa vedayî daku bên girtin kewden mejîreş, kesa/ê ti tiştî fam nake kewden peledîn, tiredîn, hepletiraş, delodîn, bêhiş kewe şînî zelal, rengê şînî esmanî kewer cûnek pîvazterkan e kewêl bn kepr kewgîr mifsik, heskû, kefçiyek e di çêkirina xwarinê de bo têkvedanê tê bikaranîn kewirk cûnek hirmiyan e kewî kedî, kehî, malî, dj. kûvî, kovî kewj hez, dilbijî, daxwaz, dildarî, azwerî, arezû kewjîn kewjîn, dil bijîn, xwestin, hez kirin, dil ketin tiştekî kewl kevl, pîst, çerm, post kewmar navê cûnek marên rengzelal e kewn bn kon kewot kevot, kevotk, navê darekê / teraşekê ye kewş pêlav, sol, kalik kewşek navê lîstikekê / yariyekê ye kewşeken berika / cihê pêlavan / solan / kalikan kewşekon navê lîstikekê / yariyekê ye kewşen bazar, cihê kirîn û firotinê kewşen meydan, qad, gorepan kewtin ketin, keftin, kevtin kewtû ketî, keftî, kevtî key kengî, çi demê, kinga, kingê, çi wextê, çi çaxê keybanû kabanî, kevanî, xanim, bermalî, jin, hurmet keyf kêf, keyf, xweşî, şadî, zewq keyf rewş, hal keyl xemgîr, xemgîn, têrxem, xembar keyl serxweş, mest, sermest keylan spehî, delal, bedew, şirîn, şeng keynûbeyn tiştûmişt: her xerîkî keynûbeyn e Her mijûlî tiştûmiştan e / Her bi hin tiştan ve mijûl e. keynê bn key keys delîv, derfet, delîve, keys, şens Keywan Keywan, Satûrn (planetek e) kezaxe kezaxe, qusandina / kurkirina mêwên tirî kezaxe kirdin kezaxtin, kezaxe kirin kezî kezî, pirça / porê hûnandî kê kî kê kê: Kê ye? Kî ye? Bo kê ye? Bo kê ye? kêç kêç, spih kêçawî kêçewî, kêçan-girtî kêl (berdî ser gorekan) kêl, kevirê li ser gorê tê vedan û pirî caran tekstek li ser tê nivîsîn kêl (kox) kol, kolik, kox, koxik, xanîkê bêserûber kêlan kêlan, bo çandinê ax (ne kûr) kolan, cot kirin, gasin lê dan kêlge kêlgeh, zevî, cihê kêlanê kêlraw kêlayî, (ne kûr) kolayî kêr kîr, xir, pido, doqişk, organê cinsî yê mêran kêr xet, rêz kêrat kêrat, teraş, devî, tiraş kêrd bn çeqo kêrzil pozbilind, difinbilind, kesa/ê xwe pir mezin dihesibîne kêrzilî pozbilindî kêş kêş, kêşandin, kişandin kêş giranî, qursî kêş kêş, pîvana helbestan kêş kirdin kêşandin, kişandin, kêşan kêşan kêşandin, kişandin, kêşan kêşan (xayandin) vekêşan (Civîn dê du saetan vekêşe" ango "Civîn dê du saetan dirêj be) kêşanewe vekişandin, paşve kişandin / kêşan kêşdar dirêjvekêş, bûyera demek dirêj didome kêşe pirsgirêk, arîşe, kêşe, problem, girift, dubendî kêşe ked, rênc, rêncberî kêşe dan ked kirin, rêncberî kirin kêşedar bn kêşdar kêşk kêşik, alava tişt pê tên kişandin kêşman kêşman, dirêjker: gurîsî kêşman werîsê kêşman, werîsê li werîsek din hatiye zêdekirin daku dirêjtir bibe û bigihe ciyekî kêşmekêş şerenîx, nîgaş, gengeşe, rikmane kêşran kişîn, kêşîn, hatin kişandin / kêşandin / kêşan kêşraw kêşayî, kişandî, kêşandî kêw çiya kêwî agirpirjên volkan, çiyayê agiravêj kêwî kûvî, kovî (dijberî 'kedî', 'kehî') kêwî hov, wehşî kêwîle dêm, beyar, giyayê / fêkiyê bi xwe (ne bi avdana bi destê mirovan) çêdibin kêyetî, kêyêtî kesîtî, kiyetî, nasnav, îdentîte kibrît şixar, şixart, kibrît, gogird kiç keç, qîz, kiç, dot kiçane keçane, mîna keçan yan yên keçan kiçetîw keçsêwî, keça bav yan dayik yan herdu nînin kiçeza keçeza, nevî, zarokên keça kesekî kiçênî, kiçêtî keçanî, dema mirovekê ya ew tê de keç e / bû kiçinî keçok, mîna keçan (t peyvek neşirîn e bo kuran / zelaman) kiçke bn kiçole kiçkole biçûk, biçûkok, biçkok kiçole keçik, kiçik, keçên biçûk kif pif kif bûn pif bûn, perçivîn, nepixîn, werimîn kif kirdin pif kirin, perçivandin, nepixandin, werimandin kifin kifin, kefen, cilên (t spî yên) li miriyan dikin û wan binax dikin kifindir kifindirîn, ya / yê rê lê nikare bêt girtin kifindir berxwedêr kifir kufur, kifir, guneh, bêîmanî kifirbaz kufurbaz, gunehkar, bêîman kift betilî, westî, tehibî, mandî, westiyayî kij demsal, werz, heyam kil kil, dermankek reş e li mijûlankên / bijangên çavan têt dan kil çêkirina ceran û alavên dî ji axê bi agirdanê kila bn kela kilaf, kilafe gulolk, gog, hol, tepik, benê / deziyê / rîsê li hev hatiye alandin û wek gogekê lê hatiye kirin kilaş kalik, pêlava / sola serê wê ji rîs hatiye çêkirin kilaşçin kalikker, kalikçêker kilaw kulav, kum, tiştek e mirov dike serê xwe t daku serê xwe biparêze kilawasin kumzirx, kumasin, kulavasin, kumê / kulavê madenî / asinî / hesinî kilawçin, kilawdirû kulavçêker kilawe gupik, gupîtk, lûtke, serikên çiyayan kilawkure bn kilawne kilawne navê firindeyekê ye kilawqij perûk, pirça / porê çêkirok / nerastîn kilawzirê kumzirx, kumasin, , kumê / kulavê madenî / asinî / hesinî kilçan fanos, lampe kilçêwk kilçîv, kilçîvik, çîvê / çîvikê / pênivîskê kildanê kildan kildan kildan kildank, cihê alavên kildanê tê de tên parastin / ragirtin kildûman mij, moran, dû, mij û moran kile bn helm kiler embar, depo kilês birihayî, qelihayî, qir, nemayî kilês demborî, kevnbûyî kilês bûn birihîn, qelihîn, qir bûn, neman kilês bûn dem lê borîn, kevn bûn, êdî kêr nehatin kilês kirdin birihandin, qelihandin, qir kirin, nehêlan kilêse dêr, kilîse, perestgeha îsawiyan kilêsman seramîk kilêşe kefş, binkefş kilêşe gulte kilift stûr, qalind kilift asê kilîl kilîl, kilît, vekerk, enextar kilîle cihê kilîl dikin tê re kilîle gulolika berfê, komikek berfê ya hewa bi xwe re dimeşîne kilîm kilîm, xalîçe, berik, mehfûr, merş kilk kilik, kurî, dûv, daw, kurîk, dûvik, dawik, tiştek dirêj e bi derqûna gelek cûn lawiran / ajalan / heywanan ve kilk destik, li alavên pêkarkirinê (wek bivir / das / kêr) cihê mirov dikare destê xwe biavêjiyê û pê bibire kilk çembil, li amanan / firaxan cihê mirov dikare destê xwe biavêjiyê û pê rabike kilk (pence) til, tilî, tibl kilk (pênûs) qelem, pênivîsk kilk kirdin kilik / kurî / dûv qusandin / kurt kirin kilo gumtil, gumtilk, kom, komik kiloc bn şêwe kilol bextreş, bêsiûd kilolî bextreşî, bêsiûdî kilonce bn kulonce kilor xulole, dara jixwe kunek yekderî li qurmê wê heye kiloş cehê li ber gihiştinê lê yê hê nehatiye dirûn kilpe qirç, qirçik, çirûsk, çirîsk (yên agirî) kilpe lê helsan hilbûn, (agir) berbûnê, vêketin, geş bûn kilpûhûr gurmij, agirê pir gur kilt navê giyayekê ye hin cûnên tilyakê jê tên çêkirin kiltûr kiltûrik, tûrikê alavên kildanê kin nik, cem, bal, ba, def, deve kin rex, tenişt: Malyan le kin malman e Mala wan li rex mala me ye kina, kinaçe bn kiç kinan, kinanewe (giyayek çandî) şên nebûn, çênebûn kinar rex, kinar, qerax, lêwar kinar kinar, navê darekê û fêkiyê wê ye kine lêkolîn, hûrlênerî, ezmûn, ceribandin, vekolîn kinekar lêkol, hûrlêner, ezmûnker, ceribîner, vekol kinêr navê giyayekî ye king qûn, paşî, pişt, derqûn kingder qûnde, qûnder, kesê qûna xwe dide / difiroşe (herw. mecazî) kinge- qopik, bermayiya nayêt bikaranîn ya hin tiştan: kingecigere qopikê cigareyê, pirtika nekêşandîmayî ya cigareyê kinge- kundiloşk, qut, qutok, kurt, kin: kingeçinoke kundiloşk, quto / qutê, bejnbost kinge- biçûk kingeşer pevçûn, lêkdan, lihevxistin kingir kereng, kengir, giyayek xwarbar e kingir ben, dezî, ta, rîs kingxilîskê qûndaxwişk, qûndaxwişînk, xwexwişandina jêrve li ser qûnê kingxişkê qûnxwişk, qûnxwişînk, meşîna li ser qûna (t zarok dema hê nikarin xwe li ser piyan bigirin lew qûna xwe dixwişînin ta ku xwe digihînin tiştekî) kinîwal pîvazterk kinoşe bn gesk kip kip, kesa/ê bi demkî ker, kesa/ê bo demek neberdewam tiştan nabîze kip mit, ciyê / kesê / tiştê qet ti deng jê nayên kip kip, dengek pir kêm kipene bêkipên, bêdeng, mit kipî kipî, keriya / kerbûna neberdewam kipî mitî, rewşa tê de ti deng nayên bîstin kir kir, mit, ker, bêdeng, bêpêjn kir kurk, mirîşk û çengdarên dî dema li ser hêkên xwe rûdinin daku wan bimeriqînin û çûçelokan / çêlikan jê derbixin kir kewtin kurk bûn kiras kiras kiras gumlek, qemûs kiraw kirî, hatî kirin, (ya / yê) hatiye kirin kirawe vekirî, dijw. girtî kirç qirç, dengê "qirçe-qirç" kirç, kirçûkal req (fêkî / keske ji ber ku hê negihaye) kird kir, dema borî ji lêkera "kirdin" ango "kirin" kirdar lêker, verb kirdar kirar, kiryar, kirin, kir kirdarî lêkdiraw lêkera hevdudanî kirdarî têper lêkera gerguhêz, transîtîv verb kirdarî têneper lêkera gerneguhêz, întransîtîv verb kirdarî kirarî, pratîkî, jiyanî kirde kar, xebat: Kirdey min û birdey ewe Ez dikim û ew dixwe Kirdegar Yezdan, Afirîner, Xwedê kirdekar rêveber kirdekar çêker kirdewe kirar, kir, kirin kirdewe reftar, rabûn-û-rûniştin Kirdgar bn Kirdegar kirdin kirin kirdinewe vekirin, dijw. daxistin, girtin, girê dan kire conî, cuhnî kire destar kirek bêruh, nejîndar kirê kirê kirê paletî kirê miz, heq, heqdest, meaş kirêbar kirêbar, mizê / heqê barhilgirtinê kirêkar kedkar, pale, şolker, îşker, karker kirêkarî paletî, kedkarî, karkerî, palehî, şolkerî, îşkerî kirêne berzûr, zeviya ber / kevir / xij lê pir in lew kêrî kêlan û çandinê nayê kirêş keveşk, kepek, pab, serebêj kirêşawî keveşkî, kepekî, pabawî, serebêjî kirêwe berfebahoz, rewşa seqayî ya tê de bi hev re berf dibare û bayê tund tê kirisp kerefs, giyayek xwarber e kirîn kirîn, standin, stendin, dijw. firotin kirîv heval, hogir, dost, yar kirîv xizm, lêzim, mirov, eqreba kirk deşt, nizmistan, nizmgeh, rastgeh kirkewtû kurk, kurkbûyî kirkewtû pûjber, kesa/ê ketiye hizir û pûnijina û kûr difikire kirkirage kerik, kirik, kerika guhî kirm kirm, kurm kirmanc kurmanc, kirmanc, kurd kirmancî kurmancî, kirmancî, kurdî, kurdiya bakur kirmawî, kirmê , kirmol kirmdil biguman, bişik, kirmdil kirok kakil kirok gewer kirok nav, hindir kirosk cûnek hirmiyan çolê ye kiroştin kirandin, keritandin, bi dengê "kire-kir" tiştek req xwarin kirot cûnek hirmiyan e kirtnak tîrok kirûhur dengûdor, dengê bilind û berdewam kirûzanewe kizîn (girîna zarokan / savayan) kirûze kiz, kizgirî, giriyê savayan / zarokan kiryar bikir, kiryar, kesa/ê dikire kiryar mişterî kisok bn seg kisp kerb, kîn, qehr kispûko kerb, kîn, qehr, kerb û kîn kisse kişe! bigire! (bang li se / kûçik) kiş bn kişûmat kişan kişîn, kêşîn, xwe kişandin / kêşan kişan xwişîn kişan qeliqîn, velivîn, lebitîn kişan (stêr) darijîn, xwiricîn kişan jêk çûn, ji hev çûn kişt çandin, cotkarî, çandinî, zîraet kiştek ben, dezî, rîs, benik, ta kiştgeh cotgeh, çandingeh, zevî kiştkar cotkar, cotyar, çîner kiştûkal çandinî, cotkarî kişûmat mit, kir, bêdeng, bêpêjn kişûmat bindest, çewisandî kişûmatî mitî, kirî, bêdengî, bêpêjnî kişûmatî bindestî, çewisandinî kitêb pirtûk, kitêb, kîtab kitêbbaz pirtûkbaz, kitêbbaz, kesa/ê pir dixwîne kitêbbaz kesa/ê serê xwe ji pirtûkan / kitêban venake û karek dî nake kitêbevan pirtûkxanevan, kesa/ê li ber pirtûkxaneyekê kar dike kitêbfiroş pirtûkfiroş, kitêbfiroş, kesa/ê pirtûkan / kitêban difiroşe kitêbxane pirtûkxane, kitêbxane, ciyê pirtûkan kitik kitik, pisîk, pişîk kitiknewtîne belakir, kesa/ê dixwaze her belayan peyda bike kitkî kufîkî, kifîkî, rizî, genî, fistewî kitûpir tavil, tavilê, di cih de, di cî de, derhal, serdanser kiwê kû, kû der, kîj cî, kîjan cih: le kiwê li kû, li kû ve, li kû derê kiwê le kiwêwe ji kû ve, ji kû, ji kû derê kiwêle kole, xulam, xizmetkar, berdestk kiwêledar koledar, xwediyên koleyan, kesên kole hene kiwêledar kolekirî, kesên hatine kolekirin kiwêledarî koledarî, pergala / sîstema hebûna / kolekirina / firotina / kirîna / xwedîkirina mirovan wek kole kiwêletî bn kiwêleyî kiwêleyî koleyî, koletî, rewşa koleyan kiwênderî kûderî, xelkê kîj derê / deverê / bajarî / welatî: Êwe kiwênderîn? Hûn kûderî ne? Hûn ji kû ne? kiwêr kor, kore, ya / yê nikare (ti tiştî bi çavên xwe) bibîne kiwêr bêûcax kiwêr (kaniya) hişk(bûyî) kiwêra (di) kû re, (di) kêrê re, çawan wa zû: Kiwêra hatît!? Kû re hatî!? Çawan wa zû hatî!? kiwêrane korane, mîna koran kiwêraw korav, ava hêdîka dimeşe (ya çem / rûbar) kiwêrayî bn kiwêrî kiwêrdere kordere, ava / çemê / rûbarê çikbûyî / hişkbûyî kiwêredê gundên varê / avarê, gundên marjînal kiwêrekanî korekanî, kaniya hişkbûyî, kaniya (êdî / niha) av jê nayê kiwêremar koremar kiwêremûşe şêlîbîn, kesa/ê bi çavên xwe baş nabîne kiwêrerê korerê, rêya dawî lê tê û bi derek din ve naçe kiwêrerê tengerê, rêya teng kiwêreşeqam korekolan, korekuçe, kuçeya / kolana dawî lê tê û bi derek din ve naçe kiwêrewerî tengasî, tengavî, rewşa dijwar kiwêrî korî, koreyî, kortî, korbûn kiwêstan zozan, deverên hîn(ik) yên (t koçer) havînan lê dijîn dema ji germiya li deştan direvin, dijw. deşt kiwêstanî zozanî kiwêt (hespên) kihêl kiwêwe kû ve, kû de: Le kiwêwe gerawît? Ji kû ve vegeriyayî? kiwêxa axa, muxtar, serokê / serdarê gundekî / hozekî / êlekî / eşîrekî kiwêxayetî axatî, muxtarî, serdarî kix kix, pîs e, nexwe, biavêje (bo bangkirina li zarokan) kiz kêmron, nîvtarî, mat kiz kiz, bêhêvî, dilsar, xeyalşkestî kizandinewe kuzurandin, bi êşek tûj şewitandin / sojandin / suşandin kizanewe kuzurîn, bi êşek tûj şewitîn / suşîn kize jan, azar, êş, şewat kiz rîsî, giyayê nû hatiye dirûn û hê hişk nebûye kiz solhe, birincê nû hatiye dirûn û hê hişk nebûye kizele bn kizole kizir kizir, nîvziwa, erda ne herî û ne jî toz kizî kêmronî, nîvtarîtî, matî kizî kizî, bêhêvîtî, dilsarî kizole kizok, bêhêvî, dilsar kîf kalox, kaloxk, tişta demanceyan dikin tê de kîj keç, qîz, kiç, kîj, bn kiç kîjele keçik, qîzik, kiçik kîjole bn kîjele kîla bn kela kîn, kîne kîn, nefret, qîn, dijminatî, heznekirin kînedar, kînekêş bikîn, kînedar, nefretdar, kesa/ê di dilî de kîn û nefret heye kîr, kîre qîr, qîj, qîrîn, qîjîn, dengek pir tûj û bilind derkirin kîrekîr, kîrehûr qîreqîr, qîjeqîj, qajewaj kîs kîs, kîsk, çiwal, torbe, telîs, zerf kîs cizdan, berîk kîs peq, pelq, porg, peqlîşk, peqik, pelqik kîs bn keys kîsel kûs, kûsî, kûsele, req kîşwer kîşwer, parzemîn, qita, kontînent kîşwerbir navkîşwer, transkontînental, tişta navberî kîşweran kîşwerî kîşwerî, parzemînî, qitayî, kontînental kîtele cerik, cer kîwar strî, dir, giyayek çeqiktûj e ko kom, berhev ko tevayî, tevahî, hemû, giş ko tax, mehel, pişkek / beşek ji bajarekî ko ~î zoxal kul, derd, xem, keser, azar, ezyet, êş, jan, kovan ko kox, çiya ko bûnewe civîn, kom bûn, berhev bûn ko kirdin kom kirin, berhev kirin, civandin Ko Perwîn, navê komstêrek heftstêrî ye (bi îngilîzî "Pleiades" e) kobend kombend, civang, civîn kobûnewe kombûn, civîn kocele kas, kasik, tirar, tirark (amanek / firaxek e) koç koç, (mal)barkirin, ji ciyekî bar kirin cihek dî koçî diwayî koça dawîn, mirin, wefat koçawkoç koçerî, koçkirina berdewam koçek koçek, gerok koçek koçek (hin alim û zanayên êzidiyan in) koçeke kum, kulav (t cûnek kulavên bo jinan) koçer koçer, kesên bi berdewamî yan jî li gor demsalan malên xwe bar dikin û ji ciyekî diçin yek dî (t yên zivistanan li deştan û havînan li zozanan diborînin) koçerêtî koçertî, (awayê) jiyana koçeran koçerî koçerî, mîna koçeran koçî koçî, hicrî, salnameya îslamî koçker koçker, gerok, geştiyar kod den, dewlik, bîdon kod zerik (amanek e şîrî ji bizinan / mihan didoşinê) kode bn bac kofiroş komfiroş, kesa/ê yan şirketa tiştan kom bi kom difiroşe kofiroşî komfiroşî, firotina tiştan bi kom / li ser hev koga, koge komgeh, civîngeh, cihê kombûnê / civînê yan komkirinê / civandinê koga, koge enstîtu koga, koge embar koga, koge dikan kogawan, kogewan komgehvan, civîngehvan, rêvebera/ê yan karmenda/ê komgehekê / civîngehekê koje pisto, pistok, berstu, berstuk, yax, girîvan kojo xirab, xopan, kembax kokirdinewe berhevkirin, komkirin, berhevkarî kok kêlî, kêlîk (karê derzî û dirêziyan) kok lihev, lihevkirî, pêkhatî kok bûnewe li hev kirin, pêk hatin, sulh kirin, aşt bûn kok kirdinewe li hev anîn, pêk anîn, sulh pê kirin, aşt kirin kok bn koke koke kuxik, kux kokekok kuxekux, kuxîna berdewam kokêtî lihevkirin, pêkhatin, sulh kokîn kuxîn, dengê kuxikê jê hatin kol pişt (t beşa jorîn ji pişta mirovan) kol pişto, piştî, barê mirovek dide pişta xwe û hildigire kol goc, (kesên) destên (wan) baş naxebitin, destên nikarin tiştan zeft bikin kol goc, reben, feqare, nejêhatî, nekar, nikar kolan kolan, kuçe, cadde, rê, şeqam kolandoz kolanname, kuçename, berhevoka / ferhengoka / îndeksa kuçe û kolanan, kolankut kolanî, gerok, kesa/ê li kolanan dijî (ango ne di xaniyekî ve / ne li mala xwe) kolare (yariyeke) firfirok, pirpirok (navê pêlîstokekê ye ku têt firandin) kolare (balendeke) kolare, qereqûş, xertel, qertal (navê firindeyekî ye) kole zarokên bavê wan miriye û dayika wan dîsan zewiciye kole cehê / genimê avêtî / çandî koley sing hestiyê sîng(î) -kole paşbendikek e wateya "pûç" / "nebaş" dide peyvan koleke stûn, dîrek koleke dan li ber xwe dan, xwe çirikandin koler koler, kesa/ê tiştekî dikole koler vekoler, lêkolîner, kesa/ê azmûnan li ser tiştan dike kolewar gocewar, bi dijwarî seqet / birîndar kolêk piştoyek, piştiyek, barek piştê kolêk pir, gelek, zêde (kar, bar, berpirsiyarî) kolgêr piştgêr, kesa/ê malê firotinê (t çît û qumaşan) dide pişta xwe û digerîne û difiroşe kolhelgir piştohilgir, piştîhilgir, hemal kolinc qolinc, milreqî, êşîna ji ber reqiya navbera milan û patikê kolincan qolincan, pirjimariya "kolinc" kolincan qolincan, giyadermanek e bo saxkirina ji êşa qolincê têt bikaranîn kolinge patik, paşstu, pate, stukur kolîn kolîn, kolan, kolandin kolîn kêlîn, kêlan, kêlandin kolînewe vekolîn, lê kolîn kolîsk alavek e kefçiyên darîn pê tên çêkirin kolît kolik, xanîk, kox, koxik kolît stargeh, asêgeh, senger kolk kok, qurm kolk bn amanc kolkêş piştokêş, piştîhilgir kolneder xweragir, xurt, kesa/ê (bi asanî) rê nade ku kesek zora wê / wî bibe kolraw kolî, qewartî, kolayî, tiştên (darên / kevirên) hatine kolandin kolû cûnek nanê tenûrê ye kom qoz, kûz, xûz, qilûz, piştkûz, piştqoz, piştxûz, kesa/ê pişta wî daçemiyaye û rast nabe kom avsûrk, ava sûr(kirî/bûyî) kom bn ko kom bn king koma qumtil, qumtilk, komikek (axê / şekirê û hwd ya) hevgirtî koman, komanewe daçemîn, (pişt) qoz / xûz / kûz / qilûz bûn komar komar, cimhûriyet, cumhûriyet, pergala / sîstema dewletî ya tê de gel (bi hilbijartinên rasterê yan jî bi rêya nûnerên gel) seroka/ê dewletê hildibijêre komar êl, hoz, eşîr komar civak komar civat komarî komarî, cimhûrî, cumhûrî komawe qozbûyî, kûzbûyî, xûzbûyî, qilûzbûyî komek alîkarî, arîkarî, harîkarî, harî, alî, arî komekî bn komek komel komel, civat komel kom, grûb komel berhevok komel cûn komel bir komel kerî komel ref komel deste komel civak komelayetî civakî, sosyalî komele komele, komîte, sazî, rêxistin, yeketî komele kom, grûb komele berhevok komelga civak, tevaya têkilî û peywendiyên navbera komek mirovan t yên bi hev re çandeyek hevpar pêk tînin yan li welatek hevbeş dijîn komelzan civaknas, sosyolog komelzanî civaknasî, sosyolojî komfiroş komfiroş, kesa/ê yan şirketa eşya li ser hev difiroşe, dijw. kitfiroş komfiroşî komfiroş, firotina eşya li ser hev, dijw. kitfiroşî komî (pişt) qozî, xûzî, kûzî, qilûzî kon kevn, dijw. nû kone kincir, kevne, kevnekincir, tiştên (t cilên) kevn kone kevnenû, tiştên (t cilên) hatine bikaranîn lê hê pûç nebûne kone- kevne-, yê kevn kone- ya / yê berê konebaw mêjîn, dijw. nûjen / modern konefiroş kevnefiroş, kesa/ê yan şirketa tiştên kevnenû difiroşe koneperist kevneperest, konservatîf koneperistî kevneperestî, perestina irf û edetên berê û dijberiya nûbûnê konepoş kinc, cil û bergên mêjîn (ne nûjen / modern) konesal pîr, salmend konî kevnî, kevntî, kevnatî konîne kevnar, kevnare, mêjîn, dêrîn, qedîm, antîk, (tiştek zemanê) berê kopan bn kurtan kopare kovik, qozik, xûzik, cihê bilind yê pişta hêştiran kor bn kiwêr kor nav, navend, hindir kor kom, gel, grûp kor civîn kor semînar, semposyûm Bw: Çi heye le korê? Çi xeber hene? Çi nû heye? korge civang, encûmen, şûra korpe sava, zarok(ên nûbûyî / welidî) korpele savak, zarokên hê di zikê diya xwe de kos bn dehol kos bn kosp kosar koxistan, çiyastan, cihê çiyayîn / koxîn kose semasî, sêmasî, dirindeyek avî ye (ing. shark, tirkî köpekbaligi) kosp kosp, asteng, kend û kosp, rêya nexweş kospayî kospayî, erda nedûz / ne-edil kospe bn kospayî koste kose, mirov bêmû (t zelamê bêrih) koste şatir, fena, hîlebaz, fêlbaz, jîrek, şeytan kostewewî sexte, sixte, ne resen, ne rast koş koş, pêsîr, hemêz, dergûşan koşan koşîn, xebitîn, dan xwe, hewl dan, mihawele kirin koşiş xebat, koşiş, hewl, koşîn koşiş ra-anîn, rahênan, ders, temrîn koşîn bn koşan koşk koşk, koçk, eywan, dîwan, seray, qesr koşyar koşyar, xebatker, têkoşer, koşer, hewldêr kot qurm, kok (yê daran) kot stûn kot kot û zincîr bend û zincîr, nîr û zincîr kota dawî, talî, kuta, kota, hew, bes kota kurtenerî, kurtebêjî, kurtebas kotan kotan, koz, guhêr, cihê tankirî / çeperkirî bo têve parastina terş û tewal kotayî dawî, ya dawî, dawîn kotayîyî pê / dan hênan dawî lê anîn, bes kirin, hew kirin kotayî texsîr, xemsarî, sersarî kotel   qirş, qirşik (t zîwan / reşreşk / narîcank / birabirinck û hwd yên di nav dexl yan birinc re şên dibin lê divê yên bên derxistin çiku kêr xwarinê nayên) kotel li gor hin edetan spêdeyek şînî û behiyan / taziyan e bo kesek mirî kotere qurmik, kokik kotere stûnik kotere serikê stûnan kotir kevok, kotir, kotirk, kevot, kevod, kevotk, navê firindeyekê ye kovan kovan, kul, xem, derd, keser, keder kox kol, kolik, kox, koxik, xanîk koxte bn kox koxwazî lihevkirin, konsensûs koz koz, kozik, kotan, guhêr, cihê tankirî / çeperkirî lê bêban bo têve parastina terş û tewal koz koze, kom, komel, rêxistin, komek mirovên li pey hin armancên hevpar bn koze kozanîn komzanîn, akademî koze koze, kom, komel, rêxistin, komek mirovên li pey hin armancên hevpar kozere belim, pûşk, tûşk, çeltûk, qirş, qirşik koziman saziya / akademiya ziman kozir bn kozere kuçk bn berd kuçûle xefik, dav, tepik kudele bezarok, têjikên berazan kuf kirdin pif kirin (t dema lava û dua tên xwendin) kufar kafir (t pirjimar) -kuj -kuj, paşqertafek e: piyawkuj mirovkuj, ya / yê mirovan dikuje, qatil kujandinewe temirandin, vemirandin, mirandin, birhandin, nehêlan kujanewe vemirîn, temirîn, birhîn, neman kujaw, kujawe vemirî, temirî, birhayî, nemayî kujênraw, kujênrawe bn kujraw, kujrawe kujran hatin kuştin kujraw kuştî, (ya / yê) hatiye kuştin kul ko, kuh, koh, devê / devikê (birekan / kêran yê) xweş nabire, dijw. tûj, xweş kul kel, pir germ, tişta ku dikele kul kel, kela dil kul kund, firindeyên kilikên / dûvikên wan hatine birîn kul qut, lawirên (ker / çêl û hwd yên) kuriyên / kurîkên wan hatine jêkirin yan kurtkirin kul qut, kurt, kin, dijw. dirêj kul pê dan kel dan (tiştekî), piçekî kelandin kulaf pencirk, dest û tilên firindeyan kulan kelîn, kel hatin (tiştekî), pir germ bûn kulandin kelandin, pir germ kirin kulandinewe kulandin, êşandin, arandin, zûrandin kulandinewe vekulandin, vezûrandin, dîsan kulandin / êşandin / arandin / zûrandin (t bi bîranînên têrxem) kulanewe arîn, ariyan, zûrîn, êşîn kulanewe vearîn, vezûrîn kulaw kelî, kelayî, keliyayî, tiştê ku keline yan hatiye kelandin kule kulî kule kule, perdeyek e bo xweparastina ji pêşûmêşan (t dema havînan mirov li derveyî odeyan li bin kepiran dinivin / radizin) kule- kurte-, qut-, kin- kulebes nevisî, nevis, zarokên jina kesekî yên ji mêrê wê yê berî yê niha kulebine bejnqut, kin, kurt, bejnbost, qut, qutik, quto, qutê, kinê, kino kulehesar balavgeh, ciyê jin lê leşê xwe û cilan dişon (t li beravên çem û rûbaran) kulemergî astengî, dijwarî kulemergî tegasî, tengavî kulenan sêr, efsûn, cadû, sihir kulenanî sêrker, cadûbaz, efsûnkar, sihirbaz kulence çoxik, êlek kulepaç tevir kulepêç neliv, kesa/ê nikare bilive kulêre cûnek nan e kuling kulîn, kûratiyek e di dîwaran re û li şûna dolaban tê bikaranîn, bb stêrk kulîçe kulîçe, kulîparçe, xwarinek ji nan û gûzan û şekirê / xurmê yê kulîn bn kulan kulk kul, birîn kulk (pirça / porê) qijavij, ne hilû kulk (vexwiraka) tîr kulkule avreşînk kulle bn kule kulm alek, gep, hinarik, rû kulo bn kilo kulok kelok, tiştên baş kêrî kelînê / kelandinê tên, dijw. çir, nekelok kulol bn kilol kulor bn kilor kuloş bn kiloş kulot kemax, hêt, ran, qorik kulp tengasî, tengavî, rewşa dijwar kulûko damirkan vemirîn, temirîn (çirûsk / ronahî / hest) kulxan argûn, ciyê agir tê ve tê hilkirin li hindirî xaniyan ve kumse bn tiwana kun kun, qul, kulek kunar kenarî, navê deviyek / teraşek strîtûj e kunawder kunkirî, qulkirî kunbir hewaragir, tişta hewa nikare tê re biçe kunc kunc, qunc, ciyê ne ber-rê / ser-rê kunc kuncal, quncal, ciyê du dîwar lê digihin hev kunc zîwanî, zîwanîk, çinçinî, çinçinîk kunc bazbazî kuncên kuncanê, navê lîstikekê / yariyekê ye kuncire cûnek giyayê mord / mûrtik e kuncî kuncî (Bot. Indicum) kunçik kunik, kunên hûr(ik) kuncûr bn qujbin kunde bn meşk kundebebû bn kunebebû kune- pêşpirtikek e wateya "kuna / kunên" ya kurmancî dide: kunegiwê kuna guh kune- kunelût firnik, kunên pozan / difinan / bêvilan / kepiyan kunebace pixêrîk, pace, kuna sobeyan, kuna li ban dûkêl tê re derdikeve derî xanî kunebebû kund, bum, pepûk kungî bn kotan kunîle kunik, kunên hûr(ik) kunîledar kunkunîk, kunkunîşk, tiştê pir kunik / kunên hûr lê hene kunkere kunkerk, alava kunkirinê kunkere birxû kunkiraw kunkirî, qulkirî kuntîle kuntîle, leqem, tunel kunzeyn delodîn, tiredîn, peledîn, netemam, aqilsivik kur kur, law, pis, xort, gede, sebî, kurik, lawik. dijw. keç, dot, qîz, kiç kurane kurane, lawane, xortane, gedane, sebiyane, mîna kuran / lawan / gedeyan / sebiyan kurd kurd kurdane kurdane, mîna kurdan kurdayetî kurdayetî, kurdîtî, kurdînî, hesta neteweperweriya kurdî / kurdistanî, tevgera neteweyî ya kurdan kurdewan bn kurdşinas kurdewarî kurdewarî, jiyana (mîna ya) kurdan kurdhez kurdhez, kurdvîn, kesa/ê ji kurdan hez dike Kurdistan Kurdistan, welatê kurdan, deverên (piraniya) nişteciyên wan kurd kurdistanî kurdistanî, kesa/ê yan tişta/ê ji Kurdistanê kurdistanî kurd û gelên dî yên li Kurdistanê dijîn kurdistanî welatiyên Kurdistanê kurdistanî kurd kurdî zimanê kurdî kurdî tiştê ser bi kurdan ve kurdîaxêw kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kurdîaxêw kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye kurdîaxiv kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kurdîaxiv kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye kurdîpeyiv kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kurdîpeyiv kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye kurdîzan kurdîzan, kesa/ê zimanê kurdî dizane kurdîzan kurdînas, kesa/ê pispora/ê zimanê kurdî ye kurdîzanî kurdîzanî, zanîna zimanê kurdî kurdîzanî kurdînasî, pisporiya li ser zimanê kurdî kurdîziman kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye kurdîziman tişta bi zimanê kurdî ye kurdînî bn kurdayetî kurdkuje navê cûnek xurmeya / qespên bêxêr / nexweş e kurdperwer kurdperwer, kesa/ê dilsoza/ê doza kurdan e kurdşinas kurdnas, kurdevan, kurdolog, kesa/ê lêkolînan li ser (jiyana) kurdan dike, kesa/ê li ser (jiyana) kurdan pispor e kurdşinasî kurdnasî, kurdevanî, kurdolojî, karê lêkolînan li ser (jiyana) kurdan kurdziman bn kurdîziman kurgel xort, kurgel, komek kuran / lawan kure kuro! lawo! (bangkirina li kuran / lawan) kurek nîvek, nav(a tiştekî), navik, navend kureza kureza, lawza, zaroyên kurê kesekî, nevî kurezaza kurezaza, lawzaza, zaroyên zaroyên kurê kesekî, nevîçirk kurêtî kurtî, kurîtî, xortanî, xortî, lawanî, lawtî kurêtî tolazî, tûletî kurêtî kurgerî, karê keç dibin pey kuran kurk kurk, cilek e ji hiriya / pûrtê hin heywanan têt çêkirin kurk bn ciwanû kurkandin kinkinîn, bi kinkinkî girîn / nalîn kurke, kurkekurk kin, kinekin, kinkin, giriyê / nalîna kinkinkî kurkure kolare, qereqûş, xertel, qertel, qertal, navê firindeyekî ye (zool. Milvus) kurnûş tewîn, çemîn kurnûş birdin / kêşan (bejna xwe li ber kesekî / tiştekî) tewandin / çemandin kursî kursî, rûniştek, cihê liserûniştinê kursî kursî, text, cihê rûniştina mîr / serok kurt kurt, kin, qut, gurc. dijw. dirêj kurt û kirmancî kurt û kurmancî, rasterast, bêyî dirêjkirin, bi sadeyî kurtan kurtan, palik, hawid kurtandirû kurtançêker, kurtandirû, kesa/ê kurtanan didirû kurtbir kurtbir, kurt û kurmancî, bi kurtî kurtbirî kurtbirî kurtbîn ya / yê ku çavên wê / wî tiştên li dûr (baş) nabînin kurtbîn ya / yê ku (baş) li encamên karekî nikare binirxîne. dijw. dûrbîn kurtbînî kurtbînî kurte kurte, kurtebêje kurtebala bejnkurt kurtebala bejnbost kurtebine kurtik, kinik, qutik, hûrik, hûrkok, qutok kurtek qutik, êlek kurtim qut (zelam: quto kurtim jin: qutê), kinik, kurtik, bejnbost, kurt û qelew kurtî kurtî, kinî, qutî, gurcî kurtîle kurtik, kinik, qutik, kurtok, pir kurt / kin / qut kurtîle- kurtike-: kurtîleçîrok kurtikeçîrok, çîrokên pir kurt kuşinde kujer, kujende, bikuj (tiştê dikare bibe sedema kuştinê wek jehr) kuştar kuştar, kujî, karê kuştinê kuştbendan komkujî, kuştina gelekan bi carekê kuşte kuştî, mirandî, birhandî, telaftî, telifandî, qetlkirî kuşte gêç, cis, ces kuştera rende, planya kuştin kuştin, mirandin, telaftin, telifandin, birhandin, qetl kirin kut pirt, pert, qet, ker, parçe, parî, pirtik kutal pertal, kerkon, qerpal, eşya kutan qutan, kutan: a) lê dan, lê xistin b) hûr kirin, hûr-hûr kirin c) derzî lê dan, şirînqe kirin kutan (~ be zewî da) avêtin erdê, li erdê dan kut-kut kut-kut! (bangkirina li seyan / kûçikan e: "were vir") kutûmit tam, tam wa, eynî kutûpir tavilê, di cî de, bi lez kuwa, kuwanê ka, kanê, li kû ye kuwang, kuwanû kuçk, cihê li derve agir lê hatiye hilkirin kuwang, kuwanû argû, cihê li hindir agir lê têt hilkirin kuz quz, virçik, zî, zîlik, poz (endama cinsî ya mêyan) kuzan kuzirîn, kuzîn, suşîn, şewitîn, sotin, kuziryan kuzandin, kuzandinewe kuzirandin, kuzandin, sujandin, şewitandin, sotin kuzanewe bn kuzan kû çawan, kusan, çilo, çawa, kusa, bi çi awayî bn çon kûçe kuçe, kolan, cadde, şeqam, şarih, rêyên nav bajar yan gund (t yên çîmento- yan kevirkirî) kûkele kulind, kundir kûkû kûkû, dengê pepûkan kûkûkere pepûk, kund, bum, kûkûk kûnî qûnde, qûnder kûnî bêkulek, newêrek, newêrok, bizdok kûp kûp, amanek e çay / qawe / av pê tê vexwarin kûpe kûp, kûpe, tas, tirar (amanek e) kûpele kûpik, tirarok, tasik, kûpê biçûk kûr kûr , nêriyê xort ku êdî ne gîsk e lê hê nebûye nêriyê temam (Ji yên mê re bi kurmancî "tiştûr / tiştîr / teştîr / tuştîr" û bi soranî "tiştîr / çiştîr" tê gotin.) kûr çemiyayî, tewiyayî kûr xwar, xwehr, xêl kûr badok kûr qoz, xûz, qilûz, kûz kûr rizde, nişîviyê asê kûr bûnewe girêl bûn, gindirîn kûre agirdank, ciyê agir: argûn, di mal ve ciyê agir tê de tê hilkirin kûre kuçik, li derî xanî ciyê agir lê tê hilkirin kûreperxane bn kûre kûrexane bn kûre kûz ker, parçe, pirt, par (t ji hin fêkiyan mîna sêv / pirteqal) kw... bn kiw... la al, alî, rex, hêl la cem, nik, bal, ba, dev la ber la neserekî, duyem la dor, derdor, dorber la pirt, par, pişk la birdin dan / birin aliyekî la çûn xwe vedan, xwe dan aliyekî, ji rê rabûn, veder bûn, rêya kesekî / tiştekî kirin la danan danîn / deynan aliyekî la dan dan alî, dan rexekî, ji ser rê rakirin, veder kirin, vedan la kirdin berê xwe dan la lê kirdin alîkarî kirin la tê kirdin pişta / guhê xwe danê, pûte pê nekirin, giringî nedanê xo la dan xwe vedan, xwe dan aliyekî, veder bûn, ji ser rêya kesekî / tiştekî rabûn lababet albabet, babeta duyemîn / neserekî labar albar, tiştê li gel barê serekî tê barkirin laberhem alberhem, berhema neserekî / duyemîn labiraw dayî / birî aliyekî lacang cênîk lacîwerd lacîwerd, şînî zelal laçû demkî, berdemî, dw. berdewam, herdemî ladê derbajar, gund ladêyî gundî, derbajarî laencam albandor, alencam, bandora / encama neserekî / duyemîn laf meth, pesn laf û gezaf meth û pesn lafaw lehî, lêhî, avrabûn lagîr alîgir lagîr piştevan lagîrî alîgirî lagîrî piştevanî lajig nezan, bêhay, bêaga lajigî nezanî, bêhayî, bêagayî lak kelex, term (t yê lawirên sekitî / mirî) lakarî karê pirtdemî, karê ne bo temamî rojê (ango 8 saetan), karê neserekî / duyemîn lakêş kêmkêş, kesa/ê carinan cigareyan dikêşe lakêşe stêl, çargoşeya çik, rektangel lakolan alkolan, kolana neserekî / duyemîn lal lehl, yaqût (dir û miceherek e) lal lal, bêziman (kesa/ê nikare qet yan baş zimanê xwe bigerîne û bipeyive) lalanewe lava / dia / dua kirin, hêvî kirin, tika / rica kirin, xwestin lale xal, birayê dayika kesekî, bn xal lale tika, rica, hêvî, daxwaz, dua, lava lalengî lalengî, tangerîn (navê fêkiyekî ye) lalepete nîvlal, kesa/ê baş nikare zimanê xwe bigerîne û bipeyive lê ne bi temamî lal e lalixawe aliyê devî lalî bn lale lalî lalî lalo bn lale lalupal pelate, pijale, belawela lam navê tîpa "L" di alfabeya kurdî-erebî de lamelîfla di alfabeya kurdî-erebî de tîpên hevedudanî "LA" lamî qelew tîpa di alfabeya kurdî-erebî de "L" ku di soranî de wek tîpa "l" di peyva "sal" de tê       xwendin lamil stu lamil patik, paşstu lan, lane hêlîn, mala firindeyan / teyrikan lan, lane kunc, mala hin lawiran lanewaz derxistî, aware, mişext, derbider, derkirî, bêmal, bêhêlîn, penaber lanewazî derbiderî, mişextî, awareyî, bêmalî, penaberî lapal beten, aliyek çiyayekî / girekî lapere rûpel, berper lapere serlêv, alper, marjînal lapçîn lapçîn, lafçîn, gezme, pêlav, sol laq ling, pî, pê, bn qaç laqe kirdin dest tê werdan, destê xwe kirin di nav karekî re, xwe tûşî tiştekî kirin, dest kirin (tiştekî), dest (li tiştekî) dan laqirdî qerf, henek, tirane, galte, yarî lar xwar, xwehr, xêl, çemayî, tewî, tewayî, çemandî, tewandî, dw. rêk, rast larelar hejhejok, bi hejhejokî larew varê, avarê, aliyekî rê, derî rê, rexî rê, ne li ser rê larewlar xwarûvîç, çepûçûr larê alrê, rêya neserekî / duyemîn larî xwarî, xwehrî, xêlî las qane, îqna, razî lasar serhişk, înato, biînat lasarî serhişkî, înat lasayiyane lasayiyane, texlîdane, zarveker, îmîtatîv lasayî zarvekirin, çavlêkirin, lasayî, texlîd lasayî kirdinewe zarve kirin, texlîd kirin, çav lê kirin, lasayî kirin lasayîker zarveker, çavlêker, texlîdker, lasayîker laseng bêseng, alseng, bêbalans lasengî bêsengî, alsengî, bêbalansî lask destik lastîk lastîk, plastîk, elastîk laş laş, leş, beden, gewde laş kelex, term, cesed laş mirar laşan yekal, rêyên tenê yekalî laşe bn laş laşer şernexwaz, aştîxwaz, pasîfîst laşerî şernexwazî, pasîfîzm, aştîxwazî lat jar, hejar, feqîr, bêhal, belengaz, perîşan, reben, nehe lat û liwar feqîr û hejar lat û liwat reben û perîşan lateraf tenişt, rex, teref, alî latirqewç vajî, berevajî, berûpişt, serberjêr latuxm jêrcûn, jêrtuxm, cûnên / tuxmên / celebên / coreyên ji hin cûnên / tuxmên celebên serekî law ciwan, genc, xort, law lawandinewe lorandin, lorîk pê gotin, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan gotin lawanewe lorîk, stiranên şîniyê li behiyan / taziyan lawaz lawaz, qels, bêhêz, zeîf, nazik, hejar, lehwaz, dw. xurt, bihêz lawazî lawazî, qelsî, bêhêzî, nazikî, hejarî, zeîfî, dw. xurtî, hêzdarî, bihêzî lawçak xortemêr, xweşxort lawe balkêşî, balkişan, dênkişandin, bi alî xwe ve birin, qanekirin, îqnakirin, lawekî biçûk, kêm, neserekî, duyemîn lawelawe bn lawe lawênî bn lawêtî lawêtî ciwanî, gencî, xortî lawik lawik, cûnek stiranên kurdî ye lawirge parasît, pêrejîn lawje cûnek stiranên kurdî yên evînî ye lawlaw navê giyayekî ye lawuk bn lawik lay alî lay hêl layen al, rex, tenişt, alî, hêl layengir alîgir, piştevan, piştgir layengirî alîgirî, piştevanî, piştgirî laylaye lorîk, stiranên dergûşan / landikan, stiranên bo zarokên biçûk tên gotin dema landikên wan tên hejandin le li le (le ... da) di ... de, tê de le li le (le ...ewe) ji le ara (da) berdest, amade, hazir le ara (da) li meydanê le ara (da) di nav de le ast li ber / pêşberî / miqayeseyî (kesekî yan tiştekî) le ban li ser le ban li serbanî le batî / ciyatî li şûna, li dewsa, pêşve, ji dêlva le bar li ber, bicihkirî, amade, li cihê xwe yê rast le bar birdin ji ber birin (t zarok) le bar birdin wa kirin ku bi ser neketin le bar bûnewe welidandin, hemleya xwe danîn (dayika Xwedê zarokê wê dide) le bar çûn ji ber çûn, hemle têk çûn, zarok pêşdem û mirî welidîn le bar kewtin têk çûn, bi ser neketin le bar kewtin ji taqet û şiyan ketin le bare / bareyî li ser, li dor, derheq, derbareyî (mijarekê / babetekî), le ber ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku) le ber li ber, li pêş le ber (le pênawî, bo xatirî) ji ber, (ji) bo xatirê, bi pêxemet le ber ji ber, ezber, bêyî ku lê binere: Ew zor şî'r le ber dezanê Ew gelek helbestan ji ber dizane le ber (cil û berg) (cil û berg) lê, li ber: Kirasekey le berî ke, ba zû biçîn Kirasê wê bike ber (lê bike) daku em zû biçin le ber çî ji ber çi, çima, (ji) bo çi, çire, çira, sedema wê çi ye (ku) le ber dem da li pêşberî / rûyê / hizûra (kesekî) le le ber dest da berdest, li ber dest, tişta/ê mirov dikare (bi asanî) xwe bigihîniyê le ber ewe ji ber hindê, ji ber wê yekê, ji ber wê çendê, lew, lewre, lewma, loma, lema le ber helsan pêşve rabûn, rabûn daku bixêrhatinê li (kesekî / tiştekî) bike le ber kirdin ji ber kirin, ezber kirin le … bew lawe ji bilî..., ji ... pêve, ji xeynî...: Le min bew lawe kesî tir lê nebû Ji bilî min kes lê nebû, ji min pêve kes lê nebû, ji xeynî min kes lê nebû. le bin li bin, di bin (tiştekî) ve le binewe ji bin ve le birew li ber zêdebûnê le birîtî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve le bîn gîran (xwarin) li gewriyê (asê) man le bîr birdinewe ji bîrê (bîra kesekî) birin, wa kirin ku (tiştek) ji bîra (kesekî) biçe le bîr bûn li bîrê (bîra kesekî) bûn le bîr kirdin ji bîr kirin le … da li … le … da di … de le ciyatî li şûna, ji dêlva, li cihê, pêş (tiştekî) ve le çap dan çap kirin, (pirtûk / rojname û hwd) derxistin le çap dan dan çapkirin, dan derxistin le çaw lew çawit! va ye! işte, ha ev e! li ber çavê te ye! le çaw ... da di çav(î) de le çaw ... da li ber, ger bêt berhevdan / miqayesekirin: Le çaw to da tawanekanim hîç nîn! Li ber tawanên / xirabiyên te, yên min ne ti ne! (Ger xirabiyên min û te bên berhevdan / miqayesekirin, yên min qet ne ti tişt in.) le ... çûn şibîn (tiştekî), wek tiştekî bûn, pê ve çûn, bi ser ve bûn: Kurekeyş her lêy eçê Kurê wî jî dişibiyê, Kurê wî jî wek wî ye le daw derhatin jê (ji belayekê / dijwariyekê) filitîn / xilas bûn le dem ji devê (kesekî / lawirekî) le demêkewe ji mêj, ji mêj ve ye, ev demek dirêj e (ku) le dest dan li dest(î) dan, li dest(î) xistin le dest dan (delîv / derfet / jiyana xwe û hwd.) ji dest dan, hinda / wenda kirin le dewr geran xwe gorî / qurban kirin le diwa(y şitêk) piştî (tiştekî), li dû (tiştekî), li pey (tiştekî), li dûv le dû dû re, dûvre, bo razî kirinê: Hatûwe le dûm Hatiye dû(v) min re (= Hatiye min razî / qane bike. Hatiye ji min daxwaz bike.) le em bn lem le 'eyn bn le heman le 'ezretana li erd û esmanan ("Ez li esmanan li te digerim, tu li erdê bi dest min dikevî."), pir bi coş le êre bn lêre le gel li gel, di gel, pê re, bi (tiştekî / kesekî) re le gel di dema (bûyerekê) de le gel ewe(ş) da ke tevî ku ... (jî), herçend e (ku) .... jî: Le gel eweş da ke temenim bîst sal bû, her beminyan dewut: "Tu minal ît." Tevî ku ez bîstsalî bûm jî, wan her digote min: "Tu zarok î." le ger da bûn xebitîn, di gerê / tevgerê de bûn le ger kewtin êdî nexebitîn, ji gerê / tevgerê ketin, ji kar ketin le gij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol le gire bn lêre le go çûn xirabe bûn, êdî nexebitîn le go kewtin bn le go çûn le go xistin xirabe kirin, wa kirin ku êdî nexebite le giwê li (ber) guhê (kesekî) le giwê li hindavî / kinarî / rex / qiraxa (tiştekî) le giwê kirdin kirin guhê (xwe / kesekî) le giwê kirdin paşguh kirin, paş guhê xwe ve avêtin, pûte pê nekirin, giringî nedanê le hemû ... (da) li hemû / hemî le hemû ... (da) li her: le hemû katêk da herdem. le hoş xo çûn ji hal çûn, ji hiş çûn, aga / hay ji xwe neman le jêr li bin le jêr li jêr le jêr (şitêk) da di bin (tiştekî) ve le jêr (şitêk) da li bin (tiştekî) ve le jêr (şitêk) da li jêr le jêrewe ji binî ve le jêrewe ji jêr ve le jûr li jor, li serî, li silal, li hindavî / raserî (tiştekî) le jûr ji jor, ji serî, ji silal, ji hindavî / raserî (tiştekî) le kanga ji binê / kûratiya (tiştekî): le kangay dilmewe ji kûratiya dilê min (ve) le kelk kewtin bûn bêwec / bêkêr, êdî (bi) kêr nehatin le kelk xistin bêkêr / bêwec kirin, wa kirin ku tiştek êdî bibe bêkêr / bêwec le kerem kewtin bn le kelk kewtin le kin li nik, li cem, li bal, li dev, li rex, li tenişt, li gel le kin xo qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe le kiwê li kû, li kû ve, li kû derê, li çi cihî le kiwêwe ji kû, ji kû ve, ji kû derê ve, ji kêrê ve, ji çi cihî (ve) le kîs çûn ji kîsê (kesekî) çûn, derfet / delîv ji dest çûn, îmkan wenda bûn le kîs dan ji kîs dan, ji dest dan, derfet / delîv / îmkan ji dest dan / wenda kirin le kurtî bi kurtî, bi kinî le kurtî birînewe kurt vebirîn, nehiştin / nehêlan / rê nedan ku (t suhbet) dirêj bibe le lawe ji alî ve, ji al(iy)ekî ve, ne rikerast le layekewe ji al(iy)ekî ve, ji milekî ve, ji layekî ve le layekî tir(îş)ewe al(iy)ek dî / din ve (jî), ji milek dî / din ve jî, ji rexek dî / din ve (jî) le layen kesêkewe ji alî kesekî ve, ji kesekî le mêjewe ji mêj ve, demek / heyamek dirêj e / bû ku le nakaw ji nişkê ve, qewimîna bûyerekê bêyî ku kesek li bendê be le nax da di kûr de, di kûratiyê de le naw ... (da) bn le nêw le nêw ... (da) li nav, li nêv le nêw ... (da) di nav / nêv ... de le nêwan ... (da) li navbera (du tiştan) de, navberî (du tiştan) le nîwan ... (da) bn le nêwan ... (da) le palewe paldayî, rûniştî, hewante le paş piştî, li dû, li pey, li dûv le paşan (da) paşî, paşê, dûre, dûrve, peyre le paş mile li pişt guhê (kesekî), baskirina kesekî dema ew bi xwe ne amade / hazir le pena li pişt, li paş le pena li ber stara (kesekî / tiştekî): Le penay Xwa da bin! Li ber stara Xwedê bin! Spartiyî Xwedê bin! Xwedê we bistirîne! le pesta bi berdewamî, bê rawestan, bê navbir le pê kirdin (pêlav / sol) kirin piyê (xwe / kesekî) le pê kirdinewe (pêlav / sol) ji piyê (xwe / kesekî) kirin le pênaw bo, ji ber, (ji) bo xatira/ê (tiştekî), bi pêxemet            le pêş li pêş, li hember            le pêş li pêşiya (kesekî / tiştekî), li berî / berahîka (kesekî / tiştekî) le pir ji nişkê ve, bi lez le pirêk da ji nişkekê ve, ji nişkê ve, bi lez û bê plan le pişt li pişt, li paş le qestî ji qesta, ji yarî ve, ne ji dil le qestî ji qesta, bi mebest, bi zanebûn le rastî (şitêk) li rasta (tiştekî), hemberî / miqabilî (tiştekî) le rastî da bi rastî le rastî da di rastiyê de le regûrîşe ji reh û rîş(an) ve, ji bingeh ve le rê laçûn xwe ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê derçûn, xwe ji (ser) rê dan aliyekî le rê ladan ji (ser) rê vedan, ji (ser) rê dan aliyekî le rêz (da) li rêzê, di rêzê de le rêz (da) bi rêz, yek li pey / dû ya din le rû(y kesêk) da li rûyê (kesekî), di rûyê (kesekî) de, li ber çavên kesekî le rû da man neçar man, mecbûr bûn le rû da westanewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe ragirtin le rû(y kesêk/ şitêk)ewe ji ber (tiştekî), ji sedema (tiştekî): Le rûy nebûnî kitêbewe natiwanîn ders bideyn Ji ber (ti)nebûna kitêban em nikarin dersê bidin le rû(y kesêk/ şitêk)ewe ji alî (tiştekî) ve: Le rûy abûriyewe ji alî aborî ve le rû hatin wêrîn, wêriyan, bistehî / wêrekî hebûn, cesaret / cur'et kirin le ser kirdin rê dan ku kesek beşdarî (t lîstikê) bibe le ser kirdinewe li ber xwe dan, berevanî ji xwe kirin, xwe parastin le ser la li ser lêva / rexê / tenişta / aliyê (tiştekî) le ser şan li ser milê (kesekî), erkê / berpirsiyariya (kesekî) le ser westa li ber destê hoste, li ber tamîrkirinê le ser westan li benda / hêviya (tiştekî / kesekî) man / rawestîn / sekinîn le ser xo bi dilê xwe, hêdî-hêdî, rehet-rehet, bê lez û bez le ser xo liserxwe, bn leserxo le ser xo çûn ji hal çûn, ji xwe çûn, aga / hay ji xwe neman le ser xo kirdin bi dilê xwe kirin, bê lez û bez kirin, hêdî-hêdî kirin le serêkî tirewe ji serek dî / din ve, ji rexek dî / din ve le serêkî tirewe ("li aliyekî / milekî mesele wiha ye" û) li aliyê / milê dî / din le sêdare dan li sêdarê dan, daliqandin, xeniqandin, xendiqandin, (mirov) bi darekê ve hilawîstin daku bimire le şîr birînewe ji şîr ve kirin, êdî şîrê dayikê nedan zarokekî/ê le taw ji ber, bo, ji bo, ji sedema (ku), çiku, çimkî, çunke le tek bn le gel le tenîşt li tenişt, li rex, li nik, li cem, li bal, li ba, li dev, nêzîkî (tiştekî) le wê li wir, li wê derê, li wêrê le wê ji wir, ji wê derê, ji wêrê le wê ra di wir re, di wê derê re, di wêrê re le wên derê bn le wê le wêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê le wêwe ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve le wûze(y kesêk) da bûn jê hatin, karîn, pê çêbûn, ji destî hatin, şiyan le xem çûn / rexsîn bi ser xwe bûn, serbest bûn (zarok yan firinde ku êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan namîne) le xew helsan ji xew rabûn, şiyar bûn, hişyar bûn le xew raperîn (ji xew) ceniqîn, veceniqîn, hilceniqîn le xêw derçûn fehma bûn, mezin bûn, (zarok) gihiştin wê pileya temenî ku êdî dikare bi xwe xwe xwedî bike le xirte çûn (hestî / til / tilî / tibl) ji geh çûn, ji cih çûn (lew êşîn) le xişte birdin xirandin, ji ser rêya rast birin, kafir kirin, xapandin, lêb / hîle / dekûdolab lê kirin le xo ji xwe, ji alî xwe ve (bêyî ku jê bêt pirsîn / xwestin) le xo bûrdin bo xwe nekirin xem, guh nedanê le xo çûn ji xwe çûn, ji hal çûn, aga / hay ji xwe neman le xo da rabînîn di xwe re dîtin, wa hesibandin ku dikare tiştekî bike: Le xo da ranabînim le ser ew babete binûsim Di xwe re nabînim li ser wî babetî binivîsim (Bawer nakim dê ji min were ku li ser wî babetî binivîsim) le xo kirdin ji xwe kirin, li xwe biyan / xerîb kirin, ji xwe dûr xistin le xorayî bîlasebeb, bêsebeb, ne ji ber ti tiştî le xorayî bêkêr, bêwec, bêmifa le xowe ji ber xwe ve, ji xwe ve, ji alî xwe ve le xurênî bi exrînî, bi zikê birsî / birçî, bêyî ku tiştek xwaribe le xwar li jêr, li xwarê, nizmtir le yad bûn li bîra (kesekî) bûn, hatin bîra (kesekî) le yad kirdin ji bîr kirin, ji bîra (kesekî) çûn, neman li bîra (kesekî) le yek li yek / êk le yek li hev / hevdu / êkûdu le yek berbûn berbûn hev, pev çûn, êrişî hev kirin, bera hev bûn / çûn le yek berdan berdan hev, bera hev dan, wa kirin ku (du mirov / kom û hwd) êrişî hev bikin le yek bûn ji hev bûn (serekaniya wan eynî) le yek bûn ji hev (cuda) bûn, ji hev veqetîn, ji hev sil bûn, ji hev xeyidîn le yek çûn şibîn hev, mîna hev xwiya kirin, dirûvê / rengê wan wek hev bûn le yek dan li hev dan, li hev xistin, bi hev ketin, li hev qelibîn, deynan êkûdu le yek dan li hev dan, xistin hev, bi hev re girê dan, zeliqandin le yek kirdin li hev kirin, kêrî hev hatin le yek kirdin li hev kirin, pêk hatin, aşt bûn, sulh kirin le yek kirdin ji hev (cuda) kirin le yek negeyiştin di hev negihiştin, ji hev fam nekirin le tirazan ji hev vebûn / veqetîn / cuda bûn, pêkve neman le ziman (kesêk)ewe ji zarê / devê (kesekî) le ziman kewtin ji ziman ketin, nekarîn bipeyive -le -ik, -k, -ok (paşbendek e bo biçûkkirina hin peyvan): birale birak, pişîle pisîk, pişîk -le bn -le lebarî kêrhatin, biwecbûn, bikêrbûn leberçav berçav, diyar, xwiya, tişta tê dîtin yan dikare (bi asanî) bê dîtin leblebî leblebî, nokên qelandî lebz (e) gotin, qese, peyv, bêje, kelîme leçer çepel, çirûk, çirîk, tema, nemerd, temah, tema' leçerî çepelî, çirûkî, çirîkî, temayî, nemerdî, temahî, tema'î leçik kevînk, dersok, serpoş legel bn le gel legen legen, amanek mezin yê avê ye legij bilez, bilezûbez, bilezûbizav, mijûl, destbişol lefaf birînpêçk, lifaf lehîm zilqek, lehîm lek kurdên lek, kurdên bi zaravaya kurdî ya lekî dipeyivin lekan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye leke lewt, tewz, leke, teqme, pîsatiya li ser tiştekî lekedar lewitî, tewizî, lekedar lekedar bûn lewitîn, tewizîn, herimîn, pîs bûn lekedar kirdin lewitandin, tewizandin, herimandin, pîs kirin lekedarî lewitînî, tewizînî, lekedarî, herimînî lekî lekî, zaravayek zimanê kurdî lel kip, kipîn, kipên, dengek nizm / kurt / biçûk: Nawêrê bilê lel Newêre kipênê ji xwe bîne, Newêre ti dengî bike lel kirdin kipîn, kipên ji xwe anîn le'l bn lal lele xulam, evd, xizmetkar: Ey min leley tom!? Ma ez xulamê te me!? lele hînker, fêrker, perwerdeker leleyî xulamî, evd, xizmetkarî lem li vê lem li vî lem ji vê lem ji vî lem cêgaye da li vî cihî, li vê derê, li vir lem dîwewe ji vî alî / milî / rexî / teniştê ve lemew ber berî niha, beriya vê gavê lemew (be) diwa ji niha şûnve, ji noke pêve lemew la bn lemew (be) diwa lemew lawe ji bilî vê, ji vê pêve(tir), ji xeynî vê lemew pêş berî niha, beriya niha leman li van, li evan lemanewe ji van, ji evan lemer ya / yê (kesekî): kerekey lemer to kerê te lempa lampe, lempe, çira, şewl, gulop, ronahî lemper asteng, kosp lemper lemper, baraj lemper perandin asteng rakirin / nehêlan / nehiştin, rê xweş kirin lenc, lence lîtik, xwehilavêtin lenc kirdin lîtik li xwe dan, bilind meşîn, xwe hilavêtin lencîn lîtikîn, lîtik li xwe dan, xwe hilavêtin le'net lanet, nalet, le'net, ne'let, xezeb, bela leng leng, kulek, seqet leng nelihev, nehevseng, neparseng, bêbalans, newekhev lenger lenger, asinê giran / qurs yê diavêjin binê avê daku keştî / belem ji cihê xwe neçe lenger hevsengî, parsengî, balans, lihevî lenger teşîrêsk, sekinîna yan lidorxwezivirîna li hewa (ya firindeyan / firokeyan) lenger wezn, qafiye (ya helbestan) lenger sênî, beleme lengere hejek, lengere, pendulum, tiştikên dihejin lengerî bn lenger lengêze tavîbaran, şirebaran, barana pir boş lengî lengî, kulekî, seqetî lengî nelihevî, newekhevî, bêparsengî, bêbalansî lengîn lengîn, kulîn, wek lengan / kulekan / seqetan meşîn / bi rê ve çûn lep lep, paniya destan lepî dest lepê destî lepalep lepelep, du lep hemberî hev lepaşecêmaw peymayî, bermayî, mîras, mîrat, kelepûr lepewrû devûdev, rû-û-rû lepewrû kewtin devûdev ketin, rû-û-rû ketin lepî lepî, wek / mîna lepan / lepên destan lepmal lepmal, malîna / maliştina / paqijkirina bi lepan / lepên destî lepmal kirdin bi lepan malîn / maliştin / paqijkirin leq leq, leqleqok, livlivok, ne şidayî / baş pê ve girêdayî leqan leqîn, leqleqîn, livlivîn, baş li cihê xwe nesekinîn leqandin leqandin, leqleqandin, livlivandin, velivandin, vehejandin, ji cihê wê / wî hinekî anîn û birin leqandin dalivandin, dahejandin, daçemandin, datewandin, da-anîn, daînan, serê xwe bi mebesta "belê / bila" livandin leqe pên, pehîn, pêhn, derbeyên bi (t binê) piyên mirovan leqe zîtik, zîçik, derbeyên bi simên dewaran leqe weşandin pên / pehîn veweşandin / tê werkirin leqeb paşnav leqeb bernav leqefirtê bn leqe leqekut pêqutk, pêkutk, çendîn car li dû hev piyên xwe li erdê dan / kutan / qutan leqeleq leqleq, leqeleq, bn leq leqeşêl bn leqe leqleq leglege, quling, firindeyek ling- û stulkdirêj e leqîn bn leqîn leqûloq leqleqok, livlivok, hejhejok ler lawaz, qels, zeîf, qaştîk, çermok ler û lawaz qels û qaştîk, pir lawaz / zeîf leran lerizîn, recifîn, ricifîn leran qeliqîn, livîn lerandin lerizandin, recifandin, ricifandin lerandin qeliqandin, livandin lerandin velerizandin, verecifandin, vericifandin lerandin veqeliqandin, velivandin leranewe velerizîn, verecifîn, vericifîn leranewe veqeliqîn, velivîn lere, lereler lerz, recifk lere, lereler qelik, liv, lebat lerî lawazî, qelsî, zeîfî, qaştîkî, çermokî lerînewe bn leranewe lerok bn lerzok lerû rastgo, rastbêj, dw. derewker lerûyî rastgoyî, rastbêjî lerz lerz, recifk, livîna leşî ji ber sarmayê yan tirsê lerzan lerizîn, recifîn, leş ji ber sarmayê yan tirsê livîn lerzan vehejîn lerzan velivîn, veqeliqîn lerzan lerzandin lerizandin, recifandin lerzandin vehejandin lerzandin velivandin, veqeliqandin lerze bn lerz lerzek bn lerz lerzîn bn lerzan lerzok lerizok, recifok, ya / yê ku dilerize lerzok vehejok lerzok livlivok, velivok, veqeliqok leserkerewe berevan, parêzvan, berxwedêr leserxo liserxwe, kesa/ê bi xwe dikare karûbarên xwe bi rê ve bibe, kesa/ê xwedî şiyan / taqet leserxo hêdî, rehet, bêlezûbez leserxoyî liserxweyî leserxoyî hêdîkayî, bêlezûbezî leş leş, laş, beden, gewde, kelex leşî leşî, tişta têkildarî leş leşkir leşker, leşkir, esker, artêş, ordî, şervan, şerker, ordû leşkirga leşkergeh, navenda / cihê leşker lê leşkirgêr leşkergêr, stratejîsta/ê leşkerî leşkirgêrî leşkergêrî, stratejiya leşkerî leşkirnişîn bn leşkirga leşqurs leşgiran, keslan, tembel leşsûk leşsivik, destsivik, zîrek, çalak, aktîv leşûlar bejnûbal let, lete qed, parçe, pirt, ker letger budje, hesaba lêçûn û jêhatinan letke bn let letûkut bn letûpet letûpet qedûped, pirtûmirt, parçe-parçe lew li wê lew li wî lew ji wê lew ji wî lewe be der ji derî wê, li derî wê, ew ne tê de, ji bilî wê, ji xeynî wê lewe be diwa bn lewe diwa lewe bew lawe ji wê wêvetir, ji wê wêdetir lewe diwa piştî wê lewe diwa ji wê pêve lewe pêş berî wê, beriya wê lew lawe ji wî alî / milî / rexî / serî ve lew per di zêdetirîn bilindiyê / spehîtiyê / zîrekiyê û hwd de: lew perî ciwanî da di bilindtirîn pileya bedewiyê de lew serewe ji wî serî / rexî / alî / milî ve lewan li wan lewan ji wan lewane ye dibe ku, belkî, gengaz e ku, mimkin e ku lewaşe cûnek nanê tenûrê yê dirêjok e lewaze çartilk, çetelk lewç, lewçe lewçe, zêdebêj, zêdeaxiv, kesa/ê zêde dipeyive, kesa/ê çi tê ber devî dibêje lewç, lewçe rûqayim, bêşerm lewçelewç lemçelemç, xwarina / cû(ti)na bi dengek bilind ji ber ku dev vekirî dikirîne / dicû lewçeyî lewçeyî, zêdebêjî, zêdeaxivî, axivîna / peyivîna / şitexilîna / xeberdana zêde û bêwate lewçeyî rûqayimî, bêşermî lewen leven, rûl, qamûş, qamîş, çîq, giyayek dirêj e ku di avê de yan li ber avê şên dibe lewer mêrg, çîmen, şayir, şêngeh lewer çerîngeh, çergeh, çêrgeh, çêrîngeh lewer kirdin çerandin, çêrandin, giya pê dan xwarin lewer kirdin çerîn, çêrîn, giya xwarin leweran çerîn, çêrîn, giya / gîha xwarin, dema heywan giyayê li mêrg û çîmen û çayiran şên dibe dixwin ber ser kesêkewe leweran ji kîsê kesekî xwarin / jiyan: Hîç îşêk naka ber ser kesêkewe leweran be ser minewe elewerê Ti kar û sen'etî nake ber ser kesêkewe leweran ji kîsê min dixwe / dijî lewerga çerîngeh, çêrgeh, cihê / meydana çerînê lewerîn bn leweran lewê li wir, li wê derê, li wêrê lewê ji wir, ji wê derê, ji wêrê lewêç mist, kulm, lep (tijî / miştî mistekî / kulmekî / lepekî xwê / şekir û hwd) lewênderê bn lewê lewêra di wir re, di wê derê re, ji wêrê re lewêwe ji wir, ji wê derê, ji wêrê lewêwe ji wir ve, ji wê derê ve, ji wêrê ve lewsawe ji hingê ve, ji vê demê ve, ji wê gavê şûnve lews lêv (t lêva jêrîn ya şor / dirêj / stûn), bn lêw lewsin lêvşor, lêvşotirk, kesa/ê lêva wê / wî ya jêrîn zêde dirêj e lexem mîn, mayin, lexem, elxam (hin alavên teqok in ku tên binaxkirin daku piyê dijminan bikeve ser û biqete) lexem tunel, şkefta herdu aliyan ve vekirî lexemrexsîw serbixwe, serbest(zarokên yan firindeyên êdî pêwîstiya wan bi dêbavên / makên wan nemaye) lexişteber xapîner, xirîner, xapînok lexwanetirs jixwedênetirs, xirab, bêîman, nebawer lexwanetirsî jixwedênetirsî, xirabî, bêîmanî, nebawerî lexwatirs jixwedêtirs, rast, durist, biîman, bawer, bawermend, qenc, heq, rêrast lexwatirsî jixwedêtirsî, îman, bawerî, qencî, rastî, rêrastî, duristî, heqî leylax bn kiwêstan leylûk bn colan, colane lez lez, bizav, lezûbez, lezûbizav, zûkahî, pîtî, ecele lezgêr lezgîn, bilez, bibizav, bilezûbizav, bilezûbez, pît lezgêrî lezgînî, bizav, lezûbez, lezûbizav, pîtî lezandin lezandin, bizivandin, lez lê kirin lezet çêj, tam, lezet lezîn lezîn, bizivîn, lez kirin, ecele kirin, lezûbez kirin, lezûbizav kirin, pîtîn lezjimêr bn lezpîw lezpîw lezpîvk, alava leza / bizava meşîna tiştekî dipîve lê lê, li wê / wî / wan lê jê, ji wê / wî / wan lê bêzran jê kerixîn, jê betilîn, pê ve kerixîn / betilîn / westîn, pê ve mehû bûn, êdî nexwestin, êdî bala / dêna (kesekî) nekişandin lê bûnewe jê vebûn, jê veqetîn, jê filitîn lê bûnewe bela xwe jê vekirin, hêlan, rê danê lê bûnewe jê çêbûn, jê peyda bûn, jê berpê bûn lê bûrdin lê borîn, lê negirtin, efû kirin, bexşandin lê çuwandin şibandin (hev / tiştekî), kirin mîna / wek hev / tiştekî, wek hev / tiştekî lê kirin lê çuwandin pişaftin, bişaftin, helandin, asîmîlandin, asîmîle kirin lê çûn şibîn (tiştekî), pê ve çûn, wek / mîna / nola / fena / şibî tiştekî bûn yan xwiya kirin: 'Elî zor le Osman eçê Elî pir dişibe Osman, Elî gelek wek Osmanî ye, Elî gelek mîna Osmên dixwiye lê çûnewe jê qut bûn, êdî nekirin: Mirîşkekeman le hêlke çûtewe Mirîşka me êdî hêkan nake lê dan lê dan, lê xistin, pê dadan, deynan (tiştekî / kesekî), qutan, kutan lê dan (amûrek muzîkê) lê dan / jenîn / jenandin / jendin / qutan lê dan (bîra avê / kend) kolan lê dan (şitil / fîdan) çandin / çikilandin / kirin di axê re lê daşkandin jê daxistin, jê kêm kirin, jê kuştin (t bihayê / nirxê malî) lê diran hatin lê dan lê diwan suhbet kirin, axivîn, axiftin, peyivîn, şitexilîn, xeber dan, qese kirin lê firê dan jê avêtin, jê kêm kirin lê geran jê gerîn, hêlan, hiştin, hêliştin, bela xwe jê vekirin, bi tenê hêlan lê geran jê hêlan, nehêlan têkil / tevlî bibe lê girtin lê girtin, rê nedanê lê girtin pê girtin: Heşîş pêy girtûwe Heşîş pê girtiye, Dîtiye ku heşîş pê heye û (lew) girtiye lê goran lê şaş kirin, li hev şaş kirin, xirîn, xirihan, xapîn, hatin xirandin / xapandin, tiştek li ber kesekî xelet bûn lê gorîn lê şaş kirin, xirandin, xapandin, li ber kesekî xelet kirin lê hatin lê hatin, lê qewimîn, bi serî hatin: Çî le konesaetekt hat? Çi li saeta te ya kevn hat? Ka saeta te ya kevn? lê hatin lê hatin, kêr hatin, bo baş bûn: Cilûbergekanî niwêy zor dên Cilên wî yên nû pir lê tên, Cilên wî yên nû bo wî xweşik dixwiyin lê helbirîn rakirin, bilind kirin, hildan   lê hele bûn (tiştek) li ber kesekî hinda / wenda / berze bûn, lê şaş bûn, rêya xwe şaş kirin lê helkewtin bi ser hilbûn, ew tişt / cih dîtin yê ku lê digere lê helsan lê rabûn, dijî (kesekî / tiştekî) rabûn / derketin / li ber xwe dan, tiştek qebûn nekirin lê kela bûn xwe jê varê kirin, xwe jê avarê kirin, xwe jê dan alî, hevza xwe jê kirin, xwe jê parastin lê kirdinewe jê kirin, piçandin, çinîn (gul, fêkî ji daran, keske / sebze ji nav bûstan) lê kirdinewe jê vekirin, pê ve nehêlan / nehiştin lê kirdinewe devê xwe lê vekirin, bi gotin êrişî kesekî kirin   lê kolînewe vekolîn, lê kolîn, lêkolîn li ser tiştekî kirin, azmûn lê kirin, seh kirin   lê la birdin jê birin, jê kêm kirin, jê veqetandin, jê vekirin   lê mare kirdin lê mar kirin, lê mehr kirin, jinek / keçek dan kurekî / zelamekî   lê mor bûnewe eniya xwe lê şidandin, cênîkên xwe lê şidandin (ji ber ku jê qehirî / enirî ye)   lê nan (xwarin) danîn ser agirî   lê nan (bar) li (dewarekî) kirin   lê nan bi bernavî bangî / gazî / dey li kesekî kirin (wek "Heme / Mem / Miho" li şûna "Mihemed") lê negirtin lê negirtin, rê danê lê negirtin lê negirtin, lê borîn, efû kirin, bexşandin lê pir bûn jê têr / tijî bûn, pê ve / jê kerixîn lê qewman lê qewimîn, (bela / qeza / miqeder) bi serî hatin, tûşî (t belayekê) hatin lê rawestan lê sekinîn, lê rawestîn, li cihekî bênvedan lê rawestan li ser (babetekî / mijarekê) rawestîn / sekinîn, pûte bi (mijarekê) dan, giringî dan babetekî, li ser babetekî nivîsîn / peyivîn / vekolîn lê têk çûnewe şexitîn, tevlihev bûn, serûbin bûn, gêj bûn lê tûjînewe vekolîn, lê kolîn, lê vetûjîn, seh kirin, axulme kirin, teftiş kirin lê we jê, ji wê / wî / wan lê we jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve lê wergeranewe lê vegerandin, bersiva (kesekî) dan (t dema du kes bi hev re stiranan dibêjin ku yek dibêje û yê din lê vedigerîne) lê westan bn lê rawestan lê westanewe li ber / hember (tiştekî / kesekî) rawestîn / sekinînin, li ber xwe dan, xwe ragirtin, dijî kesekî rabûn, berevanî ji xwe kirin lê weşanewe jê hatin, pê çêbûn, karîn, şiyan, kêr hatin lê wurd bûnewe lê hûr bûn, bi hûrî / sexbêrî / kûrûdûr / dûvûdirêj seh kirin tiştekî daku wê baş fam bike, vekolîn, lê kolîn, tûjîn, tûjandin lê xefetan xem jê xwarin, (tiştek li / bo kesekî) bûn xem / kul / mereq / derd / kovan lê xoş bûn lê borîn, lê negirtin, bexşandin, efû kirin, lê hatin rehmê lê xurîn ajotin, tirimpêl meşandin / anîn û birin -lê - (rayê lêkera 'gutin / wutin') -bêj- (ji 'gotin'): Min delêm Ez dibêjim lêbûrde lêbor, lênegir, bexşîner, bexşende, rehman, rehîm, efûker lêbûrdin lêborîn, lênegirtin, efû, bexşandin lêbûrdû lêborî, lênegirtî, efûkirî, bexşandî lêçû eynî, heman, şibî lêçûnêtî bn lêçûnî lêçûnî hevrengî, şibînî, şibîtî, wekhevî, mînahevî, mînayî, nolayî, fenayî, wekîtî, eynîtî lêder lêder, kesa/ê (t amûrek muzîkê wek sazê / kemanê / deholê) lê dide lêdû raveker, şiroveker lêfe lêf, lihêf, lihêfk, nivînek (stûr) e mirov bo xweparastina ji sarmayê bi xwe dadide dema dinive / radize / radikeve lêhatû kêrhatî, lêhatî, bikêr lêj xwehr, xwar, xwêl, nerêk, nerast, çemiyayî, tewiyayî lêj (rêya) zivirok, çepûçûr, xwarovîç, xwehrovîç lêjaw herik, ava bilez diherike / dimeşe lêjayî bn lêjî lêje bn lêj lêjî xwehrî, xwarî, xwêlî, xwehrayî, xwehrahî, nerêkî, nerastî lêjî zivirokî, çepûçûrî, xwarovîçî, xwehrovîçî lêk lêk, li hev(du), lev(du), li êk(û)du, li yek(û)du lêk jêk, ji hev, jev, ji yek(û)du, ji êk(û)du lêk biran / bûnewe jêk / ji hev veqetîn, jêk / ji hev vebûn, jêk / ji hev cuda bûn, jêk dûr ketin, jêk qut bûn lêk berbûnewe pev çûn, berbûn êk(û)du lêk berdan berdan hev / êk(û)du, bera hev dan, li hev xurandin lêk ciya kirdinewe jêk cuda kirin, ji hev cuda kirin, ji hev qut kirin lêk ciya kirdinewe (dema du yan çend kes pev çûne) jêk vekirin, ji hev vekirin lêk dan lêk dan, (parçeyên / pirtên tiştekî) xistin hev lêk kirdinewe ji hev kirin, ji hev cuda kirin, lêkve kirin lêk nan (çav) miçandin, neqandin, danîn ser hev, girtin lêk nan (devê xwe) girtin, dan êk, lêvên xwe danîn ser hev lêk rewînewe jêk sist bûn, ji hev sist bûn, ji hev vebûn lêkdiraw, lêkdirawe lêkdayî, berhevkirî lêkdiraw, lêkdirawe (di rêzimanê de) hevedudanî lêkolînewe vekolîn, lêkolîn, azmayîş, azmûn, sehkirin lêl şêlî, şêlû, nezelal lêl tîr lêl mijî, bimij, bi mij û moran lêl ewrîn, şêliya çavan lêlaw şêlav, ava şêlî / şêlû lêlayî ewrik, ewrikê / şêlatiya ser çavan, kêmasiya nezelaldîtinê ya çavan lêlayî dahatin ewrik / şêlatî ketin ser çavan, êdî bi çavên xwe baş nedîtin lêlayî dahatin biwêj: Lêlayîm dabêt boy! Nemînim bû wî! Ez qurbanî wî bim! lêle tarîgewrik, xumamî, dema spêdeyan yan êvaran ku dinya ne tarî û ne jî ronahî ye lêlî şêlîtî, nezelalî, mijûmoranî, nexwiyayî lêm li min lêm ji min lêman li me lêman ji me lêpirsraw bn berpirsiyar lêqewmaw lêqewimî, lêqewimiyayî, biserîhatî, gorî, qurban(ê belayekê / erdhejînekê / şerekî û hwd) lêr dehl, dehlûdir, daristan, cihê dar lê şên dibin (t yên pir dar / devî / teraş di nav hev re ne yan li nêzî hev in) lêrane bn lêre lêrewar dehlistan, dehlûdir, daristana asê / bor / boş lêre vir, vê derê, vira, vêrê, vê dirê, vî cihî lêre li vir, li vê derê, li vêrê, li vê dirê, li vî cihî lêre ji vir, ji vê derê, ji vira, ji vêrê, ji vê dirê, ji vî cihî lêre be diwawe ji vir pêve, ji vê derê pêve, ji vî cihî pêve lêre be diwawe ji niha pêve, ji noke şûnve lêreş vir jî, vê derê jî lêreş li vir jî, li vê derê jî lêreş ji vir jî, ji vê derê jî lêsan, lêsanewe alîstin, alastin, zimanê xwe li ser gerandin, zimanê xwe pê ve anîn û birin lêse moçik, kefçî lêsîn, lêsînewe bn lêsan, lêsanewe lêş ava bilez diherike lêş zêde, bêqam, pir, mişe lêşaw bn lêş lêt li te lêt ji te lêtan li we lêtan ji we lêw lêv (dev û lêv) lêwan tirar, kas, amanek avvexwarinê ye lêwar serlêv, lêv, rex, kinar, qerax, lêwar lêwawlêw bi-lêvan-re, ta berlêvan dagirtî, mişt, tijî, tije, dagirtî, ta berlêvan dagirtî / tijî / mişt, wisan tije ku ger piçek din lê bêt zêdekirin dê birije lêwe jê, ji wê / wî / wan lêwe jê ve, ji wê ve, ji wî ve, ji wan ve lêweI ta, pejî, êş, jan lêwedar tawî, pejîdar, kesa/ê ta digire lêwrêj lêvrêj, zêde, ya zêde ku di ser lêvan / berlêvan re dirije lêxur ajo, ajovan, kesa/ê tiştekî diajo lêy li wê / wî lêy ji wê/wî lêyan li wan lêyan ji wan lêzan jêzan, amator, kesa/ê hinekî ji tiştekî dizane lê di wî warî de ne pispor / zana ye lêzg bênvedangeha firindeyan / teyrikan lêzge benê / zincîra morîkan lêzm, lêzme lehî, avrabûn lêzm, lêzme tavî, şirebaran, baran boş / pir liç lêv (t ya jêrîn) liçestûr lêvstûr liçin bn liçestûr liçûlêw devûlêv lifke lîfik, parçeyek pateyê gir e bo pêşûştina amanan lifke navê giyayekî ye lik liq, pirt, pişk, parçe, par, beş likan zeliqîn, man pêve, ketin pêve, pêve bûn likandin zeliqandin, pêve kirin, xistin pêve likawe pêvek, servek, tişta neserekî ya li gel ya serekî likênraw pêvekirî, zeliqandî lim xîz, qûm, ax limîn xîzîn, qûmîn, axî, tişta/ê ji xîzî / qûmî limoz poz, difin, kepî, bêvil (t ya heywanan) ling ling, pî, pê, laq ling derling, deling, delîng ling lib, kit, tek, heb lingelerê lerz, recifîn lip bn liq liq liq, çeq, çeqil, çiq, çiqil, şax, gulî, aj, ajik, çuqlî lirf lê dan daqurandin, da'ûrandin, bi lez (bê cûn / cûtin) xwarin lirfelirf bire-bir, dengê bayê bihêz listin, listinewe alîstin, zimanê xwe pê ve anîn û birin liwan lê hatin, kêr hatin liwandin lê anîn / înan, kêr anîn / înan liwar bn lat û liwar liwaw lêhatî, kêrhatî liwaw aşt lixaw lixav liyan cûnek pêlavên / solên ser berfê ye lîçal rîçal, reçel, lîçal lîjne lijne, licne, deste, kom, komîte lîjne (lîjnedar) koma darên / êzingên / terikên / tirikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin lîjne kirdin kom kirin, berhev kirin, danîn ser hev lîjnedar koma darên / êzingên / terikên / tirikên bo sotinê / şewitandinê hatine berhevkirin lîk gilîz, gilêz, şorik, kefşil, ava bi devûlêvên mirovan de dê xwarê lîkin gilîzok, gilîzo, kesa/ê gilîz / şorik / kefşîl bi devûlêvan ve tê xwarê lîme parçe, ker, qed, pirt lîmo lîmon, leymon, fêkiyek tirş e lîmonî enirî, esebî, înato, qehrokî lîmoyî lîmonî, ji rengê lîmonê, mîna rengê lîmonê lînc çirîk, kesa/ê yan tişta bi asanî ji mirovî venabe yan bela xwe ji mirovî venake lînc û fînç çirîk, kesa/ê yan tişta wek benîştî ji mirovî venabe lîncî çirîkî, bn lînc lîndû bn hewîrtiş lîp gav, pêngav (t yên dirêj) lîp (benê / bizîngê / têla / werîsê pir / gelek) dirêj lîp lep, kulm, hind / ewqas xwarin ya ku mirov bi carekê diavêje devê xwe lîp lê dan lep lê dan, bi lepan ketin ser, bi destan bi coşek / hezek mezin pir xwarin lîpawlîp bn lêwawlêw lîq lîç, nermok, nermovîç, nerm (t fêkiyên / keskeyên / sebzeyên pir gihiştî) lîqin bn lîq lîr lîr, pirzik, kulik lîs lîs, venîştek, cihê bênvedana / nivistina firindeyan (t dîk û mirîşkan) lîs gopal, çogan, baston, darikê mirov xwe dispêriyê daku bêyî ketin bikare bi rê ve biçe lîs (lîsî çalçaloke) tevnê tevnpîrkê lîsk bn tîşk lîste lîste, rêzname, nameya / kaxeza / perê navê tiştan / kesan lê hatine rêzkirin / nivîsîn lîtaw lîçav, lîça avê, gerika ava biherî / biteqn / biçamûr tê de lîte bn lîtaw lîwa parêzgeh, wîlayet lîwa lîwa, tûgay (yekîneyek leşkerî ye) lîxin şêlî, şêlû, (ava) nezelal lo bn bo lobiya bn lobya lobya navê giyayekî ye lok ben, bizîng, werîs loke pembû lokkiraw girêdayî, benkirî, bizîngdayî, werîskirî lole zz bn role loleke bn lole lolo cûnek stiranan e lome lome, gazin, gilî lone ta, lone: dezûy dûlone deziyê duta long kevînk, dersok, serpoş long desmal long xawlî loq gav, pêngav (t dema mirov xwe diavêje) loq leqleqok, hejok, lerizok, recifok loqandin (xwe) hilavêtin, bi çargavkî meşîn loqe çargavkî loqe kirdin / hawîştin çargavkî kirin, bi çargavkî meşîn lor rewş, kawdan, hal, barûdox lore cûnek stiranan e lorî lorî, tir, kamyonên dirêj lort (< ing. lord) pir zengîn / dewlemend / halxweş lote tiriyê meriçî / rizî lotiyêtî lotiyetî, lotîtî, hunera mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen lotiyêtî qeşmerî lotî lotî, mitirbên / meymûnên reqisvan / muzîkjen lotî qeşmer lotrewan tiredîn, peledîn, delodîn, bêteşe, pêkenok, qerfok, hepletiraş lotrewanî tiredîn, peledînî, delodînî, bêteşeyî, pêkenokî, qerfokî, hepletiraşî loxan şahî, festîval, gala lozender gir, bejndirêj, zexm, girs lur lor, nijada / gelê lor, kurdên bi zaravaya lorî dipeyivin lurî lorî, zaravaya lorî ya zimanê kurdî Luristan Loristan, herêma / welatê loran luwan bn liwan luwandin bn liwandin luwar bn liwar luwaw bn liwaw lû bîrov, pirzik, cihê werimî / perçî yê leşî lûde gidîş, koma giyayê dirûyî û li ser hev civandî lûl lol, balol, badok, badbadok lûl (pirça / porê) xelek, qij, qijavij, nehilû lûl dan badan, kirin lol / balol / badok lûlaq ling, çok, lûlaq lûle lûlî, sîlînder lûlêne cûnek ceran / cerikan yê lûlîdirêj e lûleyî lûlîkî, wek lûliyê lûlk bilûl, bilûr, fîq (alavek muzîkê ye) lûlkiraw badayî, badok, lolkirî lûrandin lûrîn, zûrîn (dengê guran / ba) lûre, lûrelûr lûrelûr, zûrezûr (dengê guran / ba) lûs hilû, hilis, nerm, rêk lûs û pûs hilû (t gep û alek piştî tiraşîna rihan) lûske kose, bêrih, kesên rih lê nehatine lûsûpûs hûtûhilû, hût û hilû (t gep û alek dema nû hatine tiraşîn) lûşîn bn hellûşîn lûşkandin kinkinîn, bi dengek nizm girîn lûşke, lûşkelûşk kinkin, giriyê bi dengek nizm lût poz, difin, kepî, bêvil lût çûzanewe xeyidîn, sil bûn lût pijan xwîn ji pozê / difinê / kepiyê / bêvilê hatin lût sirîn (poz / difin / kepî / bêvil) kif kirin lût şkan poz şkestin lût şkan ketin şermê lût rût, hût, rûs, xwas lûtberz pozbilind, kesa/ê xwe pir mezin dihesibîne lûtberzî pozbilindî lûte (peyvek neşirîn e bo kesên poz-/ difinmezin) pozo lûte pozê: Heme-lûte Memê pozo lûte Eyşe-lûte Eyşê pozê lûtela biyanbûyî, xerîbbûyî, jêdûrketî lûtewane xizêm, difinark, pirtika zêrîn ya li şûna guhan (guhark) dixin poza / difina xwe lûtfiş pozfiş, difinfiş, pozkunikmezin, kesa/ê kunikên poza / difina / kepiya / bêvila wê / wî mezin in lûtke gupik, gupîtk, lûtke, cihê / beşa herî bilind lûtqulinge difinşalok, pozxwehr, kesa/ê kepiya wê / wî çemiyayî / tewiyayî ye lûtzil pozmezin, difinmezin lûzew rêjen, herik, av, çem, rûbar -m, -m- min: dembînin min dibînin, dembîna min didît -m, -m- -(y)a min: malekem mala min -m, -m- -(y)ê min: espekem hespê min -m, -m- (ez ...) me: Min mamostam Ez mamoste me ma (çiyayê / girê / zûrê) rût ma- ma-: maker maker, kera mê, dw nêreker ma- mê-, -marî: makew mêkew, kewmarî, dw nêrekew maç maç, ramûsan, ramîsan maç kirdin maç kirin, maçî kirin, maçandin, ramûsandin maçe hêstira mê, qantira mê maçe maçe, qeremaç(e), yek ji çar cûnên kartên kumkanê (lîstika kartan) e maçekî bn maçe maçmaçên hevmaçî, maçkirina hev maçûmûç maçûmûç, hev maç kirin û xwe li hev alandin mad bn mîd madde bn made maddî bn madî made made, madde, bend, xal, paragraf made mijar, babet made made, tişt, materya made berdesk, pate, tişta nanpêj hevîrî datîne ser û diavêje tenûrê made pên, pehîn, pêhn, çift, refes, zîtik, zîçik, lêdana bi piyan / lingan maden kanza, maden, bn kanza madeperist madeperest, materyalîst madeperistî madeperestî, materyalîzm mader mader, mak, dayik, dê, deyk, da, bn dayk maderza zikmakî, xwezayî, xweriştî madeyî bn madî madî madî, diravî, aborî, pareyî madî medî, bn mad maf maf, heq: Azadî mafî her gelêk e Azadî mafê / heqê her gelî ye maf par, behr: Mafit bem pareye niye Para / behra te di vî pareyî nîne maf têkilî, pêwendî, pevgirê, pabendî: Mafî be ser qisekey minewe niye Ti têkilî bi gotina min re nîne mafûr mehfûr, merş, xalîçe, berik, hêsîl, lop, mişot, mêzer, sucatk, xawlîçe mahek mahek, navê êşekê ye (ing. mumps, parotitis) mahî mahî, şaxên fîlan mahî tiştên ji şaxên fîlan hatine çêkirin yan bi wan hatine xemilandin mahîzerd gupik, gupîtk, lûtke, serê çiya, bilindtirîn cihê çiya (t yên rût ango yê ti tişt lê şên nabe) mak mak, dayik mak mak, kan, serekanî, cihê yan tiştek tiştek jê tê yan çêdibe mak mak, gewer, bûnewerî, sirişta rast ya tiştekî ango ne tenê xwiyanga wê / wî mak zêdeêş, pêveêş, komplîkasyon, êşek biçûk ya li gel êşa serekî ye makaw makav, serekanî, ava serekî makaw cûnek şorbeyê ye maker maker, kera mê, dw nêreker, kerê nêr makermele xweşirînkirin, xweşirînkirina li ber dilê kesekî makew mêkew, kewmarî, kewa mê, dw nêrekew mal I mal be qur girtin mal (li kesekî) wêran kirin, ziyan(ek mezin) gihandin kesekî mal be qur girtin Mal be qur gîrê, bo wat kird? Malwêran, te çima wa kir? lût birîn (bo diziyan / xirabiyan) ketin malekê lût û minal bn malûminal lût xistin mal dan, barê mala xwe danîn û li cihekî bi cih bûn mal II malat pez, koma mih û berx û beranan malat terş, koma karik û bizin û nêriyan malawa bît! Malava (bî)! Mala te ava be! Bi xatira/ê te! malawayî xatirxwestin: malawayî kirdin xatir xwestin Malawayî lê kirdîn Xatir ji me xwest malbend malbend, bênvedangeh / rawestgeh in li ber rêyên karwanan malbend der, dever malbend war, welat malbend navend, cihê girse / gel lê dicive, meydana bûyeran maldar maldar, zengîn, dewlemend maldarî maldarî, rêveberiya / karûbarên aboriya malê maldarî maldarî, zengînî, dewlemendî malewe malve, berev malê, ber bi malê ve: Eçim bo malewe Ez ê bi nik mal ve biçim malewe malbatî, ehlê malê, kesên ji malekê: Malewe çon in? Malbatî çawan in? Zarûzêç çawan in? malewênçe cûnek giya ye malewmal mal bi mal: pişkinînî malewmal (lê)gerîna mal bi mal malî xwemalî, xumalî, yên malê, malî malî kedî, kehî, dw kûvî, kovî malîn malîn, maliştin, (bi firçeyê / gêzîk / motorê gilêşî) paqij kirin maloçke xanîk, mala / xaniyê biçûk û bêserûber malos mahû, beraza mê, mehû, mawî malran hatin malîn / maliştin malû bangurdan, bagurdan, mangêr, mehlî, tapan, şûnkê serbanan, bangurdank, alavek e li ser banan tê gerandin daku ban bihêz bibe û dilopên avê tê neçin mal ve û malê şil nekin malûm malim, serekên dînî yên cihûyan (li şûna melayên misilmanan yan qeşeyên fileyan) malûminal zarûzêç, erzûeyal, jin û zarok malwêran malwêran, malkembax, malxirab, xwelîser malwêranî malwêranî, malkembaxî, malxirabî, xwelîserî malxo lêzim, dost, kesek ku ji malbatê tê hesibandin. (Agadarî: Di kurmancî de "malxwê malyat maliyet, berhem, hate, dahate, kar, qazanc mam mam, ap, am, birayê babê yekî maman pîrik, jina di welidîna / çêbûna zarok de alîkariya diya zarok dike mambirayîme cûnek tirî ye mame mamo, apo, amo mamele bn mamile mamexeme xalxemo, kesê pir xeman dixwe mamik mamik, tiştonek mamil mamil, mi'amil, kesa/ê bi berdewamî bazirganiyê / ticaretê li gel kesek din dike mamile mamilet, mi'amilet, bazirganiya / ticareta berdewam di navbera du hevpeymanan de mamilepeşîmanî pêşînat, beşek / pişkek ji bihayê tiştê dê bêt kirîn ku yê bikir dide yê firoşer daku ger yê bikir paşî li bazara xwe poşman bibe û nexwaze tiştên sparişkirî bikire hingê ev pişka / beşa pare bo yê firoşer bimîne mamir mamir, mamirk, mirîşkên ciwan, mirîşkên dê di nêz de bigihin jiyê / temenê hêkkirinê mamiz xezal, bn ask mamîl bn mamil mamîlan cûnek giya ye mamîran bn mamîlan mamk bn mamik mamleçûqe kum, kulav, t yê bi saqo / qapût ve mamnawendî navincî, tiştê ji mezinatiya / başiya / jêhatiniya xwe ve ne pir mezin / baş û ne jî pir biçûk / xirab mamo bn mame mamojin jinmam, jinap, jina mamê / apê kesekî mamosta mamoste, mamhosta, fêrker, dersdêr, wanedêr, hînker, kesa/ê dersan / waneyan li dibistanan yan fêrgehên din dide mamosta bernav bo kesên xwenda / zana mamostayane mamosteyane, mîna / wek mamosteyan, hosteyane, bi hostetî mamotk jêhatî, bihinêr, kesa/ê baş dikare tiştan çêbike, kesa/ê ji destên xwe ve zîrek / jêhatî mamwesta bn mamosta man man, xweragirtin, sekinîn, nelivîn, neçûn, nemirin, neguherîn man grev, karnekirina ji ber nerazîbûnê man girtin grev kirin, ketin grevê, karê xwe rawestandina ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne manewe veman, li paş man manewe man, wek mêvan li derekê man mangir girevgir, kesa/ê karê xwe radiwestîne ji ber ku ji kardêra/ê xwe ne razî ye û dixwaze bi rawestandina karê xwe bandorê li kardêr bike daku daxwazên kesa/ê kar rawestandiye bi cih bîne -man, -man- me: namanbînin me nabînin, lêman dizîwe ji me diziye -man, -man- -(y)a me: malekeman mala me -man, -man- -(y)ê me: espekeman hespê me -man, -man- -(y)ên me: espekanman hespên me mana wate, mane, me'ne manadar watedar, manedar, bime'ne manayî wateyî, maneyî, razber, abstrakt mandû westî, betilî, kerixî, mandî, tehibî, te'ibî mandû bûn westîn, betilîn, tehibîn, te'ibîn, mandî bûn mandû kirdin westandin, betilandin, te'ibandin, mandî kirin mandûnebûnî mandînebûn, silav li kesek ji rêvingiyê tê / hatiye: "Xwedê qewetê bide" yan biwêjek wek wê mang heyv, hîv mang meh, heyv, heyamek salnameyî yê nêzî 30 rojî mang gîran heyv xeyirîn, dema heyv bi temamî yan jî hin parçeyên wê tarî dibin û nayên dîtin mangî çiwarde meha çarde(hî), meha tevav, dema meh bi temamî tê dîtin mangî dahatû meha bêt / were mangî raburdû meha borî / çûyî manga, mange çêl, çêlek, "gayên mê" mangane mehane, her meh mangane mehane, li gor mehan mangeşew tavheyv, tavehîv, hîveron, ronahiya heyvê yan şeva ronahiya heyvê li dinyayê dide mangî mehî, bi mehan, li gor mehan mangî heyvî, bi heyvê, li gor heyvê manî bn mana maqûl maqûl, jêhatî, berkeftî, qenc, çê, baş, çak mar mar, heywanek xwişok yê bi piranî jehrawî ye mar bn tarûmar marasa zivirok, badok, badbadok marangaz marpêvedayî, kesa/ê marekî yan çend maran jehra xwe gihandiyê marçêwe çavmark, meroje, navê giyayekî ye mare mehr, mar, zewac, jin- yan mêrkirin mareke zîn mareke kurtan mareke têr marekol dûpişk, bn dûpişk mareyî next, qelen, pareyê / malê malbata zavayî dide ya bûkê marezîw hezarpêk, navê heywanikek biçûk ya pirling e marîfet marîfet, me'rîfet, xîret, namûs, şan, şeref marîfet hinêr, şiyan, jêhatin, pêçêbûn marîje giyayek xwerbar e marmêlke margîsok marmasî marmasî, cûnek masiyên dirêj e ku dişibe maran marnegez cûnek pêlavan / solan e ta çokan dirêj e daku mar bi mirovî venedin / jehra xwe neavêjin mirovî maro beş, niqteya spî li eniyan hespan masan werimîn, perçivîn, pifîn, avisîn, pif bûn, bn awsan masandin werimandin, perçivandin, pifandin, avisandin, pif kirin, bn awsandin mase bn mêz masî masî, masû, me'sî, lawirek avî ye masîgir masîgir, kesa/ê yan lawirên masiyan digirin masîgire masîgirk, navê firindeyekî ye mast mast, şîrê germkirî û hêvênkirî û meyandî mastaw dew, mast û av û xwê (û cemed / bûz) têkilkirî / tevlihevkirî masulke, masûlke zeblek, masûlke, zevlek masûle bilolk, gulolk, masûr, deziyên li hev alandî masûle bn fîke maş maş, maşik, gulgiyayek xwerbar e ku libên wan dişibin nokan / nîskan / fasoliyan û bi taybetî di nav birincî de tê xwarin. Navê wê yê zanistî Phaseolus aureus e. maşe cûnek toran e bo masîgiriyê maşîn xwarin, xilas kirin maşînewe ramalîn, raheşandin, bi carekê xilas kirin (t dema kesek tiştekî bi tevayî diavêje devê xwe) maşot kirmik, kurmik, parazît maşqe bn aşqeûmaşqe mat mat, ecêb, seyr, sosret, hêbet, heyirî mat (bêdeng, kir) mit, kir, bêdeng, bêpêjn mataw tavheyv, hîvron, tava heyvê / hîvê, şeva tava heyvê bihêz e mate (fêkî / keske / sebze) nîvgihiştî matemîn bêmad, bêxulk, aciz, nekêfxweş, bêzewq matemînî bêmadî, bêxulkî, acizî, nekêfxweşî, bêzewqî matik kil, rengê reş yê mirov li bijangên / mûjangên çavên xwe didin, bn arayiş matî matî, ecêbî, seyrî, sosretî, hêbetî, heyirînî matî mitî, kirî, bêdengî, bêpêjnî matî bêmadî, depresyon matlî cûnek tivengan / çekan e mator motor matore bn pirûpûç maw mayî, heyî, sax, nemirî maw bermayî, jibermayî, zêde mawe heyam, dem, mawe, midet, wext, çax mawe qeder dûrî mawe delîv, derfet, îmkan, rê maxolan xemgîrî, xemgînî, têrxemî, kovandarî maxolan bêhedan, nerehetî, nearamî maxulya bn maxolan maye nirx, biha, maye, sermaye maye binas, sedem, semed, sebeb, serekanî, çavkanî maye madde mayepût rût, rûtbûyî, kesa/ê ti pare yan maliyet nîne yan nemaye, kesa/ê ketiye rewşek kembax (pir xirab) ya aborî mayedar mayedar, maldar, malhe, zengîn, dewlemend, kesa/ê di rewşek baş ya aborî de mayedarî mayedar, maldarî, malheyî, zengînî, dewlemendî mayesîrî bawesîrî, basûrî mayewar, mayewer rastîn, heyî, nehewante mayin mahîn, mehîn, hespa mê mayinçe ling, lûlaq mayinçe masûlke mayis bn ayar mazin bn mezin mazû mazî, mazû mazûlîkêş xweragir, mukum, dilsoz me- ne-, me- (pêşpirtikek e bo fermaniya ne-erênî): meke neke, meke, mebin nebin, mebin me'amele bn mamile mebest mebest, merem, mexsed, niyaz, armanc, nêt, niyet, daxwaz, hêvî, doz mebesthên erênî, avaker, biber, berhemder meclîs civîn, meclis, civat, encûmen, kor meclîs bestin / girtin civîn li dar xistin mecrîsok navê giyayekî ye li mêrg û çîmenan şên dibe mecûsî mecûsî, stêrxwîn (astrolog) yan sihrbazên zemanê berê meçek zend, bask, meçek, dest mefreq bronz, mefreq (cûnek kanza / maden e) meger meger, ger ne: Meger xom nekem Ger bi xwe nekim meges bn megez megez megez, pêşû û mêş û firindokên din yên mîna wan megezxor megezxwer, heywanên pêşû û mêş û yên wek wan dixwin meha bn mê mehek bn sengî mehek mehik, mehk mehik, xwîndîtin, xwînçûna ji ber keçan / jinan, bênivêjî mehîr şorbe, mehîr, avik mehkem mukum, cihgirtî, xurt, tişta bi asanî ji cihê xwe nalive mehkeme bn dadge mehşer bn rojî mehşer mekat bn merane mekir bn mekr mekîne mekîne, endaz, makîne, alav, amûr, hacet meko veşargeh, cihê xwelêveşartinê xo le meko dan xwe li ber venan / vedan, xwe li ser rêya kesekî / heywanekî veşartin ta ku ew kes / heywan bêt û bikeve destê kesa/ê xwe veşartiye mekr bn fêl mel bn balinde mela mela, mele, serekên dînî yên misilmanan (hevberî qeşeyên fileyan yan malimên cihûyan) melamet melamet, motîv melamet binas, sedem, semed, sebeb, ho melaq mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî melaş mit, kir, bêpêjn, bêdeng, bêdeng û bêliv melaşû pidû, pidî, alûme, panika devî melayetî melatî, meletî, karê / pîşeya / jiyana melayan melayket bn firîşte melazade melaza, ji binemala melayan, zaroka/ê mela melbend bn malbend mele ajnî, melevanî, avjenkî, sobahî, ajne, ajnê mele kirdin ajnîn, melevanî kirin, ajnê kirin, avjenî kirin, xwe di avê xistin, çûn di avê de û tê de pî / ling li hewa gerîn, xwe avêtin avê û tê de pî / ling ji erdê bilindkirî xwe livandin melega ajnîgeh, melevanîgeh, hewza / cihê ajnînê / melevanîkirinê melewan ajnîzan, ajnîvan, melevan, melevanîzan, kesa/ê dizane di avê de bilive bêyî ku bixeniqe melewanî ajnîzanî, ajnîvanî, melevanî, werzişa / spora yan zanîna / hunera livîna di avên kûr de melezan bn melewan melhem melhem, krêm, merhem, dermanek don e bi leş radidin daku nerm bibe yan ji nesaxiyekê bêt parastin melkeb zembîl sepet, selik, zembûlk melkesen cûnek kirmikan / kurmikan e melmel cûnek çît / qumaş e mem guhan, ew pişk ji leşê heywanên mê ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê memdar guhandar, ew cûn heywan yên ku guhan hene meme bn memk memîle serçiçik, sermemik, ew kuna / qula li memikên / bersîngên / bistanên jinan ya ku şîr jê tê memk memik, bistan, bersîng, çiç, çiçik, memk, ew pişk ji leşê jinan ya ku şîr tê de ye yan şîr jê tê memk dan çiçik dan, şîrê memên / çiçikên xwe bo xwarinê dan zarokekî memkbend bermemik, ew parçeya cil ya ku jin dixin ber memikên xwe memke memik, meme, botlê / şûşeya şîrê zarokan dikinê û zarok dikare piço-piço ji kunika wî şîrî bimêje û vexwe memkole memkok, çiçkok, memên / çiç(ik)ên biçûk men min, mine, pîvanek giraniyê / qursiyê ya nêzî 3 kîlograman e men vê gotinê de: Her kes menî malî xoyetî Her kes hosteyê karên xwe ye mencel mencel, amanek mezin e t ji mis / sifir tê çêkirin menceloke mencelok, mencelên biçûk -mend -mend, paşbendikek e bo çêkirin hin navdaran ku wateya "kesa/ê tiştekî dike / dizane" dide: hunermend, karmend mendebûr pîs, genî, girewî, fistewî mendîl cûnek çît / qumaş e mene bermayî, jêmayî, zêde menê giyayek bênxweş yê xwerbar e meng kûr (av û hwd) mengaw hewz, cihê av tê mengene mengene, alavek e bo şidandina / dewsandina hin tiştan mengî kûrî, kûrahî, kûratî mengîl bn mendîl mengul mengul, zengul û mengul, gulîfank, hin tişt in bo xemilandina dîwaran yan cihên din meqam miqam, kilam, stran meqest meqes, miqes (alavek pêbirînê ye) mer mî, mih meran bn yasemîn merane mihane, mekat, baca mihan merc merç, şert, şirût, şert û merc, şert û şirût merd gernas, egîd, mêr, mêrxas, wêrek, biste, aza merd merd, kesa/ê amade ye malê xwe bo alîkarîkirina xelkê xerc bike, dijw temah, çepel, nemerd merdayetî mêranî, mêrxasî, wêrekî, bistehî, gernasî, egîdî, azayî merdayetî merdî merdim mirov, meriv, mere, ademza, benîadem, ademîzad, însan merdum bn merdim mere azar, jan, êş, elem merekeb ximav, hibir, mirekeb, merexes destûrdayî, berdayî, bexşandî merexesî destûr, xatir, îzin merez merez, mixayir, mohaîr mereze zeviya birinc merg merg, mirin, neman mergemûş jehrek e t bo kuştina mişkan / curdan tê bikaranîn merheba merheba, silav merkane merkane (cûnek ceran / cerikan e) merkez navend, merkez merkezî navendî mermer mermer (cûnek kevirê bihadar e) mesîhî file, mesîhî, xrîstiyan merûmalat terş, tewal, sewal, terşûtewal, kerî, pez merz tixûb, sinor, bn sinûr merze catir, catirî, catirk (navê giyayekî ye) merzekêwîle bn merzingoş merzingoş catira dêmî / beyaristanê / kûvî merzewan tixûbvan, sinorvan, kesa/ê çavdêriya / sereguhiya sinoran / tixûban dike merzewan sinorî, tixûbî, kesa/ê li ber / ser sinoran dijî mesek bn mûşek mesel mesel, metel, nimûne, mînak, wekok, wêne mesela mesele, bo nimûne, wek mînak mesîne mesîn, amanek avê yê lûlîdar e mest mest, serxweş, kesa/ê ketiye bin bandora alkoholê yan tilyakê (her wiha mecazî: kesa/ê bi kirina tiştekî zêde kêfxweş bûye) mestî mestî, serxweşî meşkale bn meşkole meşke meşk, pîstê / çermê / postê hin heywanan (t yê bizinan / çêlan) yê bo kêşana avê yan kana / kilana / kiyana mast daku bibe dew û don / nîvişk meşke jendin meşk kan / kilan / kiyan / kilandin / kiyandin / hejandin / livandin / anîn û birin daku mastê tê bibe dew û don / nîvişk meşkole meşkok, pîstok, postik, canteyek biçûk e ji pîstê / çermê hin heywanan tê çêkirin û hin xwirakên hişkkirî (bo nimûne hejîrên hişkkirî) tê de tên parastin meşq rahênan, ra-anîn, temrîn, meşq, xwefêrkirin, xwehînkirina bi kirinê / çêkirinê li derî dema bi rastî bûyerek diqewime, li derî dema pêşbaziyê / lîstikê meşqbîn rahênanker, meqşker, kesa/ê xwe bi meşqan fêr dike, kesa/ê bi meşqan tê hînkirin meşdader meşqder, rahênander, kesa/ê kesek dî bi meşqan fêr / hîn dike metarêz xendek, çeper, cihê leşker / pêşmerge bo xwe koliye û tê de li benda dijmin dimîne yan xwe ji dijmin diparêze metel mamik, tiştonek, têderxistinok, metel, metelok metel dahênan mamik pirsîn metel helhênan tê derxistin, mamik zanîn, bersiva mamikekê rast dan meth meth, pesn metirsî metirsî, tirs, fikar, endîşe metirsî xeterî, talûkeyî, metirsî mewda dev, devik (parçeya tûj / birek ji kêrê / şûr û hwd) mewda mijar, babet mewlû, mewlûd mewlûd, mewlîd, pîrozkirina (jidayik)bûna Hz. Mihemed pêxember mexaze mexaze, mixaze, dikan (t yên cilfiroşiyê) mexlûq, mexlûqat afirandî, mexlûq, mexlûqat, heyber, xelk, hemû tiştên heyî yên jîndar mexşel pêtal, meşale, agirê mirov li gel xwe dimeşîne daku rêya mirov ron bike (wek sembol jî tê bikaranîn) mexte aheng, aştî, lihevî, tenahî mexte girtin li hev kirin, li hev hatin, aşt bûn, pêk hatin, aheng (di navbera du kesan / aliyan de) çêbûn / peyda bûn mey mey, bade, şerab, ereq, raq, alkol, alkohol, vexwirak, vexwarinên alkol tê meyan navber, navbeyn meyan nav, nêv, navend meyan dever, navçe, herêm, cih, war meydan bn meydan meyandin meyandin, mehandin, tiştek ruhn / avî kirin tiştek nîvziwa (t şîr kirin mast) Meyandûaw Mezra Botan, Mezopotamya, Nêvduav, devera dikeve navbera Çemê Dîcle û Çemê Firat meyane navincî, navîn, nave, nêve, ya ne zêde mezin û ne jî zêde biçûk meyane têkilî, nasîn meyanero rênerm, navrê, sernerm, dijw rêhişk, tundraw, ekstremîst, serhişk meyaneroyî rênermî, navrêyî, sernermî, dijw rêhişkî, tundrawî, ekstremîzm, serhişkî meyaneyî navincî, navîn, naveyî, nêveyî meyaneyî rênerm, navrê, sernerm meydan meydan, gorepan, mêdan, rastgeh, çare, cihê pan (û rût, t bêdar) meydan delîv, derfet, îmkan, rê meydandar şerker (t di pevçûna navera du kesan de) meydandarî pevçûn, lêkketin, lihevxistin, şerê navbera du yan çend kesan meyfiroş meyfiroş, badefiroş, kesa/ê meyê / badeyê difiroşe, xwediya/ê dikana meyê / badeyê meygêr meygêr, badegêr, saqî, kesa/ê meyê / badeyê raber dike meyî meyî, mehî, tiştê ku meyiye yan hatiye meyandin meyîn meyîn, mehîn, tiştek ruhn / avî bûn nîvziwa (t şîr bûn mast) meyl hewes, gêwl, arezû, hez, dil, daxwaz, xwezî, xwestik, meyl meymûn meymûn, mêmûn, hin cûn heywanên destdar in meymûn peyvek neşirîn e bo mirovan meymûnewan meymûnvan, kesa/ê meymûnan xwedî dike yan dielimîne meynet, meynetî dijwarî, bela, êş û jan, kul û derd, tengasî, tengavî, bêçaretî meysaz meyçêker, meysaz, badeçêker, badesaz, hosteya/ê çêkirina meyê / badeyê meysazî meysazî, meyçêkirin, badeçêkirin, badesazî, hostetiya çêkirina meyê / badeyê meyser misoger, tekîd, te'kîd, bêguman, bêşik, pişrast meyser kirdin bi cih anîn, misoger kirin, tekîd kirin meystan meygeh, badegeh, meyistan, badestan, cihê mey / bade lê tê çêkirin meyter tîmarker, seyîs, meyter, kesa/ê matî ji hespan dike, kesa/ê sereguhiya / çavdêriya hespan dike, xulamê hespên axayê xwe û / yan mêvanên wî av û alif dide meyterî tîmar, seyîs, meyterî, sereguhîkirina hespan, matîkirina ji hespan, av- û alifdana hespan meyyan bn meydan mezat mezat, bazara lê tê gazîkirin ka kî dixwaze tiştekî bi bihayek girantir bikire ew tişt tê firotin wî kesî yê amade ye herî zêde pare pê bide mezatxane mezatxane, cihê mezat lê tê kirin mezbete gilî, gazin, gazinc, gazind, xwenerazîkirin meze çêj, tam, tehm meze lê cûlan tam lê (xweş) hatin, çêj lê (xweş) hatin, jê hez kirin, li ber dilî xweş bûn mezedar çêjdar, bitam, tamdar, biçêj, tamxweş, çêjxweş mezin bn mezn mezirge mezirge, cih, dever (t yên pîroz / dînî) mezn gir, girs, giring mezn mezin meznayî bn meznî meznî mezinî, mezinahî, mezinayî meznî girî, girsî, giringî meznîxwaz mezinîxwaz, jixwemezintir, jixwezêde, kesa/ê her dixwaze (bi hêza / navdariya xwe) mezintir bibe tevî ku derfetên di dest de kêm in bo ku bigihe armancên xwe mê mê, dijw nêr mê (mer) mî, mih, dijw beran mêbaz jinbaz, mêrê têkiliyên ne berdewam li gel jinan hene, mêrê "her roj" bi jinek nû re ye, mêrê "ji jinekê dibeze ya dî" mêbazî jinbazî, têkiliyên ne berdewam yê mêrekî li gel jinan mêçke serejin, jinanî, zelamê bi reftar û tevgera xwe ve mîna jinan mêgel kerî, celeb, pez, koma mihan mêj mêj, berê, berî demek dirêj le mêjewe ji mêj ve, ji berê ve, demek dirêj e / bû ku... mêjelak mejox, mejî (tenê bi wateya konkret) mêjû dîrok, mêjû, tarîx, zanista yan serpêhatiyên li ser demên berê yan bûyerên qewimî mêjûnas dîroknas, pisporên dîrokê mêjûnasî dîroknasî, zanista li ser dîrokê mêjûyî dîrokî, mêjûyî, tarîxî mêkut mîrkut, mîrqut, alavek mîna bivir e lê serikê wî girovir e mêkute xurî, xurîk (êşek e) mêlak hesk, mifsik, moçik, heskû, alavek ji kefçiyan mezintir e xwarin pê ji qazanan / qûşxanan dikin sênîkan mênge bn mê mêrd mêr, şû, helal, zelamê di zewacê de mêrê jinekê mêrd kirdin mêr kirin, şû kirin, (keç / jin) zewicîn be mêrd dan dan şû, (jin / keç) zewicandin mêrddar bimêr, mêrkirî, şûkirî, mêrdar, jina zewicî / zewicandî mêrdezime bn moteke mêrg mêrg, çîmen, çayir, giyastan mêrgole mêrgok, mêrga biçûk mêrguzar şên, hêşîn, giyadar, cihê gul û giya lê şên dibin mêrguzar baxçe, gulistan mêrû kêzik, hemû cûnên kêzikan yên difirin û dimeşin mêrûgir kêzikgir, giyayên kêzikgir / kêzikxwer mêrûle mêrî, mûrî, morî, gêle, gêre, gêrik, mûr, mûhî (zool. Formicidae) mêrûle kirdin kizîn, kizkizîn, kizkiz kirin, hêdîka li ser agir kelîn mêrûxor kêzikxwer, heywanên kêzikan dixwin mêslezergo jale, lork, rolk, lavlavk (giyayek e) mêş mêş, lawirek firok ya biçûk e mêşesî cûnek firindeyan e mêşk mejî, mêjî, mêşk mêşk hiş, aqil mêşk birdin mejî reş kirin, wa kesek aciz / zivêr kirin ku êdî nizane çawan / çi bike mêşk birîn aqil (ji tiştekî) birîn, bawer kirin ku tiştek baş e mêşk çûn gêj bûn, hay ji xwe neman mêşk xoşe kirdin mejî şûştin, aqil xirandin mêşkole mejîk, mejîçk, pişka biçûk ya mejî mêşrewên mêşrevînk, tiştên tên bikaranîn bo dûrxistina mêşan ji tiştekî mêtulke cûnek kêçan / spihan e mêw mêw, dara tirî pê ve çêdibe mêw find, şem, mûm, maddeyê find jê tên çêkirin mêwerd zevî, zeviya tovkirî ya piştî yekem barana payizê kêlayî mêwîn findî, mûmî, şemayî mêwuj, mêwûj mewîj, mêwîj, tiriyê hişkkirî mêx mîx, sing, kelem, bizmar, arêx, spîn mêxek navê hin cûn gulên mîxdar e mêxoş tirş-û-şirîn mêye bn mê mêyîne zayendmê, mêyîn, di rêzimanê de navdêrên mîna peyva "jin" ditewin mêz mase, mêze, xwank, xank mêz bn mîz mêzgird suhbeta li dor maseya / mêzeya girovir mêzgird panel mêzgird gotûbêj mi'arize opozîsyon, mixalife micewir micewir, berdestiyê / berdestkê mizgeftê micro bn kiwêr mift belaş, herwe, bêpare, bêheq mift pir erzan miftî miftî, muftî, zanayek îslamê mihamî parêzer, avûkat mij pêl, qurta / qurça li cigareyê yan qelûnê tê dan mij lê dan pêl lê dan, pêlek jê kêşan: Mijêk le cigarekey xoy da Pêlek li cigareya xwe da mij mij, moran, dûman mijdane xelata didin kesa/ê mizgîniyekê radigihîne mijde mizgînî, mizgîn, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr mijdegar mizgînîber, kesa/ê mizgîniyan diîne mijer mêjer, kesa/ê tiştekî dimêje mijer mêjerk, alava tiştekî dimêje mijîn mêtin, mêjan, mêhtin (zarok: şîr ji memikên / çiçikên diya xwe kişandin devê xwe mijîn têjikên heywanên guhandar: şîr ji guhanên maka xwe kişandina devê xwe) mijîn mêjîn, av yan tiştek yê ruhn çûn di nav tiştekî re û êdî bûn beşek ji wî tiştî û wisan wenda bûn (t dema piçek av di nav axa ziwa re hişk dibe, hingê "av dimêje erdê") mijok mêjok, tişta tiştek din dimêje xwe (t per ango kaxeza bo xiwakirina avê tê bikaranîn) mil sto, hustu mil gerden milç, milçemilç, milçehûr milçemilç, xwarina / cûna / cûtina bi dengê bilind milk milk, malûmilk, mal, erazî, dewlet, heyîn milkûmal malûmilk miloziman lewçe, zimandirêj milwanke gerdenî, ristika gerdenê, kolye mijîn mêtin, mêjîn mil stu, hustu, sti, sto, stû, stuh, ew pişka ji leşê mirovan yan lawiran ya ku serî bi leşî ve girê dide (Agadarî: di kurmancî de peyva "mil" wateyek cuda dide: mil ew cih e ji leşî yê ku destên mirovan yan lawiran lê bi leşî / kelexî ve girêdayî ne) mil berew cêgayek / şitêk nan berê xwe dan ciyekî / tiştekî, ber bi aliyekî meşîn / bi rê ketin mil le çeqo sûtin stuyê xwe dan ber kêrê, serê xwe xistin belayê, xwe xistin talûkeyan / xeteriyan mile pêşbazî, pêşbirk, misabeqe, sîbaq milego bn milwanke milek bn şêr milema nefes, hilm, bên, henase, bênvedan, anîn û birina bênê / nefesê milema nîştin bên(a kesekî) hatin, piştî bênbiserketinê dîsan bên vegerînê normaliyê: Hêşta milemam nenîştibû, wutî: "Debê dîsan rabikeynewe." Hê bêna min nehatibû, got: "Divê em dîsan bibezin." mileqorte stulk, stuyê zirav û dirêj (yê firindeyan yan ji qerfî yê mirovan) milequtê kirdin stuyê xwe dirêj kirin (daku tiştekî bibîne) milewan stubend, benda / benê li dor gerdenê / stuyî tê alandin milhur stustûr milhur serhişk, înato milkeç sernerm, dijw serhişk milkeç serşor, dijw serbilind milmilanê hevrikî, rikeberî, milmilanê, berxwedan, dijberî, berevanî milûçe jan, êş, azar milûçe kirdin arîn, azirîn, êşîn, hest bi êşê / janê / azarê kirin milwanke gerdenîk, ristik, benî, ristika / zincîrka zêrîn yan zîvîn ya t jin dikin gerdena / stuyê xwe min ez: Min kurd im Min nazanim Ez nizanim min min: Min nemdezanî Min nedizanî, Le min gewretir e Ji min mezintir e minal zar, zaro, zarok, zêç, biçûk, tifal, mirovên di jiyê / temenê kêm de minal keç û kurên kesekî, qîz û lawên kesekî minal aqilsivik, kêmaqil, nezan, negihiştî, xeşîm, nefehma, cahil minalane zarokane, zarokşib, mîna / wek zarokan minaldan zarokdank, cihê zarok tê de berî ku bêt dinyayê minalî zarî, zaroyî, zarotî, zarokî, zaroktî, heyama kesek zarok e / bû: Be minalî zor şîrîn bû Di zarotiya xwe de pir şirîn bû / Dema zaro bû, gelek şirîn bû minaloçke zarok, zarê biçûk, sava, biçkok minare minare, birca bilind ya mizgeftan mindal bn minal mine kirdin piştrast kirin, saxtî kirin, teselî kirin, axulme kirin, lê vekolîn daku bizane ka çawan e / rast e minet minet, qencî minet minet, texsîrî minet bûn Minetit nebê, çî ekeyt, bîke! Bêminet be, çi dikî bike (ez ji te natirsim)! minetbar minetbar, qencîbar, kesa/ê qenciyek lê hatiye kirin û ji ber hindê (hest pê dike ku) erkê wê / wî ye qenciyekê li kesa/ê qencîkirî bike minetbar spasdar, kesa/ê ji qenciya li wê / wî hatiye kirin pir razî ye û dixwaze spas bike minetbarî minetbarî, qencîbarî minetbarî spasdarî minêwnî bn xoperest mingin minminî, kesa/ê bi dengek nezelal (t yê ji kepê / difinê / pozê tê) yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive mingeming minmin, peyivîna bi dengek nezelal yê mîna "minemin" dipeyive / diaxive minho guharto, versiyon, varyant minox sexte, sixte, neresen, neheqîqî, nerast minoxî sexteyî, sixtekarî, neresenî, nerastî minûtoyî cudatî, formalîte (t dema kesek dixwaze ku formalîte di navbera wî û hevalên / hevkarên wî de nemîne): Em minûtoyiye bo çi ye? Ma ev formalîte bo çi ye? Em bira ne! Em heval in! miqomiqo birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin mir mir, mirîşk û firindeyên din yên wek wê mirî sere mirîşka kurk mir têr, têrtijî, kesa/ê yan heywanê hindî xwestiye xwariye mir man xwe li ber (tiştekî) venan, lê pan, li tiştekî sekinîn yan li benda tiştekî man ta ku bêt û kesê bendewar xwe lê bide yan werbigire mirad mirad, daxwaz, hêvî mirandin mirîn, ji ber enirînê dengê mire-mir ji xwe anîn mirawî mirawî, sone, qaza / werdeka mê mirdar mirar, kelexê / leşê heywanên mirî mirdar bûnewe mirar bûn, heywanên birîndar yan nesax dibin û ji berî bên serjêkirin bimirin û ji ber hindê bo xwarinê ne helal bin mirdar bûnewe sekitîn, mirina ne-mirovan mirdarbû mirarbûyî mirdarbû sekitî mirdarxor mirarxwer, kesên yan heywanên goştê heywanên mirarbûyî dixwin mirdele spîçolkî, zer, zerik, rengavêtî, ji tirsan serûçav spî bûyî mirdin mirin, jiyana xwe ji dest dan, jiyana xwe hinda kirin, hatin kuştin mirdin sûtan kirin û nekirin, xwe kuştin û sotin: Mirdim û sûtam, be qisey min nekird Min kir û nekir, wî bi gotina min nekir / Min xwe kuşt û sot, bi ya min nekir mirdok mirok, mirbar, dijw nemir mirdû mirî, kesa/ê yan heywanê jiyana xwe ji dest daye mireba   reçel, mirebe' (peyvek erebî ye) mirekî bi coşî, bi dilek germ, ji dil miremir dengê "miremir" mirîşk mirîşk, firindeyek kêmfir ya kedî ye mirk bn enîşk mirkan bn damirkan mirov, mirow mirov, meriv, mere, beşer, însan, benîadem, ademza, ademîzad mirovayetî mirovatî, mirovahî, sirişt û taybetmendiyên mirovan mirovayetî hemû mirov bi hev re mirovdost bn mirovperwer mirovî mirovî, tiştê ku li gor baweriya / sirişta / taybetmendiya / wijdana mirovan e mirovî merdî, camêrî, ciwamêrî, qencî mirovperwer mirovperwer, mirovdost, kesa/ê ji mirovan hez dike, kesa/ê yan baweriya nirxek bilind dide mirovan û mirovatiyê mirovzanî mirovnasî, zanista li ser mirovan mirûrçe bn mirûle mirûrçe kirin hêdîka kelîn mirûrçe kirin kel hatinê mirûrçe kirin arîn, azirîn, êşîn mis mis, sifir, mîs (cûnek kanza / maden e) mis tê kiran mismit bûn, mismitîn, qet nebihîstin tevî ku çend carî bi dengek bilind bêt dubarekirin jî: Elêy giwêt misî tê kirawe! Dibê qey guhê te mismit bûye! (ango: Ma guhê te bi misê helandî hatiye dagirtin!?) misger miskar, misger, kesa/ê karê mis / sifir dike misgerî miskarî, misgerî, karûbarê kesên miskar misk misk, maddeyek bênxweş e (t wek bên-avê tê bikaranîn) miskî miskî, tişta ji miskê hatiye çêkirin yan bêna miskê jê tê miskî bênxweş miskî bêndar misoger misoger, piştrast, bêguman, biste, bisteh misqal misqal, pirt, pişkek / parçeyek pir biçûk misqal misqal yekîneyek pîvanî ye t bo zêr û zîv mist navd mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide) mist rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek miste mist, kulm, derbe, derbeya / lêdana bi mistê / kulmê mişar mişar, birek, alava pêbirîna daran yan asin mişe mişe, zehf, pir, gelek mişexor berxwer, mişexwer, parasît mişext mişext, aware, derbider, sirgûnkirî, koçber mişextî mişextî, awareyî, derbiderî, koçberî, sirgûn mişk mişk, rawirek biçûk yê kilikdirêj e ku dişibe cirdan / curdan lê ji wan biçûktir e mişkgire kolare, qereqûş, xertel, mişkgirk (firindeyek e) mişt mist, kulm, destê miçandî / şidandî (t daku wek derbe li tiştekî / kesekî bide) mişt rengd mist, kulm, lep, tijî / miştî destekî tiştek miştax miştax, cihê tirî li ser tê hişkkirin daku bibe mewîj miştaxan miştaxan, rezber, heyama / demsala hişkkirina tirî daku bibe mewîj mişte mist, kulm, derbe, derbeya bi mistê / kulmê miştûmir birdebird, suhbeta dengnizm di navbera du yan çend kesan de daku kesên din yên li nêzî wan suhbeta wan nebîzin mişûr sexbêrî, miqateyî, hişyarî, lixwehişyarî mit mit, kir, bêdeng, bêpêjn, bêkipîn mitmane mitmane, pêbawerî, xwespartin miturbe bn muturbe mixabin mixabin, heyf miyan bn meyan miyaw miyaw, dengê kitikan / pisîkan miyawandin miyawîn, miyaw kirin, miyaw-miyaw kirin, dengê kitikan / pisîkan ji xwe anîn miyawemiyaw miyaw-miyaw, dengê domdar yê kitikan / pisîkan miz miz, meaş, destheq, heq, mehane, pareyê kesek dide kesek din ji ber ku yê pareyan werdigire karek bo yên pareyan dide kiriye yan tiştek dayiyê mize mize, destheq (t yê ku ne bi pare tê dan. Bo nimûne: Kesek arê xwe dibe nik aşvan. Aşvan arê wî dihêre. Xwediyê ar ti pare nade aşvan lê hin ji wî arî didiyê. Ev ar "mize"yê aşvan e.) mizeber kedkar, pale, mizeber, mizwergir, meaşwergir, mizyar, kesa/ê bi miz / meaş dixebite / dişuxile / kar dike mizeberî kedkarî, mizeberî, mizwergirî, meaşwergirî mizgewt mizgeft, camî, cam'e, mescid, perestgeha / pîrozgeha / îbadetgeha misilmanan mizgênî mizgîn, mizgînî, nûçeya / peyama / xebera xweş / xêr mizgênî xelata didin kesa/ê mizgînekê radigihîne mizr miz, piçekî tirş mizrî mizî, tama piçekî tirş mizûr berdestî, berdestk, alîkar, kesa/ê bi pare di karekî de alîkariya kesê pare dike dide mizûrî berdestkî, berdestîtî mizyar kedkar, pale, mizyar, mizwergir, mizeber, mizyarî kedkarî, paletî, mizyarî, mizwergirî, mizeberî, palehî mîç (binmîç) ban, serban (t ji alî hindir / jêr ve) mîç (çig) kap, kab, kaw, çik, hin hestî ne (t yên mihan ku di hin lîstikan / yariyan de tên bikaranîn) mîç şatir, zîrek, şeytan, jêhatî mîçên girêçkanê, deqanê, kapanê, lîstika / yariya bi kapan / kaban mîd med, mîd, gelek îranî ye ku tê bawerkirin ku bavkalên kurdan in mîdî medî, zimanê / çandeya / tiştên medan Mîdya Medya, Mîdya, welatê medan / mediyan mîl mîl, mayl (pîvek dirêjahiyê ye, 1 mîl 1609 metre ye) mîl tîrk, mîl, îbre, ew tiştikê zirav yê di demjimêrkan de dizivire û saetan û deqeyan û saniyeyan diyar dike mîlî- milî-, hezarêk, yek ji hezarê: mîlîmetir milîmetre, hezarêk metre, 0,001 metre mîmber bn rîxole mîmk met, xwişka babê kesekî mîmk xalet, xwişka dayika kesekî mîmkza kurmet mîmkza kurxalet mîmkza keçmet mîmkza keçxalet mînek berbedel, zêdek, mînek mînekî mînekî, zêdekî, piştmêr, reservîst, kesên ne pişkek in ji leşkeriyê lê ger pêdivî bi wan hebe belkî bên vexwendin mîr mîr, prens, fermandar, kesê emr / ferman di dest de, serok, serokê herêmekê yê ku serokatiya xwe ji bavkalên xwe girtiye mîr bernavek rêzgirtinê ye: Mîrim Mîrêm, Mîrê min mîr- mîr-, ser-, ya/yê serekî / mezin mîralay mîralay, serekek leşkerî ye mîran heftem meha ji salnameya kurdî (29 ta 20.10 ji salnameya julyanî) mîrane mîrane, mîna / wek mîran mîranî mîranî, cûnek govend û dîlana kurdî ye mîranî cûnek tirî ye mîraş mîraş, aşvanê mezin / serekî mîraşpez mîraşpêj, xwarinçêkerê mezin / serekî yê dîwanekê mîrat mîrat, mîras, pêmayî, kelepûr, bermayî mîratgir mîratgir, kesa/ê dê bibe xwediya/ê maliyetekê dema xwediya/ê wî maliyetî nemîne mîratî mîratî, tişta wek mîrat hatiye wergirtin mîratî mîratî, nifrînkirî, xezebkirî, lanetkirî mîratxor mîratxwer, kesa/ê bûye xwediyê mîratekî yan hin mîratan, kesa/ê bi mîratekî yan mîratan jiyara xwe dike mîraw mîrav, ava serekî / mezin mîraxur mîraxur, mîrseyîs, xulamê mezin / serekî yê hespên mîr mîrayetî bn mîrnişîn mîre- mezine-, mîre- mîredê mezinegund, gundê mezin mîrêtî mîrîtî, mîrtî, pergala / rêbeveriya mîrane mîrî mîrî, hikûmî, dewlî, tiştê mîr yan dewletê, tiştê di dest dewletê de mîrkar mîrkar, karmend, memûr, kesa/ê di xizmeta mîr / dewletê de dixebite mîrnişîn mîristan, mîrnişîn, herêma ji alî mîrekî ve tê birêvebirin mîrşikar nêçîrvanê serekî / mezin mîrza mîrza, kesa/ê ji binemalek mîran mîrza rêzdar, birêz, mîrza, zêdenavek rêz- û qedirgirtinê ye mîrzayî mîrzayî, cûnek goreyên hiriyê yên ta çokan dirêj mît bn mûş mîtên bn mûşên mîtke zîlik, gîlik, klîtorîs, parçeyek hesas e ji endamê zayendî / cinsî yê jinan mîwan mêvan, mêhvan, mihvan, misafir mîwandar mêvandar, kesa/ê mêvan hene, kesa/ê pir mêvan tên mala wan mîwandar mazûvan, malovan, kesa/ê mêvanan vedixwîne yan xwedî dike mîwandar mêvanperwer mîwandarî mêvandarî, mazûvanî, malovanî, vexwendina / xwedîkirina mêvanan mîwange mêvangeh, cihê mêvanan mîwanperwer mêvanperwer, mêvanhez, kesa/ê pir ji mêvanên xwe hez dike û texsîr nake daku mêvan kêfxweş bin mîwanperwerî mêvanperwerî, mêvanhezî, mêvandostî, hezkirina ji mêvanan mîwanxane mêvanxane, xaniyê mêvanan mîwanxane odeya mêvanan mîwe fêkî, fêqî (pirteqal, sêv, xox û hwd) mîwefiroş fêkîfiroş, kesa/ê fêkî difiroşe mîwegenan bn xermanan mîz mîz, destava zirav, ava di endamên cinsî yên mirov û heywanan re ji bedena wan derdikeve mîz gîran mîz çikîn, mîz nehatin mîzan mîstin, mîzîn, mîz kirin, destava zirav kirin / berdan mîzeldan bn mîzildan mîzgîran mîzçikî, êşa) mîznehatin(ê), anurya, anuresîs mîzilan bn mîzildan mîzildan mîzdank, ew beş ji leş yê ku mîz tê de ye mîzildan pifdank, balon mîzin xwevemîz, xwe-ve-mîz, kesa/ê bi xwe ve dimîze, kesa/ê nikare mîza xwe kontrol bike moç bn maç mol pir, gelek, zêde, zaf mol kom, civiyayî (t mihên serê xwe dane hev) moleke mat, hêbet, ecêb, heyr kewtine moleke mat man, ecêbgirtî man, hêbitîn, heyirîn xistine moleke mat kirin, ecêbgirtî kirin, hêbitandin, heyirandin moleq (çavên / awirên) zîq, ziq, biloq, bel, boq, awirên / çavên rikerast li tiştekî dinerin bêyî ku bilivin molet bênvendan, mole, muhlet molet rê, rêdan, delîv, derfet molge kotan, cihê têveparastina pez / terş û tewal mom find, şemal, çira, mûm, şemalk, mom, ronahî mom mûm, şema momdan şemaldank, finddank, çiradank, mûmdank, tişta findan / şemalan tê de bi cih dikin momin kilmûşok, kesa/ê bi berdewamî kilmûş bi kepê / difinê / pozê de tê momîn mûmîn, mişema, qumaşê ji mûm / şema hatine çêkirin momîn bn mêzer momîne baranîk, cilek e av tê naçe li baranan mirov li xwe dike daku şil nebe momnayî mûmnayî, ozokerît momya mûmya mor I mor navd mor, muhr, nîşan, teqme, leke, îmza, îmze mor helkendin mor (lê) kirin, mor (lê) dan mor pirçû mor bûnewe eniya xwe lê şidandin, rûyê xwe lê tal kirin, madê xwe lê tirş kirin xo lê mor kirdinewe eniya xwe lê şidandin, rûyê xwe lê tal kirin, madê xwe lê tirş kirin moran moran, mij û moran, bn tem moteke kabûs, xof, tirs (xewnên tirsnak yên mirov nivistî / raketî / razayî dibîne) mox mox, mejiyê hestî moz mûz, moz, banana (fêkiyek e) moz zilkêtk, moz (mêşek e) moz mirûz, mad, me'd, rû, xwiyang mubarek bn pîroz muhakeme bn dadpirsî muherem miherem, yekem meha salnameya heyvî ya îslamî murk meth, pesn, xwemezinî murk le xo nan xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin, methên xwe kirin musulman misilman, kesa/ê baweriya wî bi îslamê tê mutala xwendin, xwendekarî muturbe tamandin, patrome, patromandin muxabin bn mixabin muxtar muxtar, serokê gund muxtarî muxtarî, pîşeya yan karûbarên muxtaran mû mû, pûrt, pûrtik, pût, por, pirç mûbeq metbex, mitfax, xwaringeh, odeya xwarin lê tê çêkirin û xwarin mûç bn maçûmûç mûçax perûk, mûçax, pirça / porê sexte / neresen / nerast mûçe mûçe, miz, meaş, destheq, heq mûçe par, behr, pişk mûçe cûnek deviyan / teraşan e mûçing mûçink, mûkêşk, mûçing, alavek e bo hilkişandina mûyan mûçing mûçink, alavek e bo birîna nînokan mûçirk lerz, recif, lerzik, recifk, teztezînk mûçirk piya hatin teztezînkê lê dan, lerizîn, recifîn, lerzik / recifkê girtin mûdar mûdar, têrmû, bimû, mûyî, mûyîn, tiştê yan kesê pir mû pê ve hene mûjank mûjank, bijang, mijûlank, mûyên bi qepaxên çavan ve şên dibin mûkêş bn mûçing mûr libin, blokên ji heriyên bo xanîavakirinê hatine çêkirin mûr bn mûredar mûr bn murk mûr bn mêrûle mûr Mûrî Mihemed şerîf! Bila Mihemed (= pêxember) li hawara me bê! mûredar qurm(ê darê), kok(a darê) mûredar parçeyek stûr û kurt yê darî mûrege hestiyê piştê mûreseng destikê aşê avî pê tê livandin / sekinandin mûrês teşîrêş, mûrês, kesa/ê mûyê bizinan bi teşiyê dirêse mûrî bn mêrûle mûrû morî, morîk, mircan mûş mûş, tebela / mata di lîstika / yariya telebanê / matanê de armanca lêdanê / pêketinê mûş dakirdin mûş danîn, mûş bo lêdanê bi cih kirin mûş xwardin mûş xwarin, li mûşê dan, bi mûşê ketin mûşek mûşek, roket, sarox mûşekî mûşekî, balîstîk mûşên telebanê, matanê, lîstika bi hin gogên / holên / tepên hûr yên mermerî mûwar diyarker, çareder, giring mûwawî bn mûdar mûx mûx, rêberê dînî yê zerdeştiyan (hevberî melayê misilmanan, qeşeyê fileyan, malimê cihûyan) mûyîn bn mûdar mûzer mûzer, kesa/ê mûyên leşî zer in (t bo zelaman tê bikaranîn) -n ne (forma dema niho ji lêkera "bûn" bo kesên duyem û sêyem yên pirjimar dema peyva ji berî wê bi tîpek dengdar bi dawî bêt): Êwe mamosten | Hûn mamoste ne -n Ewan frensîn | Ew frensî ne -n paşbendika dema nihoyî bo kesên duyem û sêyem yên pirjimar ger rayê lêkerê bi tîpek dengdar bi dawî bêt: Êwe eken | Hûn dikin, 'Elî û 'Arif nalên | Elî û Arif nabêjin na na, ne, no, nexê, nexêr, dijw belê, erê, be, e, a, ba na- na- (pirtikek e di dema nihoyî de dikeve destpêka lêkeran û wateya ne-erênî didiyê): nabim nabim, nakey nakî, naxwa naxwe, naçîn (em) naçin, nakirin nakirin na- ne- (pirtikek e dikeve destpêka hin rengdêran û hin navdêrên ji rengdêran çêkirî û dijwateya wan ji wan çêdike): naşîrîn neşirîn, tal na- napak nepak, nepaqij, nebijûn, pîs, kirêt na- narastî nerastî na- namirovî nemirovî (Agadarî: Tenê hin peyvên wiha hatine çêkirin di vê ferhengê de hatine rêzkirin ji ber ku di têgihiştina piraniya peyvên wiha de kurmancîaxiv dê ti zoriyê nekêşin.) na- kêm caran dikeve pêşiya hin navdêrên ne ji rengdêran çêkirî û wateya "bê" didiyê: naumêd bêhêvî, bêçare, bêumêd. naba neku, ne ku: Naba neyet Neku neyê nabedil nebidil, nexwaz, dilnexwaz nabût nebût, topavêtî, îflaskirî, ji alî aborî ve ketin rewşek kembax / xirab nafek navik, kuna / qula li zikê mirovan nafek birîn navik birîn, benê dirêj yê bi navika zarokan ve piştî welidîna wan birîn nafek kewtin navik ketin, zik êşîn ji ber westîna / tehibîna bi taybetî ji ber hilgirtina / rakirina tiştên qurs / giran nahiye nahiye, bajarok Nahî bn Nahîde Nahîde Nahîde, Venûs (planet) -nak -nak, -dar, bi- (paşpirtikek e dikeve dawiya hin navdêran û rendêran jê çêdike): tirsnak, xeternak, samnak nal nal, pêlava / sola / hespan, asinê dixwin binpiyên hespan daku birêveçûna wan ne jandar be nalandin nalîn, axîn û oxîn kişandin, ofîn, ji ber janan / xeman dengên nexweş ji xwe anîn nalbend nalbend, nalkar, kesa/ê karê wê / wî nalandina / nalkirina hespan e nalbendî nalbendî, nalkarî, karê / pîşeya nalandina / nalkirina hespan nalbeng bn nalbend nalçe nalçe, bizmarên nalan naldar naldar, nalkirî, binal nale, nalenal nale-nal, nalîn, dengên nalînê nalîn bn nalandin nam bn yan, ya nam (F: nav): Be name Xwa! Bi Xwedê! Bo Xwedê! Bi navê Xwedê!: Be name Xwa zor zîrek e! Bi Xwedê pir zîrek e! nam- min na-: nambînî min nabînî, namgirê min nagire, namkujin min nakujin naman- me na-: namanbînî me nabînî, namangirê me nagire, namankujin me nakujin name name, kaxez, mektûb, rîsale, peyama bo kesekî hatiye şandin / hinartin name name: belgename name rojname name pirtûk nameber nameber, peyamber, postevan namexane pirtûkxane, cihê pirtûk lê tên xwendin / deynkirin namexane pirtûfiroşxane, dikana pirtûkan, cihê pirtûk lê tên firotin namexane rojnamexane, cihê rojname lê tên xwendin yan firotin namîlke namilke, belavok, pamflet namo biyan, xerîb, derekî, derveyî namobar biyanbar, biyanbûyî, biyankirî, jêdûrketî, jêqutbûyî, jêqutkirî namobarî biyanbarî namoyî biyanîtî, xerîbî, derekîtî namûs namûs, rûmet, şeref, qedir, qîmet nan nan, non nan xwarin, zad nanî beyanî taşt, têşt, xwarina spêdeyê nanî êware şîv, xwarina êvarê nanî nîwero firavîn, xwarina nîvro nan kirdin nan pehtin nan pêwe dan nan li tenûrê dan, nan di tenûrê de patin / pehtin nan danîn, danan, deynan nan bi cih kirin nan çêkirin nander nander, merd, mêvanperwer nanewa nanpêj, nanvan, nançêker nanewaxane nanxane, firne, cihê nan bo firotinê lê tê çêkirin nanewe vedan, bi cih kirin (t dav û xefik) nangên nandank, amanek e bo parastina nanî tê de nanker nanpêj, nançêker nankerî nanpêjî, karûbarên pehtina nanî nankwêr nankor, neminetdar nankwêrî nankorî nanpêweder nanpêj (t kesa/ê nanî di tenûrê de dipêje) nantal tema, çirûk, nemerd nar nar, hinar, henar, darek e ku hin berhemên gilover dide ku pişkên wan yên xwerbar lib-lib in û di nav de ne di bin tîvilî / qelpî ve ne nar berhemên van daran nardin şandin, hinartin, bi rê kirin, rewane kirin, virêkirin, şiyandin, nartin, dan birin nardin be şwên kesêk / şitêk şandin pey / dû kesekî / tiştekî nardinewe veşandin, venartin, vehinartin, verêkirin, dîsan şandin / hinartin / nartin narete gazi, bang, hawar, hewar narinc narinc, pirteqalokên tirş narincî narincî, rengê wek yê narincan narincok narincok, rumane, granad, cûnek teqemeniyan e naskirdin nasîn, nas kirin nasandin nasandin, dan nasîn, wa kirin ku kesek / tiştek bêt nasîn naser naser, pispor, şareza, bispor, kesa/ê di babetekê / mijarekê de (pir) zana naserewe venaser, diyarker, xwiyaker nasik bn nask nasîn nasîn, niyasîn, nas kirin, zanîn ka filankes kî ye nasîn nasîn, têkilî li gel kesekî hebûn nasînewe venasîn, veniyasîn, nasîn, wek tiştek berê nas xwiya bûn nask nazik, tenik, dijw qayim, qahîm naskî nazikî, tenikî naskole nazikok, pir nazik nasname nasname, belgeya / delîlên kesek / tiştek pê tê nasîn nasran hatin nasîn, nas bûn, niyas bûn nasraw naskirî nasraw navdar nasyaw nas, niyas, kesa/ê yan tişta/ê tê nasîn nasyawî nasî, niyasî naşî naşî, cahil, bêtecrûbe, nezan naşîrîn kirêt naşîrîn neşirîn le naşta nexwer, kesa/ê yan lawira/ê ti tiştî naxwe (bi mecazî: pir qels / lawaz) naştin binax kirin, defin kirin, gor kirin, spartin axê nat- te na-: natbînim te nabînim, natgirê te nagire, natkujin te nakujin natan- we na-: natanbînim we nabînim, natangirê we nagire, natankujin we nakujin naûmêd bêhêvî, bêumêd naw nav naw (di rêzimanê de) navdêr, substantîv naw ziran ziyan gihan navê kesekî, nav(ê kesekî) bi xirabî derçûn naw zirandin ziyan gihandin navê kesekî naw hindir, hinav, hundur, tê de naw nav naw be naw car-car, carûbar, car-bar nawaze nestêle, nestêleh, bêwêne, bênimûne, tek, yekane, yekta, unîk nawbang navdarî, navûdeng nawbijî navbeynkarî nawbijîker navbeynkar, kesa/ê diçe navbera du kesên pevçûyî daku aştî û silhê peyda bike nawbijîwan bn nawbijîker nawbiraw navhatî, navborî, navbirî, kesa/ê yan tişta/ê navê wê / wî li jor hatiye gotin nawbire navbir, navbirk, tiştek ya ku tevaviyekê dike du pişk / parçe nawçaw navçav, navbera herdu çavan nawçe navçe, dever, herêm, cih, war nawçe sektor nawçewan enî, navçav nawçeyî navçeyî, deverî, herêmî nawçeyî sektorî nawçîn kirdin kusandin, jê birîn (t pelgên tûtinê) nawdar navdar, binavûdeng, meşhûr, kesa/ê yan tişta/ê pir tê nasîn nawdarî navdarî, navûdeng, meşhûrî, binavûdengî nawdes, nawdest kef(a destî), lep(a destî) nawekî navkî, navmalî nawend navend, merkez nawend navgîn, alav, amûr nawendî navendî, merkezî nawendî serekî nawendî navincî, normal nawendyar navbeynkar, avakera/ê sulhê di navbera du aliyan de nawendyarî navbeynkarî nawerast navîn, navî, navendî: Rojhelatî Nawerast Rojhilata Navîn nawerast nîv, nîvek: Le nawerastî mangî dû da hat bo laman Li nîveka meha duyê hat nik me nawere bn nawsik nawerok naverok, tiştên tê de nawewe hindirîn, navîn, hinavîn, hinavî, hindirî, navxweyî nawgel navran, navling, navpî nawincî navincî, (ji sêyan) ne ya yekem û ne jî ya dawîn, ne ya destpêk û jî ya dawî nawk bn nawuk nawko gelemper, giştî, ya hemiyan nawling bn nawgel nawmişt bn nawdes nawnîşan navnîşan, adres nawpare têkirî, têde, di nav de, pêre, pêve nawpençik navpencik, diyafram nawpişte ûcax, ejdad, binyat, binemal nawqed navteng, newq, kemer nawsik hinav, ûr, 'ûr, rîvî, rîvîk, pişkên leşî yên di zikî de nawşan navmil, pişka piştê ya dikeve navbera herdu milan nawtêlane cihêz, ciyazî, rehal, rihêl, qelen, dermalî nawtiwêl bn nawçewan nawuk navik nawuk pişka navîn / hindirîn ya hin tiştan: nawke şûtî navika zebeşî nawuk tov / kakil / berik / tovik (yên hin fêkiyan) nawuk hw bn nafek nawûawaze bn nawbang nawûnatore navên xirab nawûnatore lê nan navên xirab lê kirin, bi navên xirab bangî kesekî kirin, bi navên xirab basa kesekî kirin nawûnîşan navnîşan, adres, navûnîşan nawûnîşan salox, salix, navnîşan, teswîr nawxo hindirîn, hundurî, navxwe, xwemal, daxil(î): şerî nawxo şerê hindirîn, şerê navxwe, wezaretî karûbarî nawxo wezareta karûbarên hindirîn nawxoyî navxweyî nawxoyî hindirîn, hundurî nawzik bn nawsik nax nav, nêv, hindir, kûrî, daxil, têde: ~ derûn kûriya dil naxoş nexweş naxoş nesax naxoşî nexweşî naxoşî nesaxî naxun bn nînok naxunek kir, kirkir naxunek lê dan kirandin, kiritandin, kir-kir xwarin / gezandin naxunekder kirîner, kiritîner, ya/yê tiştan dikirîne nay ney, bilûr, bilûl (alavek muzîkê ye) nay silk nay rûl, qamîş, çîqik nay- wê na- nay- wî nagirim: naybînim wê / wî nabînim, naygirî wê / wî nagirî, naykujin wê / wî nakujin nayab rind, hêja, berkeftî, jêhatî, nirxdar nayab kêmpeyda, kêmhe, tiştên ji ber kêmiya hebûna xwe binirx in nayan- wan na-: nayanbînim wan nabînim, nayangirê wan nagire, nayankujin wan nakujin nayjen neyvan, neyjen, kesa/ê li alava muzîkê ya ney dide naz naz, delal, berdilî, dilber, şirîn naz naz, meth, pesn, xwe bi tiştekî mezin kirin naz pêwe naz kirdin xwe pê mezin kirin, xwe pê mezin hesibandin nazan nezan nazaw şil, ter nazdar nazdar, dilber, berdilî, şirîn nazdar nazdar, kesa/ê bi asanî dikare bixeyide yan bigirî ger her tişt li gor dilê wê / wî nebe nazdarî nazdarî nazenîn nazenîn, delal, xweşik, şekir-û-şirîn, xwînşirîn nazîn xwe mezin kirin, xwe mezin hesibandin nazker nazker, kesa/ê nazdariyan dike naznaw naznav, xweşnav, navê bo nazê / pesnê li kesekî hatiye kirin naznaw paşnav, navê malbatê yê ji hemî endamên malê re hevbeş nazûnûz bn nazdar  ne ne, na (nîşana ne-erêniyê / negasyonê), dw belê, erê, e, a, be, ba ne- ne- (pêşbendikek e wateya negatîv dide lêkeran): nehat, nedeçû nediçû, nemdezanî min nedizanî neba neku, ne wa be ku nebada bn neba neberd rd çeleng, fêris, egîd, wêrek, gernas, biste, bisteh, xweşmêr neberd nd pevçûn, lêkketin, lêkdan, pevketin neberdî çelengî, fêrisî, egîdî, wêrekî, gernasî, bistehî, xweşmêrî nebez nebez, kesa/ê yan tiştê ti kes nikariyê nabir ko, kuh, nebir, deviknexweş nebûnî nebûnî nebûnî nebûnî hejarî, belengazî, feqîrî nedar nedar, hejar, perîşan, feqîr, belengaz nedîw nedîtî nedîw nediyar, nexwiya, neberçav nedû kêmbêj, kêmsuhbet, kesa/ê pir kêm diaxive nefam nefam, bêfam, nefehm, bêfêm, negihiştî, kesa/ê tê nagihe, kesa/ê fam nake (t zarok) negenîw negihiştî, kerik, fêkiyê hê negihaye wê heyama peresîna xwe ku kêrî xwarinê bêt negîraw negirtî negor neguher, neguhor, tişta/ê naguhere neguncaw kêrnehatî, bêkêr, nekêrhatî nehat nehat, hatina xwe bi cih neanî nehat bela, bûyerek xirab / hêvînekirî nehatî nehatî, ya ku nehat nehatî tu nehatî nehatî mixabin, çi heyf e ku nehêl nehêl, tişta/ê ku rê nade tiştek dî, dij-: topî firokenehêl topa dij-firoke nehêlan nehêlan, nehêştin, nehiştin, nehêliştin, rê nedan, rê li ber girtin, destûr nedan, asteng kirin nefel nefel (giyayek e) nefir borû, lûlî, lûle (alavek muzîkê ye) nefrîn nifrîn, kerb, kîn, nalet, xezeb negbet bextreş, bêsiûd negbetî bextreşî, bêsiûdî negrîs rezîl, riswa negrîs çill, çepell, çirûk negrîsî rezîlî, riswayî negrîsî çillî, çepellî, çirûkî neheng neheng, hût, cûnê mezintirîn candarên deryayî nejad nijad, ejdad, binyat, rêgez, nifş, tov, tuxm, serekanî, serçav nejadî nijadî, ejdadî, binyatî, rêgezî, nifşî, tovî, tuxmî nejadî resen, heqîqî, orijînal, serekî nejadperest nijadperest, rêgezperest, rasîst nejadperestî nijadperestî, rêgezperestî, rasîzm nejnew ker, nebihîz, kesa/ê (baş) guh li dengan nabe nejnewa neguhdar, kesa/ê bi gotina / fermana / şîreta kesek dî nake nejnewayî neguhdarî nek ne, ne ku, nek: Min awim dewê, nek nan Min av divê, ne nan nekeroz hên, hênik, hîn, hûnik, tişta/ê ne zêde sar û ne jî zêde germ nekute! nemînî! qeda li te bikeve! Xwedê te nehêle! nem- min ne-: nemwut min negot, nemkird min nekir, nemxward min nexwar nemam şiv, şivik, şitil, dara kêmtemen neman neman, hindabûn, mirin, pûçbûn neman- me ne-: nemanxwênd me nexwend, nemanbirjand me nebiraşt / nebirijand, nemanparast me neparast nemande- me nedi-: nemandexwênd me nedixwend, nemandebirjand me nedibiraşt / nedibirijand, nemandeparast me nediparast nemane- bn nemande nemaw nemayî, tişta/ê nemaye nemaze nemaze, nexasme, bi taybetî nemde- min nedi-: nemdewut min nedigot, nemdekird min nedikir, nemdexward min nedixwar neme- bn nemde- nemir nemir, kesa/ê yan tişta/ê namire (t mecazî) ne'na nane, ne'ne', mînt nenasraw nenas, kesa/ê yan tiştê nayê nasîn yan zanîn nene pîrê (bangkirina li dapîran) neng fihêt, fedî, şerm, hetik, eyb neng kêmasî, kêmûkasî neng rexne nengdar şermîn, şermok, fihêtker, fedîker nengdar bikêmasî, netemam nengname (wêjeya / hunera) qerf, henek, pêkenî, satîr, îronî nenk dapîr, pîr, dayika / diya babê / diya kesekî neperûşk pencirk, pencik, nînok (t yên tûj yên firindeyan) neqar kevirkir, berbir, kesa/ê keviran / beran dibire daku kêrî avahiyan / xaniyan bên neqarî kevirbirî, berbirî ner nêr, dw mê: nereşêr nêreşêr, şêrên nêr nerandin nirîn, dengê nire-nir (yên şêran û hin lawirên dî) nerd kab, kabik, zar, nerd, tiştikek çaralî ye û li her alî jimarek ji yekê ta şeşê lê hatiye nivîsîn û ev tiştik tê hilavêtin û dema dikeve erdê jimara aliyê serî kîjan be li ber ya hevrikê wî tê ceribandin bo diyar bibe ka yê kê mezintir e ew bi ser ket nerde tan, kozik, çeper nerdeban pêstirk, pêpelûk, nerdewan, alavek e cihê danîna piyan li ser heye daku mirov pê hilkeve ser banî yan derek dî ya bilind nerdên kabanê, zaranê, nerdanê, lîstika / yariya / baziya bi kaban / zaran / nerdan nere ne, na, nexê, nexêr, dw erê, belê nere, nerener nire-nir, dengê şêran û hin lawirên dî ne'rete bn narete nerît rêç, rêzik, rêbaz, nerît, edet, irf, irf û edet, dab, dab û nerît, şop, kevneşop nerîtî rêçî, rêzikî, rêbazî, rêçikî, edetî, nerîtî, kevneşopî nerm nerm, dw req nermayî bn nermî nerme nerme, cihê nerm: nermey ran nermeyê ranî, parçeya nerm ji ranî nermenêşk hên, hênik, hewayê nerm nermêtî bn nermî nermî nermî, nermatî nermîle bn nermole nermîn nermîn, kesa nerm û narîn nermole nermik, nermok nerm-û-niyan nerm û narîn nerm-û-nol nerm-û-nol, nerm û xweş neskene bn zemîle nesrîn nesrîn (gulek û navek keçan e) nesû req, hişk nesû dijwar neşm şêwaz, stîl, dirûv, darişt, awa, reng neşmîle delal, rind, xweşik, berkeftî, jêhatî neşter nişter (alava nojdaran ya emeliyatkirinê) neşterger, neşterkar cerah, emeliyatker net- te ne-: netwut te negot, netbird te nebir, nethêna te neanî netan- we ne-: netangirt we negirt, netanwîst we nexwest, netanjimard we nejimart / nehijmart netande- we nedi-: netandegirt we nedigirt, netandewîst we nedixwest, netandejimard we nedijimart / nedihijmart netane- bn netande- netde- te nedi-: netdewut te nedigot, netdebird te nedibir, netdehêna te nedianî nete- bn netde- netewe netewe, milet, gel, xelk netewe nijad, ejdad, binyat neteweperist neteweperwer, evîndara/ê neteweya xwe neteweperist neteweperest, kesa/ê neteweya xwe ji neteweyên din hêjatir dihesibîne neteweperistî neteweperwerî neteweperistî neteweperistî, nasyonalîzm netil bn dij newa newa, awaz, melodî, stiran newa neba newa rehet, xweş, tişta/ê li gor dilê mirovî newandin nizmandin, daînan, da-anîn, anîn xwarê, nizm kirin newaxwên stiranbêj, newaxwîn, awazxwîn newazişt nazdarî, xweşkirina dilê kesekî bi gotinên pir xweş yên ne tam li gor rastiyê newe nevî, torin, zarokên zarokên kesekî newed not (90), nehwêt, nod, newhêt newedemîn notem, notemîn, ya / yê / yên notê / notan newedhemîn bn newedemîn newek bn nek newek neba newekû bn nek newekû neba newêr newêr, tirsok, kesa/ê yan lawira/ê newêre newî çal, kûrgeh, cihek biçûk yê ji derdorên xwe kûrtir newîn daketin, ketin, ketin xwarê, ketin jêr newîn noqîn, bin-ax yan bin-av bûn newîn dest avêtin (tiştekî), tiştek girtin: Newîm le qulfekey qorîkeke Min dest avêt çembilê çaydankî / Min çembilê çaydankî girt newr bn newî newroz newroz, nevroz, nûroj, cejna neteweyî ya kurdan û hin gelên dî yên îranî ku li 21ê adara her sala zayînî tê pîrozkirin û pê re salek nû ya newrozî (ango kurdî) dest pê dike news nefs, hez, daxwaz, hewes newsin nefsmezin, hesûd, kesa/ê pir tiştan dixwaze newş dirûv, nîgar, nexş, wêne, şêwe, awa newşe bn honrawe newt neft, petrol newtî neftî, tişta/ê ji neftê yan bi neftê hatiye çêkirin newtî neftî, rengê keskî tarî newîs necis, pîs, rezîl, riswa newîstiraw neviyayî, nehezkirî, tişta/ê jê nayê hezkirin newûtraw negotî, tişta/ê nehatiye gotin newûtraw nebêjber, tişta/ê nikare bêt gotin nexêr na, nexê, nexêr, ne, no, dw belê nexo bn neba nexoş nesax, nexweş, nisax, xeste nexoşewan nexweşvan, nesaxvan, perestyar, hemşîre, kesa/ê çavdêriya nexweşan dike nexoşî nexweşî, nesaxî, xesteyî, nisaxî nexş nexş, nîgar, dirûv, wêne, şikil nexşandinewe nexşandin, dirûvandin, nîgarandin, şikilandin, dirûv / nîgar / nexş / şikil kirin nexşaw nexşandî, nîgarkirî, dirûvandî, şikildar nexşbend nexşbend, nexşker, kesa/ê nexşan çêdike nexşdar nexşdar, binexş, dw sade, yekreng nexşe nexşe, xerîte nexşe nexşe, plan, bername, program nexşîn nexşîn, binexş, nexşandî nexşîn delal, xweşik, spehî, rind, bedew next piçek, kêm, ne gelek nexwêndewar nexwendewar, kesa/ê nizane bixwîne ney- wê ne- ney- wî ne-: neygirt wê / wî negirt, neysend wê / wî nestand, neyxwênd wê / wî nexwend neyan- wan ne-: neyangirt wan negirt, neyansend wan nestand, neyanxwênd wan nexwend neyande- wan nedi-: neyandegirt wan nedigirt, neyandesend wan nedistand, neyandexwênd wan nedixwend neyane- bn neyande- neyar neyar, dijmin neyde- wê nedi- neyde- wî ne-: neydegirt wê / wî nedigirt, neydesend wê / wî nedistand, neydexwênd wê / wî nedixwend neye- bn neyde- neyî neyî, ya ku nîne neyî ne-erênî, negasyon, negatîv nezan nezan, kesa/ê (ti tiştî) nizane nezanraw nenas, tişta/ê nayê zanîn / nasîn nezle serêş, serêşî nezok nezok, stewr, jina zarokan naîne   nezr bn nizir nêçîr nêçîr, rav, seyd, şikar, rahêlan / dandû û girtina / kuştina lawirên kûvî nêçîrewan nêxçîrvan, ravkar, şikarvan, seydvan -nêj- rayê demên nihoyî ji lêkera naştin nêjran binax bûn, defin bûn, bb naştin nêjraw binaxbûyî, definbûyî nêjraw binaxkirî, definkirî nêle, nêlenêl bn nêrg nêr nêr, maskûlîn, dw mê nêr mêr, wêrek, biste, egîd, gernas nêr rz zayendnêr nêrane mêrane, bi mêranî nêrbaz nêrbaz, mêrgayî, nêrgayî zelamê têkiliyên cinsî bi zelaman re hene nêrbaz sodomît nêrbazî nêrbazî, mêrgan, nêrgan, sodomî nêrdiraw şandî, hinartî, nartî, ya / yê ku hatiye hinartin nêrdiraw nûçegihîn, peyamnêr, ragihîner nêreker nêreker, kerê nêr, dw maker nêrekew nêrekew, kewê nêr, dw mêkew nêremûk nêremûk, bîseksuel, kesa/ê têkiliyên cinsî hem bi jinan û hem jî bi zelaman re hene yan dixwaze hebin nêremûkî nêremûkî, bîseksuelî nêrer şîner, nêrer, hinêrer, birêker, virêker, kesa/ê yan aliyê tiştekî dişîne / dihinêre nêrewan nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker nêrg gur, geş nêrge karîte, kêran, max, garîte, darên serban xwe li ser digire nêrgele qelûna avê nêrgis bn nêrgiz nêrgiz nêrgiz, nêrgis (cûnek gulan e, bot Amaryllidaceae, Narcissus poeticus) nêrgizcar nêrgizistan, dera nêrgiz lê şên dibin / bûne nêrî nêrî, nêrîtî, maskûlînî nêrî nêrî, bizinên nêr nêrîne nêrîne, maskûlîn nêrîne sereke, serekî: nêrîney aw rûbarê sereke (yê çemekî), xeta serekî ya avê nêraw bn nêrdiraw nêske meşa hespan, gavên / birêveçûna hespan nêw nav, nêv, navber nêwan navber: le nêwan ême û êwe da di navbera me û we de nêwanneteweyî bn nêwneteweyî nêwdewlletî , nêwneteweyî nêwko navkom, lobî nêwkogir navkomkar, lobîker, lobîst nêwkoyî navkomî, têkiliyên navbera koman nêze bn rim nifş bn newş nift, niftûniwê nipînû, pir nû, aniha-derketî nige bêrî, hêvî, daxwaz nihêm zever, şiyan, taqet, hêz nihêm zor, tade nihêmbexş tdaeyî, bizor nihên raz, nihên, sir, sur, tişta/ê nediyar / nexwiya yan nayê zanîn nihênbir razbir, nihênbir, sirbêj, kesa/ê razan / siran diyar dike, nepêbawer nihênbîn razbîn, nihênbîn, sirbîn, kesa/ê bi hinêra xwe ya der-siriştî dikare razan diyar / xwiya bike nihênbînî razbînî, nihênbînî, sirbînî, hinêra xwiyakirina / diyarkirina siran nihêngir razgir, nihêngir, sirgir, razparêz, kesa/ê razan / nihênan diparêze ango nahêle diyar bibin nihênî razber, nihênî, veşartî, nediyar, nexwiya nihênpoş razpoş, nihênpoş, sirpoş, kesa/ê yan tişta/ê dikare razan veşartî / nediyar bihêle / biparêze nihênyar razyar, kesa/ê ji parastina razan / nihênan hez dike yan / û wan diparêze nihom qat, tebeq, çîn nij nij, noj, nişter, alava pêbirîna leşî ji alî doktoran ve nijar kelek, dîwarê bêserban yê ji keviran / beran hatiye çêkirin (t li dor zeviyekê yan ava coyekê) nijdar nijdar, nojdar, cerah nijdar pizîşk, bijîşk, doktor, hekîm, luqman nikandin kinîn, kinkin ji xwe anîn, kirin kinkin (t dema li ber girînê ye lê nagirî) nike, nikehûr, nikenik (dengê) kinkin nikûl haşatî nikûl kirdin hatî kirin, gotin filan tişt ne rast e yan ne wa ye nim çip, dilop, lib (t dilopên baranê yên hûrik) nimayişt nimayîş, pêşkêşî, pêşangeh nimdar şil, dw ziwa, zuha nime bn nim nimebaran hûrebaran, baran hûr-hûr dibare nimek xwê, xweyê nimek minet nimekbeheram bn nimekkwêr nimekdan xwêdank, amana xwê tê de tê parastin nimekkwêr bêminet, kesa/ê ji qenciya xelkê lê kiriye ne spasdar e nimekkwêrî bêminetî nimeknas minêkar, spasdar, minetkar, kesa spasiya xelkê dike bo qenciya li wî hatiye kirin nimend betenî (nivîn) nimendmal betenîçêker nimendzîn sercil (cila li hespan / keran tê kirin) nimînek bn nimûne nimre jimare, nimre, reqem nimûne nimûne, mînak, mîsal, modêl, prototîp nimûneyî nimûneyî, mînakî, tişta/ê ku mînaka / nimûneya tiştine dî ye yan dikare bibe nimûne bo wan niqandin axîn kişandin, kirin "ax" niran (passîv ji nan II) hatin danîn / danan / deynan niran bi cih bûn, hatin bicihkirin niran çêbûn, diristbûn nirk, nirke bn nalenal nirkandin bn nalandin nirkenirk bn nalenal nirkûhûr bn nalenal nirtûniwê nipînû, pir nû nirx nirx, biha, qîmet, fiyet nirxdar nirxdar, bihadar, binirx, biqîmet, bihagiran, nirxbilind nisar bn nizar nisê bn sîber nişêw nişîv, berjêr nişîmen, nişînge jîngeh, nişîngeh, war, lêmangeh, cihê jiyana kesekî yan tiştekî nişk nişk, zû, tavil, di cih de, bn kutupir niştecê niştecî, niştevan nişustî F şkest, têkçûn, derbe, dw serketin, serkeftin niwale gurz, qeft, destik (t çilû yan pel yên bi hev ve hatine girêdan) niwandin bn nivandin, razandin, wa kirin ku kesek binive / raze niwê nû, nuh niwê taze, ter, teze dw kevn niwêj nivêj, nimêj, lava, dua niwêjen nûjen, modern, hevçerx, hevdem niwêjga nivêjgeh, mizgeft, nimêjgeh, xaniyê / odeya bi taybetî bo nivêjan hatiye bijartin niwêjî binivêj, binimêj, kesa/ê leşê wê / wî paqij e û kêrî nivêjkirinê tê niwêjker nivêjker, nimêjker, kesa/ê misilman ya / yê pênc nivêjên xwe yên ferz rojane dike niwêkar nûkar, piyoner niwêkar modernîst niwêkar reformîst niwên nivîn (doşek, lihêf, betenî, balguh û hwd yên mirov li ser yan li bin dinive / radize, bi xwe dadide yan datîne bin serê xwe) niwêner bn nuwêner niwêroj newroz, nûroj, nevroz, (roja / cejna) sersala kurdan û hin gelên din yên îranî niwêxwaz nûxwaz, reformîst niwêxwaz nûjenxwaz, modernîst niwêxwazî nûxwazî, reformîzm niwêxwazî nûxwazî, modernîzm niwêyî nûyî, nuhî, nûyîtî nixun sernişîv, serberjêr, tişta/ê serê wê / wî li jêr û binê wê / wî li jor niyan jêkvekêş, elastîk, fleksîbel niyan cûnek giya ye niyar niyar, fikir, hizir, raman, pûnij niyar şano, dik, sehne, tiyatro niyarî niyarî, fikrî, ramanî niyarî şanogerî, karûbarên şanoyê / tiyatroyê niyaz niyaz, niyet, nêt, daxwaz, hêvî niyazkar niyazkar, hêvîdar, umêdewar niye nîne, tine ye, niye niza tika, lava, rica, daxwaz, hêvî niza nifrîn, nalet, hêviyên xirab nizar nizar, betena / aliyê bersîber yê çiyayî / girikî, dw beroj nizim bn nizm nizir soz, soz û peyman, sond nizîk nêz, nêzîk, nêzing, dw dûr nizîkan lem nizîkane (da) / bem nizîkane (da) li van nêzîkan, li van demên herî dawîn, ne ji mêj ve nizîke nêzî, nêzîkî, derdorî, hema bêje, teqrîben: nizîkey sed kes nêzî sed kes nizîkî nêzîkahî, nêzî, nêzîkî nizm nizm, dw bilind nizmayî bn nizmî nizmî nizmî, nizmatî, dw bilindî, bilindahî nizûle bn niza nîga kirdin çav lê gerandin, berê xwe danê, lê nerîn (bi lez û bez, ne kûr û dirêj) nîgadar balkêş, mereqdar nîgadar nêrevan, zêrevan, çavdêr, sehker nîgar nîgar, nexş, wêne, resim, fotograf nîgarga, nîgarge nîgargeh, galerî nîgargir wênegir, fotografer nîgarkêş nîgarkêş, wênekêş, resam, resimçêker nîgarxane bn nîgarga nîgeran bitirs, nearam, bêhedan, biguman (ji ber ku ditirse dê belayek biqewime) nîgeranî bêhedan, nearamî, nerehetî, tirs, şik, guman Nîl Nîl, Çemê Nîl nîl bn heş nîlufer nîlufer, sosina avî nîm nîv nîm nîv-nû, bikarînayî, destê duyê nîmçe- nîv-: nîmçedorge nîvgirav, nîmçemela nîvmela, nîvmele nîmçe- qaşo, xwedêgiravî, hesaba xwe, bi qewlê xwe: nîmçeroşinbîr qaşo-ronakbîr, kesa/ê ne ronakbîr lê xwe ronakbîr dihesibîne yan xwe ronakbîr dide nasandin nîmdaşt nîv-nû, bikarînayî, destê duyê, kevnenû nîmekîşwer nîvkîşwer, nîvparzemîn, parçeyek ji parzemînekê nîmrû hêkrûn, hêka di nav donî / rûnî de hatiye qelandin nîmten kurtecakêt nîn (em) ne, ne ... ne: Ême amade nîn Em ne amade ne nînok nînok, neynûk, nênûk, tiştê bi serê tilan ve şên dibe û pişka wan ya zêde bi mûçinkan tê birîn nîre, nîrew co, cok, cihê av tê re diherike (t bo ser / nav zeviyan) nîreng sihir, cadûyî nîrû zever, şiyan, hêz, hinêr, taqet, karîn, qiwet nîrûdar bizever, bişiyan, bihêz, bihinêr nîs nîn, tine, neyî, dw heyî, peyda nîsan avrêl, nîsan, çarem meh ji salnameya romî nîsanok nîsanok, gulek jîkurt / temenkin e li meha avrêlê / nîsanê peyda dibe û vedimire nîsk nîsk (bot Lens culinaris) nîşan nîşan, nîşe, not, îşaret, haje, hişyarî, sembol, remz nîşane nîşanî, merasîma diyarkirina keç û kurekî ji hev re berî ku bizewicin nîşt bn nîştecê nîştecê akincî, rûniştvan, şênî, kesa/ê li cihekî dijî nîştecêtî akincîtî, rûniştvanî, şênîtî nîştenî bn nîştecê nîştiman niştiman, welat, warê bavkalan, welatê bavûbapîran nîştimanî niştimanî, neteweyî, welatî nîştimanperwer welatperwer, niştimanperwer, welatevîn, welatparêz, kesa/ê dilsoza/ê welatê xwe, kesa/ê ji welatê xwe hez dike nîştimanperwerî welatperwerî, niştimanperwerî, welatparêzî, welatevînî, dilsoziya hemberî welatî / niştimanî nîştimen niştimen, devera kêrî jiyanê tê, cihê mirov dikare lê bijî nîştin bi cih bûn, sekinîn, niştin, rawestîn (t doz / şekira neheliyayî li binê çayê) nîştin mil yek pev çûn, xwe avêtin hev, lêk dan nîştinewe dadan, veniştin (firoke li ser erdê bi cih bûn, firinde li ser çeqê darê rawestîn û hwd) nîw nîv (1/2, 0,5) nîwawnîw nîv-û-nîv, nîv no kesekî / aliyekî û nîva dî bo kesek / aliyek din nîwawnîw nîve, nîvî, nîv-tijî, bernîve, nîv-tijî û nîv-vala nîweçil nîvco, nîvûnor, nîvî, netemam nîwegiyan nîv-mirî nîwego nîvgog, hemîsfer nîwekol nîvkeliyayî nîwekol nîvkelandî nîwero nîvro, nîro, nîvroj, nîva rojê, derdorî demjimêr 12 bi roj nîweroxew xewa nîvro, nîvroxew, sîesta nîwetîre nîvtîre, radîus nîwîşk nîvişk, rûn, qeymax nîxandin bên bi ser ketin, pir westîn û dengê hilma wê / wî bilind bûn nîzîk nêz, nêzîk no neh (9) no- nû-: nobûk nûbûk, bûka nû, bûka taze nobend nûbend, gayê nû fêrî / hînî cotkirinê bûye nobere nûxwirî, nûxurî, nexrî, nerxî, nixurî, nuxurî, zarokê (t kurê) yekem / mezin nohem bn noyem nohemîn bn noyem nok nok, nuhk, nehk, nik -nok -ok, -onek: paşbendikek e pê rengdêr ji hin navdêran tên çêkirin: tirsnok tirsok, tirsonek noker xulam, berdestî, xizmetkar, berdestk nokerî xulamî, berdestkî nol bn nerm-û-nol noma canî, canîk, ciwanîk (mehîna hê ne temen-temam e) nomal nûmal, mala nû (t ya jin û mêrên nû-zewicî) nomîne bn noyem nore dor, ger, sira: Norey kê ye? Dora kê ye? norehêl bn norerist norerist sira, dorerist noş noş, nîç, afyet: Noş! (gotinek e tê bikaranîn dema du yan çend kes perdaqên xwe li hev didin û carinan pê re hêviyan dikin) Noşî giyanit bê! Noşî can(ê te) be! (Li te) afyet be! noş kirdin noşîn, vexwarin noş kirdin nîç kirin noşîn noşîn, vexwarin, nîç kirin (t alkol) not nîşe, not, nîşan, nivîs note embar, dav, dab, bindav, serdav, cihê lêparastina tiştên neberdest note bn not noyem nehem, ya / yê / yên nehê / nehan noyemîn bn noyem nozde nozde, nozdeh (19) nozdehem bn nozdemîn nozdemîn nozdem, nozdemîn, ya / yê / yên nozdê / nozdan nukte henek, qerf, pêkenî, tinazî, tirane, galte numre bn nimre nuqte bn nuxte nustin nivistin, raketin, razan, xew kirin, xewîn, xewtin, xeftin nustû nivistî, razayî, raketî, di xew nusxe kopî, nisxe, jibergirtî nuştan bn nuştanewe nuştandin, nuştandinewe çemandin, tewandin, veçemandin, xwehr kirin nuştanewe çemîn, tewîn, veçemîn, çemiyan, tewiyan nuştawe, nuştawî çemî, tewî, veçemî, çemiyayî, tewiyayî, veçemiyayî, xwehr, xwar nuştawe, nuştawî pêldar nuşte nivişt, nivişte, niviştî, tilism, tiberk, tiştek e dua û lava pê ve tên xwendin yan li ser tên nivîsîn û kesên nesax bi xwe re hildigirin daku ta û nesaxiyên dî bela xwe jê vekin nutuniwê nipînû, pir nû, nû-derketî, nû-çêbûyî nuw... bn niw nuqlane nîşan, delîl (t yên belayan / xirabiyan) nuqul şekirok, şirîniyên req nuqum noq, niqim, nuqim, bin-avbûyî nuqum bûn noqîn, niqimîn, bin-av bûn nuqum kirdin noqandin, niqimandin, bin-av kirin nuqurç qurîncîk, qurincik, quncirik, qurçî, nuquç, şidandina bi nînokan, kişandina (parçeyek ji leşî) bi nînokan / tilan nuwandin nîşan dan, pêşkêş kirin, nimandin, raber kirin nuwêner nûner, temsîlkar nuwênerayetî nûnerî, temsîlkarî nuwênraw nîşandayî, nimandî, pêşkêşkirî, raberkirî nuxro bn nuxum nuxşe nexşe, aqûbet: Nuxşet lê bêt Nexşe li (serê) te be! Aqûbet li te be! Înşellah nesîbê te jî wiha be! nuxte nuqte, niqte, xal nûç birdin hilingivîn, likumîn, tehisîn, hilisîn, hilingiftin nûçanewe çemîn, tewîn (ser) nûçanewe (çok) dan, vedan (erdê) nûjen bn niwêjen nûjenî nûjenî, modernîzm, hevçerxî, hevdemî nûk serik (yê tûj yê pênivîskan / derziyê / şûjinê / rimê û hwd) nûkandin kinîn, kinkinîn, bi dengê kin-kin girîn nûke, nûkenûk (dengê giriyê) kinkin nûkenûkker kinkinî, kesa/ê bi dengê kin-kin digirî nûn navê tîpa N di alfabeya kurdî-erebî de nûn qusûr, kêmasî, 'êb nûqan (çav) neqîn, miçîn, niqîn, ketin ser hev, hatin girtin nûqandin neqandin, miçandin, niqandin, girtin nûqaw neqî, neqiyayî, çiçî, miçiyayî, girtî nûqênraw neqandî, miçandî, niqandî, girtî nûrandin nirîn, (dengê) nirenir jê hatin -nûs -nivîs: çîroknûs çîroknivîs, kesa/ê çîrokan dinivîse, romannûs romannivîs, şanonûs şanonivîs nûsan zeliqîn, pêve man, pêve bûn, pêve hatin girêdan nûsan (deng) ketin, wa li kesekî hatin ku dengê wî êdî normal dernekeve nûsandin zeliqandin, pêve nan, pêve kirin, pêve girêdan nûsaw zeliqiyayî, pêvemayî nûsaw dengî nûsaw dengê ketî nûser nivîskar, nivîsevan, kesa/ê karê wê / wî nivîsîn(a pirtûkan) e nûser nivîser, daner, kesa/ê tiştek nivîsiye nûsênraw zeliqandî, pêvekirî, pê re nûsge nivîsgeh, daîre, ofîs, cihê karê fermî nûsîn nivîsîn, nivêsîn nûsînewe venivîsîn, nivîsînve, dîsan nivîsîn, kopî kirin, ji ber girtin, heman berhem bi awayek nû nivîsîn nûsînge bn nûsge nûstin bn nustin nûsraw nivîsî, nivîsandî, tişta/ê hatiye nivîsîn nûsyar nivîsar, miqale, babet, tişta/ê hatiye nivîsîn nûşte nivişte, niviştî nûtek reş, tarî, reş û tarî (t mecazî) nûtekî tarîtî, reşatî nûwa bn pêş nûwandin bn nuwandin nûwarîn nerîn, nêrîn, berê xwe dan (tiştekî / derekê), fekirin, hêv kirin, seh kirin, nêrtin, nihêrtin nûzandin nizîn, (dengê) nizzz jê hatin o! o! oh! ev / ew çi ye / bû! obal berpirsiyarî obal tawan, guneh ode bn hode of of, ax, ox, oy, wey! ohe! ahe! ohe! (bangkirina li hin heywnan, t çêlan) oksicîn oksîjen (gazek bêreng û bêbên e) omet umet, civat, peyrew oqre aramî, rehetî, tenahî, hêwirî, hêminî oqre bênfirehî, baldarî, sebr oqre girtin sebr kirin, sebra yekî hatin oqyanûs okyanos, deryayên mezin ordû bn artêş, leşkir orkêstra orkestra, komek muzîkê ya mezin e ku her çend ji endamên wê cûnek alavên muzîkê dijenînin û kesek jî serkêşiya wan dike Orşelîn Orşelîn, Quds, Yerûsalem (serbajarê Israîlê) otomobîl tirimpêl, erebe, otomobîl ox! ox, ax, wey, wax! oxir oxir, sefer, birêketin, çûn axirî û oxirî taliyê, dawiya dawîn oy oy, ox, ax, ay, wey, waw! oye oye, tentene, dantel, nexş oyin lêb, xap, fêl, fen, cam, dekûdolab, hîle, lihb, xapandin, oyin oyin lîstik, yarî, bazî